Kultura krajów regionu w kontekście europejskim – Ukraina 3224-D5EURUKR
- https://classroom.google.com/c/Njc1NjU4NTYwMzE3 (w cyklu 2024Z)
Zajęcia zamykają blok poświęcony historii i współczesności Ukrainy. Ich
celem jest wskazanie i analiza relacji między kulturą Ukrainy a kulturami
krajów europejskich oraz usytuowanie kultury Ukrainy na mapie zjawisk i
procesów kulturowych kształtujących współcześnie oblicza kultury
europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów decydujących o
podobieństwach i odmienności kultury Ukrainy i pozostałych kultur
krajów regionu. Materiałem analizowanym w ramach zajęć są zarówno
zjawiska i procesy związane z tożsamością i różnorodnością kulturową,
formy więzi i działań społecznych oraz nurty ideowe i związane z nimi
praktyki instytucjonalizacji, kontestacji i emancypacji (w tym sytuacja
różnie definiowanych mniejszości, konflikty i wzajemne wpływy
etniczne, religijne i społeczne, subkultury, feminizm), jak i reprezentacje
literackie i artystyczne tych zjawisk i procesów. Szczególna uwaga
zostanie poświęcona wpływowi wojny rosyjsko-ukraińskiej na rozwój
kultury w Ukrainie, jakościowym zmianom jej charakteru oraz
sposobowi, w jaki Ukraińcy prezentują się w europejskim kontekście
kulturowym po 2014 i 2022 roku.
Tematy do omówienia:
01. Przypomnienie wiadomości z krytyki feministycznej, antropologii,
teorii gender i teorii postkolonialnej. Pojęcia kultury elitarnej a masowej.
Postmodernizm i pop-kultura.
02. Warunki społeczno-polityczne rozwoju kultury ukraińskiej w latach
2000. Dekomunizacja przestrzeni publicznej i recykling ukraińskiej
kultury radzieckiej.
03. Ukraiński postmodernizm lat 1990 i 2000: literatura, sztuka,
europejski kontekst.
04. Ukraińska muzyka doby niepodległości: od folku do roku. Konkurs
Eurowizji i jej znaczenie dla ukraińskiej sceny muzycznej.
05. Performance artystyczny we współczesnej Ukrainie.
06. Główne wątki i tematy współczesnej kinematografii ukraińskiej.
07. Ukraińscy twórcy kontentu internetowego. Rola mediów
społecznościowych w życiu kulturalnym.
08. Kultura protestu i sztuka czasu Rewolucji Godności. Inwazja Rosji na
terytorium Ukrainy i jej wpływ na rozwój kultury. Inwazja pełnoskalowa
24 lutego 2022 roku.
09. Literatura czasu wojny: fiction, non-fiction.
10. Muzyka po inwazji pełnoskalowej: zjawisko bajraktarszczyzny,
projekty syntetyczne.
11. Dramaturgia „wielkiej wojny”: pytania okupacji, przemocy,
uchodźstwa.
12. Kino i wizerunek Ukrainy w świecie po 24 lutym 2022 roku.
13. Płeć kulturowa w czasie transformacji społeczno-politycznej w
Ukrainie.
14. Ukraińskie symbole narodowe we współczesnych wytworach
kulturowych.
15. Zajęcia podsumowujące.
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć – 30 godzin (1,5 ECTS)
Przygotowanie do zaliczenia ustnego – 30 godzin (1,5 ECTS)
Założenia (lista przedmiotów)
Historia kultury krajów regionu po 1918 r. (II) - Ukraina
Nauka języków regionu - ukraiński A1
Nauka języków regionu - ukraiński A2
Nauka języków regionu - ukraiński B1/B2
Problemy kultury krajów regionu (I) - Ukraina
Problemy kultury krajów regionu (II) - Ukraina
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2025Z: | W cyklu 2024Z: |
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu zajęć:
[Wiedza:]
– zna i rozumie w stopniu podstawowym specyfikę różnych modeli
kultury w ujęciu antropologicznym (tradycyjna, szlachecka,
mieszczańska, masowa), procesy ich transformacji i wzajemne
powiązania oraz emanacje w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc
w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii Ukrainy (K1_W03)
– zna i rozumie w podstawowym stopniu historię Ukrainy oraz
zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące ją z Europą
Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem
procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i
politycznych (K1_W04)
– w podstawowym stopniu kontekst europejski i globalny procesów
kulturowych – potrafi zastosować tę wiedzę w odniesieniu do kultury,
sztuki, literatury, zjawisk lingwistycznych, a także politycznych,
społecznych i gospodarczych Ukrainy, Białorusi i Polski na każdym
etapie ich rozwoju (K1_W05)
– zna i rozumie w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst
interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym
struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich
funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia
społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup
ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości
(K1_W07)
[Umiejętności:]
– wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu
informacje z różnych źródeł (K1_U01)
– formułować i analizować problemy badawcze, dobierać metody i
narzędzia badawcze, oraz prowadzić pod kierunkiem opiekuna
naukowego proste badania z zakresu kulturoznawstwa i dyscyplin
pokrewnych, dotyczących Ukrainy (K1_U02)
– rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę,
korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować
myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub
pisemnej (różnego typu) (K1_U03)
– przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla
danej epoki w rozwoju Ukrainy; rozpoznać różne rodzaje wytworów
kultury Ukrainy, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy
spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic
tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05)
– samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku
polskim i obcym, na wybrane tematy z zakresu teorii kultury oraz
problematyki Ukrainy, prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy
(K1_U08)
[Kompetencje społeczne:]
Absolwent jest gotów:
– do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i
uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01)
– efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym
również w społeczeństwie odmiennym kulturowo od własnego,
podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach
zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej
dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy (K1_K02)
Kryteria oceniania
I. Organizacja zajęć
Zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale
Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia
19.12.2017 r.):
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa
obecność na zajęciach. W przypadku zajęć o wymiarze 30 godzin w
semestrze dopuszczalne jest opuszczenie 2 zajęć bez usprawiedliwienia w
semestrze.
Zajęcia prowadzone będą w formie konwersatorium i dyskusji (dyskusja
otwarta i w grupach) na temat zadanych lektur lub materiału
zaprezentowanego przez prowadzącego.
Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w
dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć. Do każdego tematu prowadzący
przedmiot proponuje studentom lekturę w formie tekstowej lub (i)
wizualnej. Lektury są zapewniane studentom przez prowadzącego zajęcia.
Struktura zajęć:
– wprowadzenie prowadzącego (informacyjne, problemowe)
– analiza tekstów i / lub nagrań filmowych (wspólnie z grupą pod
kierunkiem prowadzącego z elementami np. burzy mózgów)
– otwarta dyskusja w ramach grupy zajęciowej i podsumowanie.
Wymagania te prowadzący podaje na pierwszych zajęciach.
II. Metody oceniania
Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę w formie ustnej (losowane
pytania), sprawdzającym znajomość lektur oraz wiadomości
przedstawiane w toku zajęć. Przewidziana jest także prezentacja (lub inna
wypowiedź ustna) na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny
termin prezentacji stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na
pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach
zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.
Bieżące rejestrowanie aktywnego i merytorycznego udziału w zajęciach.
III. Kryteria oceniania
Na końcową ocenę składają się:
zaliczenie ustne (60%),
prezentacja (20%)
aktywny i merytoryczny udział (20%) – aktywny udział w dyskusji oznacza
merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Skala ocen:
0%–49% – 2
50%–60% – 3
61%–70% – 3+
71%–80% – 4
81%–90% – 4+
91%–100% – 5
Dodatkowa wiedza – 5+
Literatura
1. Barwa H., Lachowicz M., Trwałość symboli Białorusi i Ukrainy w
dziełach sztuki w kontekście wojny (2014–2022) [w:]
tychże, Kultura i sztuka alternatywna Białorusi i Ukrainy XX–XXI
wieku. Obraz społeczeństwa, FNCE Wydawnictwo Naukowe,
Poznań 2024, s. 296–343.
2. Cherepanyn V., Ukrainian body: interaction of art, knowledge and
politics [w:] Klymko S., Kulchynska L., Cherepanyn
V., Ukrainian body, Visual Culture Research Cente Kyiv 2012, s.
68–83.
3. Pałuba D., Konkurs Piosenki Eurowizji jako przedmiot badania
socjologicznego, „Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa”,
2020, t. 12, nr 1, s. 147–159.
4. Pidoprygora S., Drawn History. Ukrainian Graphic Fiction about
National History [w:] Schwartz M., Weller N.,
(red.), Appropriating History. The Soviet Past in Belarusian,
Russian and Ukrainian Popular Culture, transcript Verlag,
Bielefeld 2024, s. 45–68.
5. Piechota G., Rajczyk R., Media społecznościowe w protestach
politycznych na przykładzie ukraińskiej Rewolucji Godności [w:]
Piontek D., Ossowski S. (red.), Komunikowanie społeczne w dobie
nowych technologii, Polskie Towarzystwo Komunikacji
Społecznej, Poznań 2017, s. 21–34.
6. Sułek E., Estetyka rewolucyjna czy nowa forma nacjonalizmu?
Sztuka ulicy w Kijowie w latach 2013–2016, „Studia de Arte et
Educatione”, nr 12 (2017), s. 68–78.
7. Sułek E., Wymazywanie. Wpływ polityki pamięci na przestrzeń
kulturową Ukrainy po roku 2014, „Annales Universitatis
Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica”, 2019, t. 22,
nr 297, s. 171–184.
8. Szerszeń T., Być gościem w katastrofie, Warszawa 2024.
9. Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Wydawnictwo Znak,
Kraków 2009.
10. Współczesna dramaturgia ukraińska. Od A do JA, Warszawa
2020.
11. Współczesna sztuka ukraińska i nowe technologie [w:]
KULTURA ENTER 2009/08/09 nr 13/14,
https://kulturaenter.pl/magazyn/20090809-nr-1314/, dostęp:
11.06.2025.
12. Zjawisko energii w nauce, sztuce i kulturze. Tom poświęcony prof.
dr. hab. Halinie Chałacińskiej, Wydawnictwo UAM, Poznań
2016.
13. Zychowicz J., Sztuka, feminizm i rewolucje w Ukrainie XXI wieku,
Kraków 2024.
Pozostałe materiały dydaktyczne (zwłaszcza audiowizualne) będą
udostępniane przez wykładowcę.
Uwagi
W cyklu 2024Z:
Literatura będzie dostępna na platformie e-learningowej Google Classroom. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: