Klauni, treserki, akrobaci. Cyrk w wyobraźni kulturowej 3005-LICFAK-CYRK
Celem zajęć jest refleksja nad cyrkiem jako figurą kulturowej wyobraźni. Cyrkowe gatunki takie jak klaunada, tresura, iluzjonistyka, akrobatyka powietrzna, numery siłowe i ekwilibrystyczne odwołują się do kluczowych doświadczeń, związanych z redefiniowaniem norm i granic ciała, jego możliwości oraz ograniczeń. Analiza tych wyobrażeń pozwala co jest w kulturze uznawane za "niesamowite" i dlaczego? Co jest normą, a co odstępstwem oraz jaka ideologia stoi za definiowaniem tych ram kulturowych?
Cyrkowe transgresje związane są nieodłącznie z retoryką "przekraczania granic", która dotyczy właściwie każdej z cyrkowych dyscyplin. Cyrk z jednej strony wyznacza "superbohaterów", którzy pokonują ograniczenia ciała i woli. Ale cyrk ma też swoją tradycję wystawiania na pokaz tego, co zdefiniowane jako "osobliwe", "zabawne", "przerażające". Pytanie o mechanizmy konstruowania tych kategorii pozwala na głębsze wejście w mechanizmy konstruowania rozmaitych kategorii symbolicznych i określonych hierarchii wartości.
Analizowane na zajęciach utwory literackie, filmy, fragmenty spektakli z obszaru Słowiańszczyzny Zachodniej i Południowej zogniskowane są wokół następujących obszarów tematycznych:
1. Dlaczego klaunom można więcej?
2-3. Treserki zwierząt: poskramianie świata natury, spotkania międzygatunkowe.
4-5. Cyrkowi siłacze: superbohaterowie dawniej i dziś.
6-7. Konstruowanie sfery osobliwości.
8. Dobre monstrum - złe monstrum.
9-10. Niesamowitość - o źródłach niepokoju.
11-12. Cyrkizacja kultury współczesnej - ekstremalne i osobliwe w mediach.
13-15. Nowy Cyrk - stare gatunki, nowe konstelacje.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student(ka) zna i rozumie:
-ważne teksty kultury z obszaru Słowiańszczyzny Zachodniej i Południowej, w których opracowywany jest motyw cyrku
-podstawowe założenia estetyki, języka cyrku i zależności między poszczególnymi sferami życia społecznego, dziedzinami kultury, takimi jak literatura, kultura popularna
-praktyki kulturowe zogniskowane wokół widowisk cyrkowych i tekstów kultury wykorzystujących wyobraźnię cyrkową
Student/ka potrafi:
-wykorzystywać źródła pisane i audiowizualne w procesie badania zjawisk społecznych i kulturowych charakterystycznych dla obszaru Słowiańszczyzny Zachodniej i Południowej
-prowadzić uargumentowaną dyskusję w odniesieniu do zagadnień analizowanych na zajęciach
-zastosować kategorie operacyjne omawiane na zajęciach
-wykorzystując zdobytą wiedzę, dokonywać krytycznej analizy zjawisk społecznych i kulturowych w obrębie omawianego obszaru tematycznego
- komunikować się z zachowaniem zasad etykiety językowej
Student/ka jest gotów/gotowa do:
-otwartości na inne kultury i gotowości do ich rozumienia
-krytycznej oceny posiadanej wiedzy
-wykorzystywania zdobytej wiedzy i kompetencji w rozwiązywaniu problemów poznawczych i społecznych
-poszanowania reguł komunikacji społecznej
Kryteria oceniania
Aktywna obecność na zajęciach (dopuszczone są 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze).
Prezentacja wybranego zagadnienia podczas zajęć końcowych.
Ocena końcowa może zostać podwyższona w związku z aktywnościami osób uczestniczących w trakcie semestru (udział w dyskusjach podczas zajęć).
Literatura
T. Winter, P. Machalíková, "Cirkus Pictus", Praha 2017.
O. Cihlář, "Nový cirkus", Praha 2006.
H. Jordan, O. Cihlář, "Orbis Cirkus", Praha 2014.
"Cyrk w świecie widowisk", red. G. Kondrasiuk, Lublin 2017.
S. Siedlecka, "Ciało narodu. Przypadek artysty cyrkowego Zyszego Breitbarta", „Kultura Popularna” 2016, 1 (47), s. 91–100.
"Trpaslík v evropské kultuře", Univerzita J. E. Purkyně, Ústí nad Labem 2005, 133 s.
A. Wieczorkiewicz, "Monstruarium", Gdańsk 2009.
Peta Tait and Katie Lavers, The Circus Studies Reader, Routledge 2016.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: