Seminarium magisterskie III 3221-S2-FBA-SEM21
Na seminarium omawiane są zależności między językiem a tożsamością człowieka w warunkach społecznej wielojęzyczności ze szczególnym uwzględnieniem różnic w sferach użycia dwóch języków państwowych: białoruskiego i rosyjskiego. Język rosyjski występuje przede wszystkim jako język administracji, a białoruski - język sfery stosunków rodzinno-bytowych. Języki te są nośnikami tożsamości kulturowej, regionalnej, klasowej, lecz nie narodowej. Jednak literacka białoruszczyzna jest odbierana obecnie jako nośnik wartosci narodowych, daje poczucie narodowej godności i niezależności od Rosji.
Na tożsamość jednostki składają się cechy wynikające z jego przynależności do grup społecznych (kulturowych), definiowanych przez badaną jednostkę oraz przez otoczenie, co pozwala na wyodrębnienie tożsamości społecznej siebie oraz tożsamości społecznej jednostki. W strukturze tożsamości osobniczej znajduje się określone miejsce języka jako ważnego, lub wręcz podstawowego składnika kultury oraz jako zasadniczego narzędzia komunikacji społecznej między ludźmi.
Na Białorusi występują istotne różnice regionalne i społeczne powodujące występowanie bilingwizmu dyglosyjnego lub prowadzące do powstania trzeciej jakości językowej - "trasianki", która może stwarzać niebezpieczeństwo przejścia od bilingwizmu do monolingwizmu, jednak nie białoruskiego, a rosyjskiego.
Niewątpliwie jednym z elementów życia duchowego jest praktyka religijna, przy czym w różnych konfesjach inną rolę pełni język białoruski, który jest podstawowym językiem w Kościele unickim, istone miejsce zajmuje w Kościele katolickim, natomiast w Kościele protestanckim i w Cerkwi prawosławnej nie zajął dotychczas należnego mu miejsca, co szczególnie mocno podkreśla emigracja białoruska, pisząc, że nie można mówić o wyzwoleniu narodowym Białorusinów w sytuacji, gdy ciągle pozostają w rosyjskiej niewoli duchowej. Problem języków narodowych w praktyce religijnej szczególnie wyraźnie można zaobserwować na pograniczach etniczno-kulturowych, np. polsko-białorusko-litewskim.
Procesy rusyfikacyjne na Białorusi obejmują różne dziedziny życia i szczególnie ostro dają o sobie znać na różnych płaszczyznach językowych: fonetycznej, gramatycznej, leksykalnej, frazeologicznej, co spowodowane zostało nie tylko procesami interferencyjnymi, lecz przede wszystkim polityką językową zarówno w okresie BSRR, jak i obecnie - w niepodległej Republice Białorusi.
NAKŁAD PRACY STUDENTA – BILANS PUNKTÓW ECTS
Nakład pracy studenta:
30 godz. - zajęcia w sali, 2 ECTS;
30 godz. - przygotowanie do zajęć, 1 ECTS;
15 godz. - przygotowanie do zaliczenia, 1 ECTS.
RAZEM: 4 ECTS
|
W cyklu 2023Z:
W trakcie zajęć omawiane są podstawowe pojęcia, kierunki i teorii w badaniach literackich XX ww. Kurs obejmuje przegląd historii literatury białoruskiej oraz monograficzne opracowania twórczości poszczególnych pisarzy (M. Czarot, M. Zarecki, K. Czorny, A. Kulaszou, P.Panczanka, M. Tank). Interpretacja utworów literackich, zagadnienia poetyki i problematyki, historycznego kontekstu. Zapoznanie studentów ze specyfiką przekładu literackiego. Analiza przekładów utworów literackich z języka białoruskiego na polski i z polskiego na białoruski |
Wymagania (lista przedmiotów)
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu:
1. WIEDZA: student zna i rozumie w pogłębionym stopniu:
- specyfikę metodologiczną i przedmiotową oraz terminologię wykorzystywaną w badaniach białorutenistycznych na poziomie rozszerzonym
- główne teorie badań literaturoznawczych i językoznawczych oraz filologiczne metodologie badawcze
-podstawowe kierunki badań białorutenistycznych
- rolę Białorusi we współczesnym świecie oraz jej wpływ na kształtowanie się białoruskiej literatury i języka
- proces kształtowania się języka literackiego na Białorusi
- wpływ polityki i historii na rozwój białoruskiego języka literackiego
- terytorialne uwarunkowania procesu zróżnicowania języka białoruskiego
- specyfikę języka lub literatury białoruskiej w odniesieniu do innych języków lub literatur
-specyfikę metodologiczną i przedmiotową oraz terminologię wykorzystywaną w badaniach translatologicznych
- znaczenie emigracji w kształtowaniu się kultury i języka białoruskiego
najważniejsze pojęcia i zasady z zakresu prawa autorskiego oraz konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej
2. UMIEJĘTNOŚCI: student potrafi:
- wykorzystywać rozszerzone terminy lingwistyczne w procesie analizy zjawisk językowych
- sporządzać samodzielne analizy literackie lub lingwistyczne o charakterze porównawczym z wykorzystaniem odpowiednich metod i narzędzi badawczych
- ocenić poprawność struktur językowych w różnych wypowiedziach
- rozpoznać złożone struktury językowe i dokonać ich oceny pod względem poprawności
- ocenić znaczenie poszczególnych zjawisk językowych w aspekcie synchronicznym i diachronicznym
- ocenić znaczenie poszczególnych zjawisk językowych w kontekście współczesnej sytuacji polityczno-społecznej na Białorusi i jej pograniczach
- prezentować poglądy badaczy dotyczące literatury białoruskiej i języka białoruskiego i formułować wnioski oraz tworzyć syntetyczne podsumowania dotyczące rozwoju literatury i języka
- wykorzystywać rozszerzone terminy translatologiczne w procesie analizy przekładów
- przygotowywać samodzielne analizy przekładów, uwzględniając i konfrontując ze sobą wyniki najnowszych badań w tej dziedzinie
- ocenić znaczenie poszczególnych tłumaczy z języka białoruskiego na polski i polskiego na białoruski w kontekście ich oddziaływania na proces polsko-białoruskiej wymiany kulturowej
-rozpoznawać znaczenie poszczególnych wydarzeń historycznych w kontekście dokonań europejskich dla rozwoju literatury białoruskiej i języka białoruskiego
- ocenić rolę emigracji białoruskiej w kształtowaniu języka i literatury i przedstawić wnioski w oparciu o wyniki najnowszych badań w tej dziedzinie
- samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać swoje umiejętności badawcze oraz zdolności przydatne w przyszłej karierze zawodowej
3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE: student jest gotów do:
- prawidłowego identyfikowania i rozstrzygania dylematów związanych z wykonywaniem zawodu
- aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego, w tym dziedzictwa Białorusi
- systematycznego uczestnictwa w życiu kulturalnym, korzystając z różnych mediów i różnych jego form, w tym w życiu kulturalnym Białorusi
Kryteria oceniania
- obecność i aktywność na zajęciach,
- bieżące przygotowanie do zajęć,
- napisanie co najmniej 50 proc. pracy dyplomowej.
Ocena kolejnego fragmentu pracy magisterskiej oraz bibliografii: ocena 30% tekstu pracy oraz bibliografii.
30 godz. (2 ECTS) - seminarium
30 godz. (2 ECTS) - praca własna studenta:
20% - kwerenda biblioteczna
30% - analiza materiału
50% - przygotowanie 30% tekstu pracy i bibliografii
Dopuszczalne są 2 nieobecności na zajęciach.
Warunki zaliczenia poprawkowego są takie same.
Literatura
1. Barszczeuskaja N., Belaruskaja emihracyja - abaronca rodnae movy, Warszawa 2004.
2. Barszczeuskaja N., Klopat "Baćkauszczyny" pra czysciniu belaruskaj movy, w: Belarusika-Аlbaruthenica, № 15, Mińsk 2000.
3. Barszczeuskaja N., Reforma 1933 hodu i stan nacyjanalnae movy u Belarusi, w: Innowacje w językach wschodniosłowiańskich, t.II, Zielona Góra 2002.
4. Barszczeuskaja N., Rusyfikacyja belaruskae movy u aśvjatleńni czasapisu "Belarus", w: Acta Albaruthenica, № 3, Mińsk 2003.
5. Barszczeuskaja N., Rusyfikacyjnyja pracesy u Belarusi u acency Stanislava Stankevicza, w: Roczniki Humanistyczne, t. LIII, z. 7, Lublin 2005.
6. Barszczeuskaja N., Stanoviszcza nacyjanalnae movy u Respublicy Belaruś u acency sluchaczou Belaruskaj redakcyi Polskaha radyjo, w: Pogranicza języków. Pogranicza kultur, Warszawa 2003.
7. Barszczeuskaja N., Suadnosiny pamiż movaj i nacyjanalnaj toesnaściu u aśvjatleńni hazety "Belarus", w: Belaruś - XXI stahoddze. Nacyjanalna-kulturnae i duchounae razviccjo, Mińsk 2004.
8. Barszczewska N., Język a tożsamość narodowa Białorusinów w ujęciu emigracji białoruskiej, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.
9. Bembel A., Rodnae slova i nacyjanalna-estetyczny prahres, London 1985.
10. Kipel V., Belarusy u ZSZA, Mińsk 1993.
11. Maźko E., Mova relihii jak vyznaczalnik nacyjanalnaj svjadomasci, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.
12. Mironowicz E., Świadomość narodowa ludności prawosławnej Białostocczyzny, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000
13. Pranczak L., Belaruskaja Ameryka, Mińsk 1994.
14. Radzik R., Język jako wyznacznik tożsamości Białorusinów, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.
15. Radzik R., Kim są Białorusini, Toruń 2002.
16. Sadowski A., Miejsce języka w strukturze tożsamości osobniczej na pograniczu kultur, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.
17. Smułkowa E., Dwujęzyczność po białorusku: bilingwizm, dyglosja czy coś innego? w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.
18. Smułkowa E., Problem języków narodowych w praktyce religijnej na polsko-białorusko-litewskimpograniczu etniczno-kulturowym, w: Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, Warszawa 2002.
19. Smułkowa E., Wokół problemu poczucia tożsamości mieszkańców Białorusi, w: Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie, Warszawa 2002
20. Stankevicz J., Zbor tvorau u dvuch tamach, Mińsk 2002.
21. Stankevicz S., Rusifikacyja belaruskae movy u BSSR, Mińsk 1994.
22. Stankevicz S., Rusifikacyja belaruskae movy u BSSR i supraciu rusifikacyjnamu pracesu, w: "Zapisy", № 1, Monachium 1962.
23. Straczuk J., Język a tożsamość człowieka w warunkach społecznej wielojęzyczności, Warszawa 1999.
24. Szuba P., Mounaja belaruska-ruskaja amanimija i paranimija, w: Pytanni bilinhvizmu i uzaemadzejannja mou, Mińsk 1982.
25. Zaprudski S., Belaruskaja mova u jae kantaktach z rasijskaj: u ciskach adnimalnaha bilinhvizmu, w: Letopis 50 (2003), 1.
26. Zaprudski S., Laużal H., Życcjovasć belaruskaj nacyjanalnaj i mounaj supolnascjau: merkavanni "ruskamounych" belarusau vs. merkavannjau "belaruskamounych" belarusau vs. merkavannjau ruskich, w: Język a tożsamość na pograniczu kultur, Białystok 2000.
Oraz dodatkowe lektury zaproponowane przez prowadzącego.
|
W cyklu 2023Z:
1. Biełaruskija piśmienniki: Bijabiblijagraficzny słounik: U szasci tamach. Mińsk 1992-1995. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: