Wstęp do filmoznawstwa 3005-KL1WDF
Zagadnienia omawiane podczas wykładu:
- Narodziny kina
aparat kinematograficzny i jego archeologia; zagadnienie wizualizacji ruchu; kinematograf a kultura przełomu wieków; wczesne kino jako „kino atrakcji” (Tom Gunning); „mit kreacji” i „mit reprezentacji” we wczesnym kinie; widz w początkach kina; najwięksi twórcy wczesnego kina.
- Montaż filmowy
"przemiana kinematografu w kino" (Edgar Morin), radziecka szkoła montażu filmowego, typy montażu, montaż „w czasie” a montaż przestrzenny (Lev Manovich), montaż w kinie współczesnym i współczesne koncepcje montażu.
- "Film jako sztuka"
Rozumienie kina jako sztuki, pojęcie fotogenii, film artystyczny i film artystów, kino Wielkiej Awangardy, kino eksperymentalne, relacja awangardy i kina głównego nurtu.
- Film jako spojrzenie na rzeczywistość
Realizm w teorii filmu (André Bazin, Siegfired Kracauer), ontologia obrazu fotograficznego (Bazin) „film i rzeczywistość”, kino a kompleks mumii (Bazin), recepcja i konsekwencje teorii Bazina.
- Nowa Fala w kinie
Zmiana paradygmatu w kinie, neorealizm a Nowa Fala, kino nowofalowe we Francji i w innych krajach, najważniejsi przedstawiciele N.F., autotematyzm, polityka autorska, konsekwencje Nowej Fali dla współczesnego kina.
- Film jako język
Semiotyczna koncepcja filmu; problem znaczenia w filmie; „trzeci sens” (Rolnad Barthes); komunikacja w filmie.
- Hollywood i kino gatunków
Klasyczny film hollywoodzki, kulturowa rola kina gatunków, kino gatunków dzisiaj.
- Podejście psychoanalityczne w teorii filmu
Metody i pojęcia psychoanalizy w teorii filmu, kino a „faza lustra”; ideologia w kinie; mechanizm projekcji-identyfikacji
- Obraz filmowy jako narzędzie polityczne
Propagandowa funkcja obrazu filmowego, film jako narzędzie zmiany społecznej, kino kontestacji, feministyczna perspektywa w kinie, kino mniejszości, walka ze stereotypem w kinie; subwersja w kinie.
- Widz filmowy; praktyki odbioru i problemy teoretyczne
Wrażenie rzeczywistości, typy iluzji w kinie, różne koncepcje widza filmowego.
- Film dokumentalny
Film jako źródło wiedzy o świecie; język kina dokumentalnego; praca nad filmem dokumentalnym; historia dokumentu filmowego.
- „Koniec kina”
Problem „śmierci kina”, film a „kultura wyczerpania”, intertekstualność w kinie, estetyka powtórzenia w filmie, przemiany technologiczne jako problem i wyzwanie dla kina.
- Kino rozszerzone; kino i nowe media
Pojęcie kina rozszerzonego (Gene Youngblood), ekrany kina, kino elektroniczne, kino interaktywne i jego historia, kino trójwymiarowe, zmiany praktyk nadawczych i odbiorczych, nowe obrazy, rola efektów specjalnych, język filmu w innych mediach.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student zyska orientację w historii kina, jego współczesnych przemianach oraz w najważniejszych koncepcjach teoretycznych związanych z filmem. Stanie się świadomym uczestnikiem kultury wizualnej, wobec której będzie mógł zająć krytyczne i twórcze stanowisko. Będzie umiał wykorzystywać film jako materiał do analiz kulturoznawczych i źródło wiedzy o kulturze, odwołując się nie tylko do jego treści fabularnej, ale także posługując się analizą języka filmu.
Kryteria oceniania
Zajęcia kończą się egzaminem pisemnym w sesji letniej roku akademickiego 2010-2011. W zakres obowiązkowej wiedzy wchodzi materiał z wykładów i lektury obowiązkowe.
Literatura
Richard C. Allen, "Przedstawienie, iluzja, kino" [w:] Jacek Ostaszewski (red.), "Kognitywna teoria filmu. Antologia przekładów", przeł. Jolanta Mach, Kraków 1999.
Charles Altman, "W stronę teorii gatunku filmowego", przeł. Alicja Helman, „Kino” 1987, nr 6.
Dudley J. Andrew, "Główne teorie filmu", przeł. Andrzej Kołodyński, Łódź 1995 (wybór).
Roland Barthes, "Trzeci sens", przeł. R. Wyborski, „Kino” 1971, nr 11
André Bazin, "Film i rzeczywistość", przeł. Bolesław Michałek, Warszawa 1963 (wybór).
David Bordwell, Kristin Thompson, "Film art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie", Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2010
Juri Civjan, "O symbolice pociągu w początkowym okresie kina", przeł. Bolesław Żyłko, „Kwartalnik Filmowy” nr 11, jesień 1995.
Umberto Eco, "Innowacja i powtórzenie: pomiędzy modernistyczną i postmodernistyczną estetyką", przeł. Teresa Rutkowska, „Przekazy i Opnie” 1990, nr 1/2.
Alicja Helman, "Widz kinowy – istota nieznana" [w:] "Posługiwanie się znakami", red. Maryla Hopfinger, Stefan Żółkiewski, Wrocław 1991.
Alicja Helman, Jacek Ostaszewski, "Historia myśli filmowej. Podręcznik", słowo/obraz terytoria, Gdańsk, 2010.
Ryszard W. Kluszczyński, "Film, sztuka wielkiej awangardy", PWN, Warszawa-Łódź, 1990 (wybór).
"Kino po kinie", antologia, red. Andrzej Gwóźdź, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010 (wybór)
Siegfried Kracauer, "Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości", przeł. Wanda Wertenstein, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2008 (wybór).
Tadeusz Lubelski, "Nowa Fala. O pewnej przygodzie filmu francuskiego", Universitas, Kraków 2000, (wybór).
Lev Manovich, "Język nowych mediów", przeł. P. Cypryański, WAiP Warszawa 2006 (wybór).
Todd McGowan, "Realne spojrzenie. Teoria filmu po Lacanie", przeł. Kuba Mikurda, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008 (wybór).
Laura Mulvey, "Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne", przeł. Kaja Klimek, w: L. Mulvey "Do utraty wzroku", red. Kamila Kuc, Lara Thompson, Korporacja Ha!art, Era Nowe Horyzonty, Kraków-Warszawa 2010.
Ewelina Nurczyńska-Fidelska i in., "Kino bez tajemnic", Stentor, Warszawa 2009.
Mirosław Przylipiak, "Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego", Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1994.
Mirosław Przylipiak, "Poetyka kina dokumentalnego", Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000 (wybór).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: