Dydaktyka biologii w szkole ponadpodstawowej 1400-013DBSPP
Dydaktyka biologii w szkole ponadpodstawowej jest przedmiotem skierowanym do studentów realizujących uprawnienia do nauczania biologii w szkołach ponadpodstawowych. Ćwiczenia mają na celu przygotowanie do wykonywania zawodu nauczyciela biologii w szkole ponadpodstawowej w zakresie wiedzy metodycznej, wiedzy na temat systemu edukacji, teorii uczenia się i nauczania, umiejętności i kompetencji dydaktycznych i warsztatu pracy nauczyciela biologii. Zajęcia kładą nacisk na praktyczne umiejętności stosowania metod podających i aktywizujących, pracy w grupie, stosowania doświadczeń biologicznych, wykorzystania technologii informacyjnej, tworzenia, wyszukiwania i weryfikacji nowoczesnych środków dydaktycznych, a także prowadzenia pomiaru dydaktycznego
W ramach ćwiczeń studenci:
1) poznają ramy prawne przedmiotu biologia w systemie (ramowe plany, podstawę programową, programy nauczania, rozkład materiału, zależności międzyprzedmiotowe);
2) określają zadania i kompetencje merytoryczne, dydaktyczne i wychowawcze nauczyciela przedmiotowego, zasady etyki zawodu nauczyciela;
3) dobierają i formułują własne cele kształcenia i cele lekcji, dokonują prawidłowego doboru metod, form pracy i środków i oprawy dydaktycznej, służących realizacji założonych celów oraz rozpoznają i wdrażają środki zaradcze dla uczniowskich błędnych przekonań,
4) nabywają kompetencje w zakresie metodyki prowadzenia zajęć przedmiotu biologia, ćwiczą dobre praktyki, planują, prowadzą i poddają ewaluacji lekcje przedmiotu (lekcje próbne), rozwijają własny warsztat pracy;
5) wykorzystują nowoczesne technologie, dobre praktyki i aktywne metody pracy, w tym zajęcia terenowe, laboratoryjne, dociekanie i kształtowanie krytycznego myślenia, pracę z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych i stosują indywidualizację pracy uczniów;
6) znają rolę i stosują diagnozę uczniów, modele oceniania oraz znają funkcje i strukturę egzaminów zewnętrznych oraz konkursów;
7) zdobywają umiejętności przekazywania społeczeństwu informacji o osiągnięciach nauk biologicznych, roli naukowców w rozwoju współczesnego świata i technologii; poznają znaczenie popularyzacji nauki, podejmują trud przekazania wiedzy w sposób zrozumiały dla społeczeństwa.
W ramach zajęć wykorzystywana jest metoda grywalizacji – studenci zdobywają punkty, odznaki i poziomy za wykonanie aktywności dydaktycznych (np. opracowanie scenariusza lekcji, udział w dyskusji, projektowanie doświadczenia biologicznego, refleksję po zajęciach). System punktowy służy jako narzędzie motywujące i wspierające rozwój kompetencji zawodowych, a nie jako tradycyjna ocena stopniowa.
Grywalizacja w nauczaniu biologii:
• mechanizmy grywalizacji (punkty, odznaki, poziomy, misje, narracja, współzawodnictwo i współpraca);
• przykłady zastosowań (escape room biologiczny, biogry terenowe, quizy adaptacyjne, „biologiczna liga nauczycieli”);
• tworzenie grywalizowanych lekcji biologii (projekt grupowy).
Kierunek podstawowy MISMaP
ochrona środowiska
biologia
Rodzaj przedmiotu
uprawnienia pedagogiczne
Tryb prowadzenia
Wymagania (lista przedmiotów)
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia zgodne są z zapisami Rozporządzenia MNiSW z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. 2019 poz. 1450): D.1. W1. – D.1. W15.; D.1.U1 – D.1.U11; D.1. K1 – D.1. K9.
A w szczególności:
WIEDZA
• zna i rozumie miejsce przedmiotu biologia w ramowych planach nauczania na III etapie edukacyjnym;
• zna metodykę projektowania, tworzenia i wykorzystania narzędzi dydaktycznych kształtujących, mierzących i służących ocenianiu wiadomości i umiejętności uczniów w szkole ponadpodstawowej − norm, procedur i dobrych praktyk stosowanych w wybranym obszarze działalności pedagogicznej (nauczanie w szkołach ogólnodostępnych, w szkołach i oddziałach integracyjnych),
• posiada wiedzę z zakresu dydaktyki i szczegółowej metodyki działalności pedagogicznej, popartą doświadczeniem w jej praktycznym wykorzystaniu, w tym metody aktywizujące, proces uczenia się przez działanie, odkrywanie/ dociekanie naukowe oraz pracę badawczą ucznia, a także zasady doboru metod nauczania typowych dla przedmiotu, także z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej;
• zna i rozumie zasady interakcji ucznia i nauczyciela w toku lekcji oraz moderowania interakcji między uczniami;
• zna i rozumie rolę nauczyciela jako popularyzatora wiedzy;
• ma wiedzę dotyczącą etyki zawodu nauczyciela.
•Student zna zasady grywalizacji w edukacji i potrafi je wykorzystać w planowaniu i prowadzeniu lekcji biologii
UMIEJĘTNOŚCI
• posiada umiejętności i kompetencje niezbędne do realizacji dydaktycznych zadań na lekcjach biologii w szkole ponadpodstawowej;
• wykazuje umiejętność uczenia się i doskonalenia własnego warsztatu pedagogicznego z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod pozyskiwania, organizowania i przetwarzania informacji i materiałów,
• ocenia przydatność metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań dydaktycznych, związanych z odpowiednimi etapami edukacyjnymi,
• dobiera i wykorzystuje dostępne, a także tworzy nowe materiały, środki i metody pracy w celu projektowania i efektywnego realizowania działań dydaktycznych oraz wykorzystuje nowoczesne technologie i metody aktywizujące;
• analizuje własne działania pedagogiczne i wskazuje obszary wymagające modyfikacji, eksperymentuje i wdraża działania innowacyjne,
• dostosowuje sposób komunikacji do poziomu rozwojowego uczniów;
• wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji biologicznych i przyrodniczych, w tym ze źródeł elektronicznych i mediów,
Postawy:
• ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności w kontekście szkolnej podstawy programowej III etapu edukacyjnego przedmiotu biologia;
• doskonali umiejętności, aktualizuje wiedzę przedmiotową,
• ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej, wykazuje cechy refleksyjnego praktyka,
• rozumie potrzebę motywowania do uczenia się przez całe życie u uczniów,
• rozumie potrzebę pełnienia roli edukacyjnej w społeczeństwie, w zakresie działalności opartej na wiedzy i umiejętnościach z zakresu biologii, przyjmuje postawę popularyzatora wiedzy;
• Ma nawyk korzystania z obiektywnych źródeł informacji naukowej oraz posługiwania się zasadami krytycznego wnioskowania przy rozstrzyganiu praktycznych problemów.
•Student potrafi zaprojektować i zastosować elementy grywalizacji w procesie dydaktycznym.
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania
Grywalizacja: system punktów i odznak przyznawanych za aktywności, ranking semestralny, poziomy zaawansowania (np. „Nauczyciel-Badacz”, „Projektant Lekcji”, „Mistrz Motywacji”), mini-gra dydaktyczna w formie symulacji prowadzenia lekcji;
Kryteria oceniania;
aktywność i zaangażowanie (również w systemie grywalizacyjnym)
Grywalizacja:
• Punkty i odznaki można zdobyć m.in. za:
• udział w dyskusjach i refleksjach,
• opracowanie scenariusza lekcji biologii,
• przygotowanie materiału popularyzatorskiego,
• aktywność online,
• prowadzenie mini-lekcji.
• Punkty sumują się w rankingu semestralnym.
• Osiągnięcie określonego poziomu (np. 80% zadań) = zaliczenie automatyczne z oceną bardzo dobrą.
• System nie zastępuje formalnej oceny, ale stanowi wsparcie motywacyjne
Warunkiem zaliczenia jest odpowiednia frekwencja (dopuszczane są 2 nieobecności), aktywny udział w zajęciach oraz wykonanie i zaliczenie wszystkich prac domowych. Nieobecności liczniejsze niż 2 można w uzasadnionych przypadkach odrobić w uzgodnieniu z prowadzącymi.
Praktyki zawodowe
Udział w ćwiczeniach (zajęcia kontaktowe) – 60 h
Przygotowanie scenariuszy lekcji, projektów dydaktycznych i zadań uczniowskich – 15 h
Przygotowanie i przeprowadzenie mikro-lekcji + autoewaluacja – 10 h
Aktywność na platformie e-learningowej i realizacja zadań w systemie grywalizacyjnym – 10 h
Samodzielne studiowanie literatury i analizowanie programów nauczania – 3 h
Konsultacje z prowadzącym – 2 h
Łącznie: 100 h
Praktyki pedagogiczne są prowadzone w warszawskich szkołach ponadpodstawowych w liczbie 15h (praktyki śródroczne) oraz 60 h (praktyki ciągłe). Ich odbycie w pełni przygotowuje do pracy w szkole i uprawnia do wykonywania zawodu nauczyciela biologii w szkole ponadpodstawowej.
Literatura
Petty G., 2010: Nowoczesne nauczanie. Praktyczne wskazówki i techniki. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot
Stawiński W. (red.), 2006. Dydaktyka biologii i ochrony środowiska., PWN Warszawa
Sterna D., 2014. Ocenianie kształtujące w praktyce, Centrum edukacji Obywatelskiej,
Praca Zbiorowa (ed. B. Ostrowska, K. Spalik), Uczymy myślenia. Zadania na lekcje przedmiotów przyrodniczych, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa, 2013
Praca Zbiorowa (ed. B. Ostrowska, K. Spalik), Umiejętności złożone w nauczaniu historii i przedmiotów przyrodniczych – pomiar, zadania testowe z komentarzami – Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa, 2010
PISA 2018, Czytanie, rozumienie, rozumowanie, Praca zbiorowa pod redakcją Michała Sitka i Elżbiety Barbary Ostrowskiej, Warszawa 2020, https://pisa.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2020/03/PISA_2018_wyniki_raport.pdf
Brudnik E, Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie – przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność 2010
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz. U. 2018 poz. 467).
Literatura uzupełniająca (z grywalizacji i motywacji):
Kapp K. M. (2012). The Gamification of Learning and Instruction: Game-based Methods and Strategies for Training and Education. Pfeiffer.
Werbach K., Hunter D. (2015). For the Win: How Game Thinking Can Revolutionize Your Business. Wharton Digital Press.
Marczewski A. (2018). Even Ninja Monkeys Like to Play: Gamification, Game Thinking and Motivational Design. CreateSpace Independent Publishing.
Deterding S., Dixon D., Khaled R., Nacke L. (2011). From Game Design Elements to Gamefulness: Defining “Gamification”. Proceedings of the 15th International Academic MindTrek Conference.
Przybylska A. (2019). Grywalizacja w edukacji. Jak motywować uczniów i studentów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gee J. P. (2007). What Video Games Have to Teach Us About Learning and Literacy. Palgrave Macmillan.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: