Znaki kapitalizmu - Europa postsocjalistyczna 3005-LU9-POSKAPIT
Konwersatorium będzie poświęcone wybranym zagadnieniom z zakresu teorii krytycznej oraz semiotyki kultury. Uczestnicy będą mogli zapoznać się z tekstami teoretycznymi oraz wziąć udział w dyskusji poświęconej współczesnym problemom związanych z funkcjonowaniem systemu kapitalistycznego. W ramach zajęć postaramy się spojrzeć na kapitalizm jako na formę ideologii/mitologii i prześledzić jak może wpływać na sposób myślenia o rzeczach pozornie niezwiązanych z życiem ekonomicznym. W tym celu skorzystamy z dorobku teoretycznego tzw. teorii krytycznej oraz semiotyki kultury. Skupimy się na problemach Europy Środkowej, której specyfika wynika z doświadczenia procesu transformacji ustrojowej mającej miejsce w latach 90. Zobaczymy, jak ideologia kapitalistyczna jest odbierana przez generacje, które doświadczyły życia w realnym socjalizmie, oraz tych, które dorastały już po przemianach ustrojowych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Osoba studencka:
Zna:
-> podstawowe założenia teorii krytycznej oraz semiotyki kultury
-> koncepcję ideologii w oparciu o omawiane na zajęciach teksty
Potrafi:
-> ilustrować przykładami wpływ ideologii na wybrane elementy życia codziennego
-> zastosować poznane teorie w analizie wybranych fenomenów kulturowych i społecznych
-> krytycznie odnosić się do tekstów kultury i fragmentów dyskursu medialnego
Rozumie:
-> ideologiczny charakter rzeczywistości społecznej
-> semiotyczną koncepcję mitu
-> specyfikę przemian społecznych i ekonomicznych w krajach postsocjalistycznych
-> charakter porządku ideologicznego w społeczeństwach postsocjalistycznych
-> charakterystykę porządku liberalnego/neoliberalnego w życiu społecznym i ekonomicznym
Kryteria oceniania
Na ocenę z zajęć składać się będą dwa czynniki. Pierwszym jest lektura tekstów oraz aktywny udział w dyskusjach w trakcie zajęć (60%). Drugim natomiast przygotowanie krótkiej prezentacji zaliczeniowej, w której uczestnicy omówią wybrany przez siebie temat (związany z kulturą i społeczeństwem kraju specjalizacji) w oparciu o zdobytą w trakcie zajęć wiedzę teoretyczną (40%). Dopuszczalne są dwie nieobecności.
Literatura
- Adorno Theodor W, Przemysł kulturalny. Wybrane eseje o kulturze masowej, tłum. M. Bucholc, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2021.
- Althusser Louis, Ideologie i aparaty ideologiczne państwa, tłum. Andrzej Staroń, Studenckie Koło Filozofii Marksistowskiej (UW), Warszawa 2006
- Barthes Roland, Mitologie, tłum. A. Dziadek, Aletheia, Warszawa 2008.
- Boltanski Luc, Chiapello Ève, Nowy duch kapitalizmu, przeł. Rogalski. F, Warszawa 2022
- Fisher Mark, Realizm kapitalistyczny. Czy nie ma alternatywy?, przeł. A. Karalus, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2020.
- Harvey David, Przestrzenie globalnego kapitalizmu: W stronę teorii rozwoju nierównego geograficznie, tłum. J.P. Listwan, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2016.
- Illouz Eva, Uczucia w dobie kapitalizmu, tłum. Z. Simbierowicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
- Jameson Frederick, Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu, tłum. M. Płaza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
- Kuźniarz Bartosz, Król liczb. Szkice z metafizyki kapitalizmu, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa 2019.
- Lazzarato Maurizio, The Making of the Indebted Man, J. D. Jordan (trans.), semiotext(e), Los Angeles 2012.
- Łotman Jurij, Uniwersum umysłu. Semiotyczna teoria kultury, przeł. B. Żyłko, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
- Macura Vladimír, Šťastný věk: a další studie o literatuře a kultuře dvacátého století. Academia, Praha 2023.
- Napiórkowski Marcin, Kod kapitalizmu. Jak Gwiezdne Wojny, Coca-Cola i Leo Messi kierują twoim życiem, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.
- Polanyi Karl, Wielka transformacja, tłum. Maria Zawadzka-Strączek, PWN, Warszawa 2011.
- Świrek Krzysztof, Teorie ideologii na przecięciu marksizmu i psychoanalizy, PWN, Warszawa 2018.
- Tismaneanu Vadimir, Wizje zbawienia. Demokracja, nacjonalizm i mit w postkomunistycznej Europie, przeł. H. Jankowska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2000
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: