Historia literatury węgierskiej III 3320-ZHLW6
Przedmiot ma za zadanie zapoznać studentów III roku hungarystyki z literaturą węgierską okresu romantyzmu i realizmu XIX wieku. Na całoroczną tematykę składają się trzy główne zagadnienia:
1. Literatura wczesnego romantyzmu w okresie reform – literatura jako narzędzie kształtowania tożsamości narodowej (1823-1848),
2. Okres II romantyzmu na Węgrzech – dominacja ludowości, literatura jako narzędzie dążeń demokratycznych ówczesnego życia politycznego (1848-1867),
3. Literatura okresu Ugody – przejście od romantyzmu do realizmu, pierwsze objawy tendencji premodernistycznych w liryce węgierskiej, rozkwit nowelistyki węgierskiej (1867-1900).
W ramach tych zagadnień omawiane są oprócz pojedynczych autorów również takie zagadnienia, jak rozwój teatru węgierskiego, dążenia reformatorskie Istvana Széchenyiego i ich przejawy w literaturze, Wiosna Ludów 1848 roku w literaturze, problematyka szlachty węgierskiej (tzw. gentry) w drugiej połowie XIX wieku.
Zakres tematów semestru zimowego:
I. Literatura romantyzmu w okresie reform (1823-1848)
1. Wprowadzenie – Reformy społeczne i romantyzm (Széchenyi István, Kisfaludy Károly)
2. Powstanie dramatu narodowego – József Katona
3. Poezja wczesnego romantyzmu – Kölcsey Ferenc, Vörösmarty Mihály
II. Romantyzm i ludowość – życie intelektualne w połowie XIX wieku (1848-1867)
1.Petőfi Sándor
2. Arany János
3. A regény útja a romantizmustól a realizmusig – Fáy András, Jósika Miklós, Eötvös József, Kemény Zsigmond
4. Jókai Mór
5. A dráma fejlődése – Madách Imre
III. A kiegyezés kora és a realizmus (1867- 1900)
1. Vajda János költészete
2. Modernista törekvések a századvégi lírában – Reviczky Gyula, Komjáthy Jenő
3. A realista próza – Mikszáth Kálmán
4. A századvégi novella – Gozsdu Elek, Bródy Sándor, Gárdonyi Géza, Tömörkény István
Rodzaj przedmiotu
Wymagania (lista przedmiotów)
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
• orientuje się w dynamice rozwoju procesu historycznoliterackiego, właściwego dla XIX wieku na Węgrzech;
• posiada zdolność krytycznej analizy zjawisk literackich i kulturowych charakterystycznych dla tego okresu;
• posiada umiejętność, wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji;
• interpretuje dzieła literackie tego okresu, zarówno w dyskusji, jak i pisemnie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy;
• umie przedstawić cechy charakterystyczne literatury okresu romantyzmu na Węgrzech, potrafi przedstawić tło historyczne, które znalazło swoje odzwierciedlenie w twórczości poetów i epików tego okresu.
• Wymienia, umiejscawia na osi czasu i przedstawia sylwetki i dorobek czołowych węgierskich twórców okresu romantyzmu· zna i rozumie elementarne zjawiska zachodzące w obszarach literatury, kultury i historii oraz elementarną terminologię używaną w opisie literatury, kultury i historii oraz rozumie jej źródła oraz zastosowania (K_W05)
- ma elementarną wiedzę o metodologii badań nad literaturą i kierunkach badań w literaturoznawstwie (K_W06)
- ma uporządkowaną wiedzę z zakresu historii literatury węgierskiej, potrafi ją odnieść do procesów i faktów z historii Węgier w kontekście europejskim (K_W07)
- potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury (literatura, sztuka) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod (K_U03)
- potrafi - z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację niezbędną do udziału w zajęciach (K_U04)
- posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników w zakresie niezbędnym do udziału w dyskusji na zajęciach i przygotowania własnych prac (K_U05)
- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków (K_U06)
- potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje kompetencje badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U13)
Kryteria oceniania
- Kontrola obecności,
- Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć – przeczytanie za pomocą słownika z góry podanych przez wykładowcy utworów literackich)
- aktywność na zajęciach może podnieść końcową ocenę o 20 %,
- zaliczenia pisemne (na końcu I i II semestru), które są warunkiem przystąpienia się do egzaminu ustnego.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Lista lektur obowiązkowych:
Kisfaludy Károly: Mohács, Szülőföldem szép határa ...
Katona József: Bánk bán III. felvonás (Tiborc panasza – monológ), részletek:
„Ő csorda számra tartja ...
... Szükség garast rabolni kényszerített”
V. felvonás (utolsó jelenet) : „Tiborc, ki kevéssel előbb bejött...”
Kölcsey Ferenc: Himnusz, Huszt, Emléklapra, Rebellis vers, Zrínyi dala, Zrínyi második éneke
Vörösmarty Mihály: Csongor és Tünde – V. felv. az Éj monológja
Szép Ilonka
Szózat, A Guttenberg-albumba, Gondolatok a könyvtárban, Emberek, Ábránd, A merengőhöz, Előszó, A vén cigány
Petőfi Sándor: János vitéz – 1., 3., 20., 27 ének
Az Apostol – részlet: 11. „...A szőlőszem kicsiny gyümölcs...Habár szívemnek közepén lesz is!”
Befordultam a konyhára, Falu végén kurta kocsma, Füstbement terv, A tintás üveg, Fa leszek, ha...,
Az őrült, Sors, nyiss nekem tért, Egy gondolat bánt engemet,
Az Alföld, A puszta télen, A Tisza
Reszket a bokor ..., Szeptember végén, Minek nevezzelek, Beszél a fákkal a bús őszi szél, Szeretlek kedvesem
Nemzeti dal, Föltámadott a tenger, A magyar nemes, Akasszátok föl a királyokat, Európa csendes, újra csendes, Az erdélyi hadsereg
Illyés Gyula: Sándor Petőfi, W-wa, 1972. (monografia)
Arany János: Toldi – I. ének
A fülemüle, Családi kör
V. László, Szondi két apródja, A walesi bárdok, Ágnes asszony,
Vörös Rébék, Tetemrehívás, Híd-avatás
Letészem a lantot, Visszatekintés, Az örök zsidó, Epilógus, A tölgyek alatt
Tompa Mihály: A gólyához, A madár fiaihoz
Jókai Mór: Az arany ember – kötelező
Egy magyar nábob, Kárpáthy Zoltán, A kőszívű ember fiai, És mégis mozog a Föld (2 választható)
Madách Imre: Az ember tragédiája – lengyelül az egészet + XV. szín (magyarul)
Vajda János: A virrasztók, Sirámok, A vaáli erdőben, Nádas tavon, Az üstökös, Gina emléke, Húsz év múlva, Harminc év után
Reviczky Gyula: Magamról, Schopenhauer olvasása közben, Pán halála
Komjáthy Jenő: A homályból
Mikszáth Kálmán: (elbeszélések): Az a fekete folt, Lapaj, a híres dudás, Bede Anna tartozása, A néhai bárány
(kisregény): Beszterce ostroma,
(regény) : A Noszty fiú esete Tóth Marival (kötelező)
Különös házasság, A fekete város (választható)
Gárdonyi Géza: Egri csillagok, A láthatatlan ember (választható)
Századvégi novellisztika (egy szerzőtől egy novella kötelező):
Bródy Sándor: Kaál Samu, Rembrandt eladja holttestét
Gárdonyi Géza: Micó, Festő a falun, Ebéd a körtefa alatt, A bor
Gozsdu Elek: Ultima ratio, Nemes rozsda
Tömörkény István: Nehéz emberek, Vízenjárók
(Forrás: A magyar novella antológiája I. Szerk. Domokos Mátyás. Osiris, Bp. 2003., internet)
Literatura przedmiotu:
A magyar irodalom története 1772-től 1849-ig III. Szerk. Pándi Pál. Akadémiai K., Bp. 1965.
A magyar irodalom története 1849-től 1905-ig IV. Szerk. Sőtér István. Akadémiai K., Bp. 1965.
A magyar irodalom története. Szerk. Klaniczay Tibor. Kossuth K., Bp. 1982.
Csapláros – Nowak: Literatura węgierska. W-wa 1992.
Gintli Tibor: Magyar Irodalom. Akadémiai K. Bpest 2010.
Görömbei András: A magyar irodalom rövid története. Folia Hungarica 6, Helsinki 1992.
Hungaro-Polonicum. Red. J. Bańczerowski. ELTE Bp. 1986, 1992.
Klaniczay – Szauder – Szabolcsi: Historia literatury węgierskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków 1966.
Rónai László: Erkölcs és irodalom. A magyar irodalom rövid története. Holnap K., Bp. 2006.
Nemeskürty István: A magyar irodalom története 1000-1945 I-II. Akadémiai K., Bp. 1993.
Studia z dziejów polsko-węgierskich stosunków literackich i kulturalnych. Wrocław-Warszwa, Kraków 1966, 1978, 1979.
Szegedi-Maszák Mihály et al (red.): A magyar irodalom történetei. II. t. 2007.
Szerb Antal: Magyar irodalomtörténet. Magvető, Bp. 1934.
Uwagi
|
W cyklu 2023Z:
|
W cyklu 2024Z:
|
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: