Prowadzony w cyklach: 2024L, 2025L

Punkty ECTS: 4

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Lingwistyki Stosowanej

Analiza tekstu literackiego 3200-M1-2ATL

Celem zajęć jest zastosowanie w praktyce metod analizy tekstu literackiego. Omawiane są podstawowe kategorie literackie, ilustrowane przykładami dzieł literatury głównie z niemieckiego obszaru językowego. Studenci nabywają umiejętność analizy tekstu literackiego oraz zapoznają się ze współczesnymi metodologiami badań literackich, a także z różnymi nurtami literatury głównie z niemieckiego obszaru językowego

Nakład pracy studenta:
1. Lektura tekstów teoretycznych i analizowanych tekstów literackich.
2. Udział w dyskusji nad wybranym tekstem.

W cyklu 2024L:

1. Teoria. Struktura tekstu narracyjnego

2. Analiza

2.1. Poziomy tekstu narracyjnego
• J.L.Borges “Śmierć i busola” (La muerte y la brújula”)
• J.L.Borges, “Opowiadanie kryminalne” (“El cuento policial”, Borges oral)

2.2. Narrator i perspektywa narracyjna
• Seymour Chatman, rozdz. “Covert versus Overt Narrator” w: Story and Discourse
• Julio Cortázar “Ciągłość parków” (“Continuidad de los parques”)
• Julio Cortázar “Bóstwo z Cyklad” (“El ídolo de las Cícladas”)

2.3. Czas
• Alejo Carpentier “Podobny do nocy”, Wojna czasu ( “Semejante a la noche”, Guerra del tiempo)
• Alejo Carpentier “Powrót do ziarnka”, Wojna czasu (“Viaje a la semilla”, Guerra del tiempo)

2.4. Przestrzeń
• Janusz Sławiński, “Przestrzeń w literaturze” w: M.Głowiński i A.Okopień-Sławińska, Przestrzeń i literatura, Wrocław 1978 ((https://pl.scribd.com/document/369095271/Janusz-S%C5%82awi%C5%84ski-Przestrze%C5%84-w-Literaturze).
• Julio Cortázar “Zajęty dom” (“Casa tomada”)

3. Kategorie i koncepcje literackie

3.1. Intertekstualność
Gérard Genette, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, Gdańsk 2014, rozdz. I-II. Wersja ang.: https://books.google.pl/books?id=KbYzNp94C9oC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false

• J.L.Borges “Pierre Menard, autor Don Kichota”

3.2. Realizm
• Philippe Hamon Un discours contraint. (pol. wersja: Ograniczenia dyskursu realistycznego: https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiX8NO1irbgAhUsmYsKHT-aCjwQFjAAegQIAxAC&url=http%3A%2F%2Fbazhum.muzhp.pl%2Fmedia%2F%2Ffiles%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1-s221-262%2FPamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej-r1983-t74-n1-s221-262.pdf&usg=AOvVaw3qIf0FYbOSCgoHc2JOwiPn

• J.L.Borges “Emma Zunz”

3.3. Fantastyka
• Teoría: Adam Elbanowski, Fantastyka: wstępne definicje i określenia (ksero); Tzvetan Todorov, Introduction à la littérature fantastique (The Fantastic: A Structural Approach to a Literary Genre, http://mylovelibrabry.com/epdflibraryus/free1.php?asin=0801491460).
• E.A.Poe, Zagłada Domu Usherów.
• J. Cortázar „W nocy, twarzą ku niebu” („La noche boca arriba”).

3.4. Ironia narracyjna
• Piotr Łaguna, Ironia jako postawa i jako wyraz, Kraków-Wrocław 1984.
• Herbert H. Clark and Richard J. Gerrig “On the Pretense Theory of Irony”:
https://web.stanford.edu/~clark/1980s/Clark,%20H.H.%20_%20Gerrig,%20R.J.%20_On%20the%20pretense%20theory%20of%20irony_%201984.pdf
• Wayne C. Booth A Rhetoric of Irony: https://archive.org/details/rhetoricofirony00boot
• Gabriel García Márquez “Bardzo stary pan z ogromnymi skrzydłami” (“Un señor muy viejo con unas alas enormes”)

3.5. Pojęcie fikcji: Kontrakt prawdziwości i kontrakt fikcyjności w literaturze hispanoamerykańskiej: analiza z perspektywy przedmowy.
• Adam Elbanowski , rozdz. „Między dokumentem a fikcją” w: A. Elbanowski, Świadectwa, metafory, fabulacje, CESLA, Warszawa 2013.
• Gerard Genette Fiction and diction: https://archive.org/details/GerardGenetteFictionDictionCornellUniversityPress1993
• M.Vargas Llosa “Prawda kłamstw” w: Prawda kłamstw, Rebis, Poznań 1999.

3.6. Poezja: elementy wersyfikacji
• J. L. Borges “Poemat o darach” (“Poema de los dones”)
• J.L. Borges „Ars poetica” („Arte poética”).

3.7. Dyskurs historyczny
• Hayden White, Tekst historiograficzny jako artefakt literacki, Znak, 2006 (The Historical Text as Literary Artifact: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~jason.ward/ied485britnovel4/HaydWhitHistTextArtifact.pdf).
.
• Álvaro Mutis “Ostatnie oblicze” (“El último rostro”)

3.8. Język i styl
Juan Rulfo Pedro Páramo, rozdz. I.

Nakład pracy studenta:
1. Lektura tekstów teoretycznych i analizowanych tekstów literackich.
2. Udział w dyskusji nad wybranym tekstem.

W cyklu 2025L:

1. Teoria. Struktura tekstu narracyjnego

2. Analiza

2.1. Poziomy tekstu narracyjnego
• J.L.Borges “Śmierć i busola” (La muerte y la brújula”)
• J.L.Borges, “Opowiadanie kryminalne” (“El cuento policial”, Borges oral)

3. Kategorie i koncepcje literackie

• J.L.Borges “Pierre Menard, autor Don Kichota”

• J.L.Borges “Emma Zunz”

3.8. Język i styl
Juan Rulfo Pedro Páramo, rozdz. I.

Nakład pracy studenta:
1. Lektura tekstów teoretycznych i analizowanych tekstów literackich.
2. Udział w dyskusji nad wybranym tekstem.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Założenia (opisowo)

Struktura tekstu literackiego. Metodologie badań literackich. Analiza tekstu.

Koordynatorzy przedmiotu

Magdalena Latkowska

Założenia (lista przedmiotów)

Analiza tekstu literackiego

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Wiedza
Po zakończeniu zajęć student zna i rozumie:
K_W04 w pogłębionym stopniu specjalistyczną terminologię z dziedziny literaturoznawstwa. P7S_WG

Umiejętności
Po ukończeniu zajęć student potrafi:
K_U02 identyfikować charakterystyczne dla studiowanego obszaru językowego elementy kulturowe oraz interpretować przemiany społeczno-historyczne zachodzące w obrębie studiowanego obszaru językowego. P7S_UW

Kompetencje społeczne
Po ukończeniu kursu student jest gotowy do:
K_K01 uznawania znaczenia najnowszej wiedzy dziedzinowej oraz krytycznej oceny odbieranych treści. P7S_KK
K_K05 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych oraz zasięgania opinii ekspertów. P7S_KK

Kryteria oceniania

Metody dydaktyczne:
- dyskusja
- prezentacja
- burza mózgów
- gra interaktywna
- praca w grupach

Zaliczenie na ocenę: zaliczenie ustne, obejmujące materiał z zajęć (podstawowe kategorie teoretycznoliterackie oraz umiejętność zastosowania ww. kategorii do konkretnych tekstów).

kryteria uzyskania z przedmiotu oceny dostatecznej (3,0)
60 % - 69%

kryteria uzyskania z przedmiotu oceny dostatecznej plus (3,5)
70 % – 75%

kryteria uzyskania z przedmiotu oceny dobrej (4,0)
76% - 84%

kryteria uzyskania z przedmiotu oceny dobrej plus (4,5)
85% - 89%

kryteria uzyskania z przedmiotu oceny bardzo dobrej (5,0)
90% - 99%

kryteria uzyskania z przedmiotu oceny celującej (5!)
100%

Literatura

Teksty literackie:

1/ Utz Rachowski, Der letzte Tag der Kindheit, S. 9-21. In: Utz Rachowski, Namenlose, BasisDruck Verlag 1993, (DE)

Utz Rachowski, Ostatni dzień dzieciństwa, s. 26-42. W: Utz Rachowski, Targ łakoci, Series Interpretationum Litterarium, Wrocław 2017 (PL)

2/ Utz Rachowski, Bauer, geschlagen vom Feld. In: Utz Rachowski, Namenlose, BasisDruck Verlag 1993
Utz Rachowski, Rolnik, pobity przez pole. W: Utz Rachowski, Targ łakoci, Series Interpretationum Litterarium, Wrocław 2017, S. 123-125.

3/ Wolfgang Hilbig, Der dunkle Mann. In: Der Schlaf der Gerechten. Erzählungen. Fischer 2003 (DE)
Wolfgang Hilbig, The Dark Man. In: The Sleep of the Righteous (EN).

4/ Thomas Brussig, Am kürzeren Ende der Sonnenallee, Fischer Verlag, Frankfurt am Main 2009 (DE)
Thomas Brussig, The Short End of the Sonnenallee, London 2023 (EN).

5/ Jana Hensel, Zonenkinder, Rowohlt Taschenbuch Verlag, 2004 (DE)
Jana Hensel, After the Wall, Public Affairs, New York (EN)

6/ Paulina Wilk, Znaki szczególne, Wydawnictwo Literackie 2014.

Teksty metodologiczne:

1/ Magdalena Latkowska, „Sozialismus-Pädagogen“ oder „Klassenfeinde“? Die Haltung der DDR-Schriftsteller zum Aufstand des 17. Juni 1953, Mauerbau 1961 und Mauerfall 1989, Studien zur DDR-Gesselschaft, LIT Verlag, Berlin 2019, S. 5-61. (DE)

Magdalena Latkowska, „Pedagodzy socjalizmu” czy „wrogowie klasowi”? Pisarze z NRD wobec powstania czerwcowego 1953 oraz budowy i upadku muru berlińskiego 1961-1989, ATUT, Wrocław 2016, s. 5-63 (PL)

2/ Wolfgang Emmerich, Cultural Memory East and West: Is what belongs together really growing together?, Oxford German Studies, 19 Jul 2013.

3/Georgina Paul, The Privatization of Community: The Legacy of Collectivism in the Post-Socialist Literature of Eastern Germany, “Oxford German Studies”, 2013.

4/ Katrin Kohl, Conceptualizing the GDR – 20 Years After, “Oxford German Studies”, 2013.

5/ Anna Saunders, “Normalizing the Past”. East German Culture and Ostalgie. In: German Culture, Politics, and Literature into the Twenty-First Century. Beyond Normalization, “Studies in German Literature, Linguistics and Culture”, Stuart Taberner and Paul Cooke (Ed.), Camden House 2006.

6/ Jeffrey Alexander, Cultural Trauma and Collective Identity. In: The Meanings of Social Life: A Cultural Sociology, Oxford University Press 2019.

W cyklu 2024L:

• Seymour Chatman, Story and Discourse, Ithaca and London 1978 (s. 15-33) (http://books.google.com/books?id=ewrOp9uPjYUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false); całość: https://archive.org/details/storydiscoursena00chat?q=Story+and+discourse
• Gérard Genette, Narrative Discourse, Cornell University Press, 1980 (https://archive.org/details/NarrativeDiscourseAnEssayInMethod)
• Michał Głowiński (wyd.), Narratologia, Gdańsk 2004.
• Adam Elbanowski, Świadectwa, metafory, fabulacje: współczesna literatura Ameryki Łacińskiej, Wyd. CESLA UW, Warszawa 2013.

W cyklu 2025L:

Uwagi

W cyklu 2024L:

Efekty kształcenia: Wiedza:
Po zakończeniu zajęć student:
• Zna najważniejsze pojęcia teoretycznoliterackie.
• Zna współczesne metodologie badań literackich, ze szczególnym uwzględnieniem narratologii.
• Potrafi rozpoznać podstawowe kategorie w dyskursie literackim.
• Zna teorie powieści i innych gatunków prozatorskich sformułowane przez badaczy literackich oraz pisarzy i krytyków z kręgu literatury latynoamerykańskiej.

Umiejętności
Po ukończeniu zajęć student:
• Czyta, rozumie i interpretuje dzieła literackie zarówno w ich warstwie formalno-językowej jak i formalno-gatunkowej i treściowej, a zwłaszcza zwraca uwagę na szczegóły, niuanse językowe, formalne i znaczeniowe, odnajduje ironię, wieloznaczności, metafory i gry językowe.
• Interpretuje tekst i dyskurs z wielu perspektyw, dokonuje jego pogłębionej analizy.
• Stosuje zdobytą wiedzę teoretycznoliteracką do analizy konkretnych dzieł.
• Rozpoznaje w czytanych tekstach literackich znane z prac teoretycznych techniki literackie.
• Prezentuje własne stanowisko i wyniki własnych analiz w sposób właściwy dla tekstu i dyskursu akademickiego.

Kompetencje społeczne
Po zakończeniu kursu:
• Potrafi formułować i prezentować własne poglądy
• Potrafi dyskutować ze stanowiskami innych osób w sposób właściwy dla dyskusji akademickiej
• Szanuje cudze zdanie i cudzą własność intelektualną
Zakres tematów: Teoria literatury. Analiza tekstu literackiego. Współczesna literatura hispanoamerykańska.
Metody dydaktyczne: 1. Prezentacja wybranego zagadnienia teoretyczno-literackiego; prezentacja tekstu wybranego do analizy.
2. Analiza wybranego tekstu (pokaz audiowizualny)
3. Dyskusja w grupie
Metody i kryteria oceniania: Zaliczenie na ocenę: zaliczenie ustne, obejmujące materiał z zajęć (podstawowe kategorie teoretycznoliterackie oraz umiejętność zastosowania ww. kategorii do konkretnych tekstów).

W cyklu 2025L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3200-M1-2ATL w USOSweb