Gramatyka opisowa języka bułgarskiego (2L) 3005-KL4GOBUL
W części wstępnej scharakteryzowane zostaną podstawowe cechy relacji genetycznej i specyfiki typologicznej jeżyka bułgarskiego w zestawieniu z polskim (przynależność do tzw. bałkańskiej ligi językowej, analityzm a syntetyzm).
W części fonetyczno-fonologicznej zostanie przedstawiony aspekt artykulacyjny, akustyczny i funkcjonalny (fonologiczny) strony dźwiękowej języka bułgarskiego.
Studenci zostaną zapoznani z cechami wyróżniającymi artykulację i rozróżnianie dźwięków w bułgarszczyźnie.
Szczególnie uwaga zostanie zwrócona na zjawisko tzw. redukcji dźwięków, tj. różnic między wymową w pozycji akcentowej i pozaakcentowej, problem oboczności jatowej ([’a] : [e]), budowę sylaby, reguły akcentuacji i intonacji.
Omówione zostaną zasady klasyfikacji i cechy dystynktywne fonemów bułgarskich oraz wariantywność tych fonemów, a także podstawowe normy ortoepii bułgarskiej.
Scharakteryzowane zostaną relacje między systemem dźwiękowym a grafią języka bułgarskiego, kontury intonacyjne, uproszczenia fonetyczne itd. oraz zasady transkrypcji fonetycznej tego języka.
Przedstawione zostaną podstawowe oboczności morfonologiczne zachodzące w omawianym języku.
W części morfologicznej przedstawione zostaną tradycyjne podziały na kategorie morfologiczne, odpowiadające podziałom w innych gramatykach słowiańskich.
Poszczególne części mowy zostaną omówione według swoistych dla siebie kategorii formalnych (rodzaj, liczba, osoba, czas itd.) i semantycznych (np. nie/określoność).
Szczególna uwaga zostanie zwrócona na kontrasty typologiczne zachodzące między gramatyką bułgarską (analityzm) a np. gramatyką polską (syntetyzm) w zakresie stopniowania, tworzenia form czasowych, modalności (inny zasób trybów gramatycznych) itd.
Dokładniej zostaną omówione cechy bałkańskie języka bułgarskiego.
W czasie omawiania systemu temporalnego szczególna uwaga zostanie zwrócona na opozycje formalne i funkcjonalne między poszczególnymi bułgarskimi czasami gramatycznym (zwłaszcza obce polskim nawykom językowym).
Opis słowotwórstwa (możliwie wszystkich części mowy), leksykologii (z frazeologią, frazematyką i terminologią), składni, stylistyki i innych zagadnień (np. tła dialektalnego i relacji języka bułgarskiego do macedońskiego) będzie stanowił treść zajęć w drugim roku prowadzenia przedmiotu.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po odbyciu kursu student jest w stanie scharakteryzować zjawiska gramatyczne języka bułgarskiego (także na tle innych języków słowiańskich - syntetycznych i analitycznych). Zna praktycznie i teoretycznie bułgarskie normy językowe. Jest świadom podobieństw bułgarskiego systemu gramatycznego do systemów jego sąsiadów (z ligi bałkańskiej). Potrafi posługiwać się zapisem fonetycznym wymowy bułgarskiej i dokonać literackiej transkrypcji fonetycznej tekstu bułgarskiego. Zna i rozumie różnice w zasobie kategorii morfologicznych między językiem bułgarskim a polskim (i innymi znanymi sobie językami).
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach (max. 2 nieobecności w semestrze) - 20%
Aktywność w trakcie zajęć - 10%.
Bieżące testy pisemne - 10%
Pisemny test końcowy po dwóch semestrach zajęć ("połówkowy")- 60%
Praktyki zawodowe
Program nie przewiduje praktyk zawodowych.
Literatura
Alfabetycznie literatura podstawowa i uzupełniająca (do wyboru w trakcie prowadzenia zajęć):
- Bartula C., Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej na tle porównawczym, wyd. III, Warszawa 2000
- Dalewska-Greń H. Języki słowiańskie, Warszawa 2002: 274-278, 308-310
- Korytkowska M., Typy pozycji predykatowo-argumentowych, z serii Gramatyka konfrontatywna bułgarsko-polska, red. V. Koseska-Toszewa, J. Penčew, t. V, cz. 1, Warszawa 1992
- Koseska-Toszewa V., Penčev J., Gramatyka konfrontatywna bułgarsko-polska, t. I-VI, Warszawa - Sofia 1988-1996
- Lehr-Spławiński T., Kuraszkiewicz W., Sławski F., Przegląd i charakterystyka języków słowiańskich, Warszawa 1954
- Popowa W., Zwięzła gramatyka języka bułgarskiego, Warszawa 1972
- Scatton E. A., Bulgarian Phonology, Columbus 1983
- Sławski F., Zarys dialektologii południowosłowiańskiej (z wyborem tekstów gwarowych), Warszawa 1962
- Андрейчин Л., Основна българска граматика, София 1977
- Андрейчин Л., Попов К., Стоянов С., Граматика на българския език, София 1977
- Бояджиев Б., Българска лексикология, София 1986
- Бояджиев Т., Куцаров И., Пенчев Й., Съвременен български език. Фонетика, лексикология, словообразуване, морфология, синтаксис, София 1999
- Български език, ред. С. Димитрова, Opole 1997
- Георгиев С., Българска морфология, Велико Търново 1991
- Кръстев Б., Морфология на българския език в 187 типови таблици, София 1984
- Кювлиева-Мишайкова В., Фразеологизмите в българския език, София 1986
- Ничева К., Българска фразеология, София 1987
- Ничева К., Спасова-Михайлова С., Чолакова К., Предговор i Увод, (w:) Фразеологичен речник на българския език, т. I-II, София 1974-1975
- Пашов П., Практическа българска граматика, София 1989
- Пашов П., Първев Х., Българският правоговор, София 1983
- Радева В., Словообразуването в българския книжовен език, София 1991
- Русинов Р., Учебник по история на новобългарския книжовен език, София 1980.
- Стоянов С. (гл. ред.), Граматика на съвременния български книжовен език, т. I Фонетика, т. II Морфология, т. III Синтаксис, София 1983
- Тилков Д., Бояджиев Т., Българска фонетика, София 1977
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: