Antropologia współczesności Słowacji 3005-KU6AWSLO
Zasadniczym celem przedmiotu jest ekscerpcja najistotniejszych elementów składowych współczesnych czeskich praktyk kulturowych (współczesność rozumiana będzie w tym wypadku jako okres od 2000 roku) z perspektywy antropologii kultury. Ponieważ świadomi jesteśmy nieciągłości, niejednorodności, rozwarstwiania a czasami przypadkowości procesów kulturowych we współczesnym świecie proponujemy 7 kręgów zagadnień (zakres tematów), z których w każdym roku akademickim zostanie wybrane jedno (ewentualnie dwa) do pogłębionej analizy podczas zajęć.
Wychodzimy z założenia (za Paulem Rabinowem i Anthonym Stavrianskisem opisanego w „Demands of the Day: On the Logic of Anthropological Inquiry”), że badania nad współczesnością posiadają trzy możliwe fazy: to, co obecne; to, co faktyczne; oraz to, co współczesne. Pierwsza odnosi się do o sytuacji zaobserwowanej przez badacza (zbieranie danych z terenu), druga to problematyzacja tego, co zaobserwowane, trzecia zaś to analiza antropologiczna. W konsekwencji wybrane zagadnienie zostanie wraz ze słuchaczami przeniesione na trzy pola refleksji od obserwacji (zbieranie danych), przez selekcję i kategoryzację (pole namysłu), do konceptualizacji (wiedza). Implikacją przyjętej perspektywy jest założony sposób pracy nad wybranymi zagadnieniami, innymi słowy forma zajęć. Przyjęliśmy, że najbardziej efektywna (zarówno dla słuchaczy, jak i dla prowadzącego) będzie forma laboratorium kulturoznawczego (nawiązując tym samym do takich badaczy jak Charles Peirce, Aby Warburg, a zwłaszcza Claude Lévi-Strauss). Przede wszystkim ze względu na otwartość, która gwarantuje stworzenie warunków, swoistej platformy do swobodnej wymiany refleksji, którą Aleksandra Kil, Jacek Małczyński, Dorota Wolska nazywają „współmyśleniem” („Ku laboratorium humanistycznemu”). „[…] współmyślność – piszą – nie jest stanem, lecz raczej momentem czy zbiorem takich momentów twórczej, efektywnej intelektualnej współpracy. Współmyślność jest przygodna, efemeryczna, zdarzeniowa, trudna do uchwycenia i nie ma gwarancji, że zawsze się uda. Ten rodzaj współpracy wymaga zaufania i chęci bezinteresownego dzielenia się wiedzą, jakkolwiek prostodusznie to brzmi”. Zespołowość (w zbieraniu danych i dyskusji nad nimi), intensywna wymiana refleksji zapewnia, że proces wydobywania wiedzy będzie przebiegał kolektywnie, we współpracy (współmyślności) prowadzącego i słuchaczy.
Zakres tematów:
I. INNY/OBCY (studia postkolonialne)
> wykluczenie społeczne
> migracja zarobkowa
> nowe typy wspólnot (wspólnoty wirtualne w mediach społecznościowych)
> mniejszości etniczne, narodowe, seksualne
> uchodźcy
II. PRZESTRZEŃ (zwrot przestrzenny)
> miasto, miejskość, gentryfikacja, suburbanizacja, przemiany modernizacyjne kultury wiejskiej
> przestrzeń publiczna – przestrzeń prywatna (dom, zamieszkiwanie)
> krajobraz kulturowy
> naturokultura
> centrum i peryferie
> podróż, mobilność, turystyka
III. PAMIĘĆ (memory studies)
> Zmiana społeczna
> Praktyki oraz instytucje pamięci
IV. CIAŁO (studia korporalne)
> Płeć, seksualność
> Jedzenie /kultura kulinarna
> Zdrowe życie (poradnictwo, kultura terapeutyczna, sport)
> Starość (kulturowe przejawy przemian demograficznych)
V. RELIGIA/ RELIGIJNOŚĆ (postsekularyzm)
VI. RODZINA
VII. MATERIALNOŚĆ, KONSUMPCJONIZM (antropologia konsumpcji, antropologia rzeczy)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student/ka zna i rozumie:
- przedmiot i zakres badań antropologii współczesności
- w stopniu pogłębionym zasady analizy współczesnych tekstów kultury z różnych dziedzin praktyk kulturowych oraz o ich wzajemne powiązania w Słowacji i na tle europejskim.
- zjawiska współczesnego życia społecznego i politycznego w Słowacji w kontekście sytuacji w regionie i na tle europejskim
Student/ka potrafi:
- dokonywać egzegezy tekstów źródłowych, w języku słowackim
- dokonać interpretacji mechanizmów kierujących współczesnymi zachowaniami społecznymi z perspektywy antropologii
- przygotować i obronić rozumowanie w oparciu o samodzielnie zebrane, zanalizowane i zintegrowane informacje
- korzystać z dorobku kulturoznawstwa oraz nauk pokrewnych, - twórczo nawiązywać do uznanych badań i szkół badawczych w procesie opracowania własnej tezy, obrony stanowiska czy uzasadnienia wniosków płynących z samodzielnie dokonywanej analizy współczesnych zjawisk kulturowych w Słowacji
- korzystać z metod badawczych właściwych dla różnych dyscyplin obszaru nauk humanistycznych oraz w uzasadniony sposób dokonywać ich syntezy w wieloaspektowych badaniach kultury i języka wybranego kraju słowiańskiego
- interpretować zjawiska współczesnego życia społecznego i politycznego w Słowacji w kontekście sytuacji w regionie i na tle europejskim, przy wykorzystaniu współczesnych teorii i badań kulturoznawczych
Student/ka jest gotowa/gotów do:
- badania kultury słowackiej w kontekście regionalnym i na tle europejskim
Kryteria oceniania
Praca pisemna.
Bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność podczas dyskusji, oparte na opracowaniu i prezentacji materiałów źródłowych związanych z wybranym tematem zajęć oraz moderacji dyskusji w grupie.
Dopuszczalne są 2 nieobecności w semestrze, każda kolejna nieobecność musi być zaliczona w sposób uzgodniony wcześniej z prowadzącym.
Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych i prezentacjach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na lektoratach języków obcych jest sprawne posługiwanie językiem obcym (użycie właściwej leksyki, struktur gramatycznych i składniowych), zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do przygotowania, korekty i redakcji prac powstających na zajęciach, prac domowych a także testów cząstkowych i egzaminów. Studenci mogą posługiwać się narzędziami SI tylko w sytuacjach, w których prowadzący dopuszcza ich użycie.
Rozkład pracy studenta:
uczestniczenie w zajęciach: 30 h – 1 ECTS
praca własna studenta: 80 h – 3 ECTS
łącznie: 4 ECTS
Literatura
Lektury będą dostosowane do wyboru tematu realizowanego w danym roku akademickim.
Juraj Buzalka, Postseldiaci. Slovenský ľudový protest, Bratislava 2023.
Juraj Buzalka, Slovenská ideológia a kríza, Bratislava 2012.
Tibor Pichler, Etnos a polis. Zo slovenského a uhorského politického myslenia, Bratislava 2011.
Tibor Pichler, Národovci a občania. O slovenskom politickom myslení v 19. storočí, Bratislava 1998.
Peter Zajac, Slovenské kargo, Bratislava 2016.
Peter Zajac, Krajina bez sna, Bratislava 2004.
Rudolf Chmel, Romantizmus v globalizme. Malé národy - veľké mýty, Bratislava 2009.
František Novosád, Útržky o Slovensku, Bratislava 2010.
Miroslav Tížik, Ľubomír Sivák, Svetonázorové dilemy, ateizmus a náboženská viera na Slovensku, Bratislava 2019.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: