Bogomili. Od Nemanjinih Babuna do današnjeg etnopolitičkog bogomilizma 3005-LU9BOGOM
Bogomiłowie jako ruch heretycki w obrębie chrześcijaństwa pojawili się w średniowieczu na ziemiach ówczesnego państwa bułgarskiego, skąd ich idee zaczęły przemieszczać się w kierunku zachodnim.W średniowiecznej Serbii znani byli przede wszystkim jako babuni (i prześladowani), a zgodnie z "hipotezą bogumilską" dziewiętnastowiecznego historyka chorwackiego Franja Rackiego mieli utworzyć tzw. Kościół Bośniacki. Na zajęciach zarysowana zostanie charakterystyka tego ruchu religijnego oraz kontrowersje wokół związków średniowiecznego bogomilizmu z także średniowiecznym kościołem bośniackim.
Główny temat zajęć to wykorzystywanie idei bogomilizmu (jako odrębnej i narażonej na prześladowania formacji religijnej) do tworzenia współczesnej mitologii narodowej słowiańskojęzycznych muzułmanów z różnych obszarów byłej Jugosławii. Pierwsi sięgnęli do niej ideowi przywódcy Boszniaków z BiH (nawiązując do tradycji kościoła bośniackiego), ale w ostatnim dziesięcioleciu domniemana bogomilska przeszłość stała się atrakcyjna także dla Słowian-muzułmanów z Bośnią niezwiązanych (w Gorze i Macedonii). Zajęcia pozwolą prześledzić sposób wprowadzania pojęcia bogomilizmu do współczesnego dyskursu etnopolitycznego jak i argumentację stosowaną przez zwolenników bogomilskich korzeni dzisiejszych postjugoslowiańskich slowiańskojęzycznych muzułmanów.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zdobywa/poszerza wiedzę na temat historycznych źródeł pojęć budujących dzisiejszą mitologię polityczną dużych wspólnot etnicznych (słowiańskojęzycznych muzułmanów) na obszarach postjugosłowiańskich (i sąsiednich).
Student poznaje wybrane mechanizmy kreowania tożsamości narodowej, w tym arbitralność wyboru naukowo niedostatecznie rozpoznanych i/lub dyskusyjnych elementów tradycji kulturowej.
W efekcie - student ma konkretną wiedzę dotyczącą powiązań średniowiecznych i współczesnych dziejów kulturowo-politycznych ziem postjugosłowiańskich (w szczególności Serbii, Kosowa, Macedonii oraz Bośni i Hercegowiny), a także - na przykladzie bałkańskim - zdobywa ogólną umiejętność dostrzegania i interpretowania zjawisk związanych z kreowaniem i wykorzystywaniem tzw. polityki historycznej.
Kryteria oceniania
Przedmiot ma formę konwersatoryjną, tj. łączy elementy wykładu i dyskusji uczestników zajęć (na tematy wynikające z zagadnień omawianych podczas wykładów oraz z treści wyznaczonych uprzednio do przeczytania lektur). Wykład prowadzony jest w języku serbskim. Jako używany przez studentów język dyskusji dopuszcza się także chorwacki.
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywna obecność na zajęciach.
Uzyskanie oceny końcowej nastąpi w wyniku egzaminu ustnego lub (do wyboru przez studenta) przygotowania ustnej prezentacji na wybrany szczegółowy temat, mieszczący się w problematyce zajęć, uzgodniony wcześniej z wykładowcą.
Literatura
Ajradinoski Serif, Torbeska Deklaracija, Struga 2011, dostępne: www.podgorci.info/torbeska deklaracija.pdf
Dokle Nazif, Bogomilizam i etnogeneza Torbesa Kukske Gore. Priredio i preveo sa albanskog jezika Sadik I. Idrizi, Prizren 2011, dostępne: Goranski sajt, http://mlicanin.weebly.com
Dusanov Zakonik, dostępne: www.overa.rs/dusanov-zakonik
Jawoszek Agata, Boszniacy, Poznań 2014, 31-76
Leksykon tradycji bułgarskich (red. nauk. Grażyna Szwat-Gyłybowa), Warszawa 2011, hasła: Bogomilstwo (s. 37-42) i Tajna Księga (s. 314-316)
Malcolm Noel, Bosnia. A Short History, Cambridge 1994 (tłum. bośn.: Povijest Bosne. Kratki pregled, prev. Z. Crnković, Zagreb-Sarajevo 1995)
Średniowieczne herezje dualistyczne na Bałkanach, opr., przekład i komentarz G. Minczew et al., Łódź 2015, 13-57
zapisy wybranych dyskusji na boszniackich i serbskich portalach internetowych (do ustalenia w trakcie zajęć)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: