Sztuka w kulturze Serbii 3005-LIC1-SWSER
Przedmiotem zajęć są zjawiska przede wszystkim z zakresu sztuk wizualnych, które oddziałały i oddziałują na formowanie się kodu kulturowego Serbii, decydują o specyfice serbskiej kultury artystycznej, rozpatrywanej w ujęciu chronologicznym, w kontekście procesów historyczno-cywilizacyjnych obszaru południowosłowiańskiego oraz w relacji do nurtów rozwojowych sztuki w Europie. Na podstawie analizy dzieł, praktyk artystycznych, koncepcji estetycznych, biografii twórczych itp., powstałych na ziemiach serbskich oraz reprezentatywnych dla lokalnej kulturosfery, studenci/tki poznają podstawy uniwersum symbolicznego Serbii jako ważnej części lokalnej rzeczywistości społecznej. Podczas zajęć zostaną także wprowadzone charakterystyczne dla danego okresu czy kierunku pojęcia i terminy umożliwiające analizę, interpretację i zrozumienie fenomenów i procesów organizujących sferę sztuki w Serbii.
Zakres tematów
I. Podstawy kulturowej analizy dzieła wizualnego
II. Sztuka i władza w średniowiecznej Serbii
III. Kultura artystyczna na słowiańskich peryferiach imperium osmańskiego
IV. Drogi okcydentalizacji sztuki serbskiej na progu nowożytności
V. Europejskie tendencje w malarstwie i architekturze serbskiej XVII i XIXI wieku
VI. Twórczość artystyczna XIX w. jako pole performowania serbskiej idei narodowej
VII. Serbska kultura artystyczna w kręgu oddziaływań sztuki europejskiej pierwszej połowy XX w. (modernizm, awangarda)
VIII. Sztuka w kręgu oddziaływań ideologii jugosłowiańskiej
IX. Od twórczości ludowej do sztuki naiwnej (w Jugosławii i Serbii)
X. Jugosłowiańska sztuka konceptualna i postkonceptualna (performans)
XI. Artywizm – sztuka jako pole protestu politycznego i społecznego na przełomie XIX i XX w.
XII. Wobec kanonu – najważniejsze formy prezentacji i instytucjonalizacji sztuki serbskiej (muzea, galerie, wystawy).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Osoba studiująca zna i rozumie:
- problemy i zjawiska sztuki jako ważnego obszaru kultury Serbii, powiązanego z różnymi sferami życia społeczno-kulturowego oraz oddziałującego zarówno na postrzeganie i rozumienie przeszłości, jak i na rzeczywistość współczesną;
- podstawowe teorie i metodologie z zakresu nauk o kulturze i religii stosowane w analizie obiektów i praktyk artystycznych ujmowanych w perspektywie kulturowej.
- zagadnienia związane z wpływem sztuki, jej tradycji, historii oraz założeń estetyczno-filozoficznych na wykształcenie się tożsamości kulturowej Serbów oraz jej uwidacznianie się w serbskich tekstach kultury.
- historyczne uwarunkowania i miejsce sztuki w systemie symbolicznym oraz w sferze publicznej Serbii, a także jej znaczenie dla fundamentalnych problemów kulturowych, społecznych i tożsamościowych.
- znaczenie sztuki i kultury artystycznej Serbii we współczesnej przestrzeni kulturowej Europy oraz świata.
Osoba studiująca potrafi:
- poddać krytycznej analizie zjawiska i procesy artystyczne zachodzące w Serbii oraz na podstawie posiadanej wiedzy i właściwie dobranych źródeł analizować i rozwiązywać złożone problemy z zakresu sztuki z użyciem metod i narzędzi odpowiednich do zrozumienia danego zagadnienia.
- brać udział w dyskusji naukowej dotyczącej dzieł, praktyk i procesów artystycznych oraz (posługując się specjalistyczną terminologią) komunikować się z otoczeniem na temat nowoczesnej humanistyki w tym zjawisk charakterystycznych dla współczesnej sztuki i refleksji historyczno- i teoretyczno-artystycznej (ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Serbii).
Kryteria oceniania
Ocena końcowa wystawiana jest na podstawie
a) oceny aktywnego uczestnictwa w dyskusji, dowodzącego umiejętności zastosowania podstawowych narzędzi służących do analizy zjawisk artystycznych oraz znajomości literatury przedmiotu – 2,5 ECTS;
b) oceny bieżącego przygotowanie do zajęć (lektura wskazanych tekstów, realizacja zadań domowych związanych z analizą wybranych dzieł artystycznych) – 1,5 ECTS;
c) zaliczenia testu końcowego na podstawie wiedzy pozyskanej na zajęciach oraz opracowanego samodzielnie przez osobę studiującą materiału źródłowego – 1 ECTS.
Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w każdym semestrze. Nieobecności należy usprawiedliwiać u osoby prowadzącej. Osoba mająca powyżej dwóch nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą. Jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów na podstawie opinii BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50% w każdym semestrze.
Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych i prezentacjach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4
uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności
zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną
pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do przygotowania, korekty i
redakcji tekstów. Analogiczne zastrzeżenie dotyczy języków słowiańskich, których osoby uczestniczące w zajęciach uczą się w Instytucie
Slawistyki Zachodniej i Południowej.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Vojislav Mole, Sztuka Słowian południowych, Wrocław 1962.
Eugeniusz Trubieckoj, Kolorowa kontemplacja, przeł. H. Paprocki, Warszawa 1998.
Paweł Floreński, Ikonostas i inne szkice, przeł. Z. Podgórzec, Warszawa 1981.
Leonid Uspienski, Teologia ikony, przeł. M. Żurowska, Poznań 1993.
Piotr Piotrowski, Awangarda w cieniu Jałty, Poznań 2005.
Magdalena Bogusławska, Obraz władzy we władzy obrazu. Artystyczne konceptualizacje wizerunku Josipa Broza Tity, Kraków – Warszawa 2015; Tatuaż w komunikacji międzykulturowej w Bośni i Hercegowiny końca XIX wieku, [w:] J. Goszczyńska (red.), Problemy tożsamości kulturowej w krajach słowiańskich, vol. 3: Jej znaki i symbole, Warszawa: 2005, s. 209–226; Współczesna sztuka wizualna w Serbii – redefinicje tożsamości i kierunki instytucjonalizacji, [w:] B. Zieliński (red.), Krajobraz po transformacji, vol. 1, red. B. Zieliński, Poznań 2018, s. 215–228.
Ewa Wróblewska-Trochimiuk, Strategie kreowania wroga w serbskim plakacie propagandowym w latach 1944–1948, [w:] M. Bogusławska, Z. Grębecka (red.), Komunistyczni bohaterowie, vol. 2: Przemiana, bunt, odrzucenie, Warszawa 2018, s. 239–250.
Grzegorz Dziamski, Artystyczne interwencje w przestrzeń miejską, [w:] E. Rewers (red.), Miasto w sztuce – sztuka miasta. Kraków: Universitas 2010, 285–306.
Peter Burke, Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwa historyczne, J. Hunia (trans.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2012.
Marko Đorđević, Sztuka i polityka w Serbii (1989–1995), [w:] Bałkany performatywne. Rytuał – dramat – sztuka w przestrzeni publicznej, G. Injac, M. Sztandara, W. Kuligowski (red.), Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2013, s. 23–34.
Deyan Sudjic, Kompleks gmachu: architektura władzy, A. Rasmus-Zgorzelska (trans), Warszawa: Fundacja Centrum Architektury 2015.
Szerszeń Tomasz Widmowe domy i podróże donikąd, [w:] D. Czaja (red.), Inne przestrzenie, inne miejsca. Mapy i terytoria. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2013.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: