Macedonia: dzieje, kultura, literatura 3005-LU9MAK

1. Wprowadzenie – Republika Macedonia – wiadomości podstawowe (powierzchnia, ludność, skład etniczny i wyznania; granice i sytuacja geopolityczna, regiony geograficzne i gospodarcze, centra kulturalne
2. Macedonia w czasach antycznych – współczesne echa w idei narodowej. Macedonia słowiańska w średniowieczu (do niewoli tureckiej): przed podbojem bułgarskim, czasy I carstwa bułgarskiego; państwo zachodnio-bułgarskie Komitopulów (car Samuił); (herezja bogomiłów) panowanie Bizancjum; II carstwo bułgarskie w Macedonii; panowanie serbskie (Duszan Silny, Vukašin i jego syn Królewicz Marko) do podboju tureckiego (koniec w. XIV)
3. Piśmiennictwo słowiańskie na obszarze Macedonii – szkoła ochrydzka (św. Kliment i Naum) – zabytki piśmiennictwa i tradycje cyrylo-metodejskie. Zabytki budownictwa sakralnego obszaru Macedonii (Ochryd i okolice, Nerezi, Kurbinovo, Prochor Pczinski, inne monastery z czasów serbskich)
4. Panowanie tureckie – ekspansja islamu – sytuacja w miastach i na wsi; migracje ludności. Aktywizacja propagandy greckiej anty-słowiańskiej (fanarioci) Wiek XIX – odrodzenie narodowe pod znakiem wspólnoty bułgarsko-macedońskiej (elit); sytuacja w krajach sąsiednich: powstania serbskie i odrodzenie Serbii, powstanie w Grecji i uzyskanie niepodległości; wojna rosyjsko-turecka 1877-1878 r. – traktat w San-Stefano oraz ustalenia trwałe Kongresu w Berlinie wobec Macedonii.
5. Folklor w Macedonii I – dzieje jego dokumentacji (Kuzman Šapkarev, Marko K. Cepenkov, Stevan Verković, inni zbieracze) Przykłady prozy {le gendy, bajki z własnych zbiorów prowadzącego zajęcia)
6. Folklor w Macedonii II – kontynuacja - przykłady pieśni ludowych z obszaru Macedonii (pieśń prozą o Królewiczu Marku) inne pieśni epickie i tym bohaterze, pieśni o hajdukach, pieśni liryczne i obrzędowe.
7. Macedonia między rokiem 1878 a 1918: penetracja bułgarska, grecka i serbska, Br. Nušić i jego tekst "Kraj obala Ohridskog jezera. Beleške iz 1892 godine. Beograd 1894) powstanie WMRO i pojawienie się nurtu autonomicznego. Krste P. Misirkov jako twórca idei narodu macedońskiego ("Za makedonckite raboti", 1903). Powstanie ilindenskie i jego ideologiczne wykorzystanie (hymn współczesny Macedonii). Wojny bałkańskie – konsekwencje drugiej wojny bałkańskiej dla trwałego podziału Macedonii. I wojna światowa na terenie Macedonii.
Polskie świadectwa: encyklopedyczne hasła o Macedonii, Antoni Miecznik: Macedonia i Macedończycy, inne
8. Macedonia Wardarska jako południowa Serbia w pierwszej (międzywojennej) Jugosławii. Polityka serbizacji.
; polskie świadectwa (K. Wrocławski " Przemilczenia w polskim międzywojennym obrazie Czarnogóry i Macedonii");
Początki teatru i dramatu macedońskiego w wieku XX (V. Černodrinski i jego teatr wędrowny, Vasil Panov, Risto Krle, Vasil Iljoski);
Perspektywa polskiego etnografa – Jozef Obrębski i jego badania w Macedonii w latach 30-tych (tekst "Skandal we wsi" w J.Obrębski: "Dzisiejsi ludzie Polesia")
9. II wojna światowa (1941-1944) – władza Bułgarii jako sojusznika państw Osi
Problem języka literackiego macedońskiego. Zwiastuny narodowej literatury macedońskiej z macedońskiego Kółka Literackiego (Kole Nedelkovski i inni); Kočo (Kosta) Racin
Badania dialektów egejskich z lat przedwojennych polskiego językoznawcy Mieczysława Małeckiego
10. Powojenna sytuacja Macedonii Wardarskiej jako republiki o statusie narodowym w federacji jugosłowiańskiej; liberalna polityka Bułgarii w Macedonii Pirinskiej; zmiany po roku 1948 w efekcie zerwania Tity ze Stalinem.
Czasopismo „Nov den” jako świadectwo szczególnych czasów tworzenia od podstaw kultury narodowej macedońskiej. Przypadek Venko Markovskiego.
11. Macedońska poezja lat 40-tych i początku lat 50-tych (Venko Markovski, Slavko Janevski, Blaže Koneski, Aco Šopov)
12. Proza lat powojennych (Stale Popov, Slavko Janevski, Kole Čašule, inni)
13. Przełom w poezji I poł. lat 50-tych, drugie pokolenie poetów (Gane Todorovski, Ante Popovski, Mateja Matevski)
14. Wojna domowa w Grecji. „Egejczycy” – ich obecność w krajach obozu socjalistycznego (Polska !), imigracja do Macedonii (i Bułgarii), ich rola kulturowa w Republice Macedonii. Nurt egejski w literaturze macedońskiej (poezja, proza – Taško Georgievski i inni)
Semestr II (letni):
1. Literatura po przełomie lat 50-tych (Meto Fotev, Meto Jovanovski, Dimitar Solev)
2. Proza Živka Činga i Petre M. Andreevskiego
3. Nowe tendencje i zjawiska w literaturze macedońskiej w latach 60-tych (Radovan Pavlovski, Bogomil Gjuzel, Vlada Uroševik’)
4. Blaže Koneski jako postać charakteryzująca całe powojenne dzieje kultury, humanistyki i literatury macedońskiej
5. Najważniejsze kierunki i postaci w rozwoju poezji macedońskiej ostatniego ćwierćwiecza XX wieku
6. Najważniejsze kierunki i autorzy w rozwoju prozy macedońskiej ostatniego ćwierćwiecza XX wieku
7. Macedońskie życie teatralne i twórczość dramaturgiczna w II połowie XX wieku
(Tome Arsovski, Kole Čašule, Goran Stevanovski, Jordan Plevneš, Dejan Dukovski)
8. Mity historyczne w ideologii narodowej i kulturze Macedonii
9. Cerkiew macedońska i jej rola w dziejach kultury macedońskiej. (Funkcja kultowa i kulturowa monasterów).
10. Rola miast w rozwoju kultury macedońskiej (Ochryd, Prilep, Bitola, Skopje)
11. Instytucje życia kulturalnego i naukowego
12. Kultura masowa i media w Republice Macedonii.
13. Polsko-macedońskie wzajemne związki i kontakty kulturalne i naukowe (Polonika w Macedonii i macedonika w Polsce)
14. Współczesna sytuacja polityczna Republiki Macedonii. Ocena stanu rozwoju jej kultury narodowej.