Kartoznawstwo ogólne I 1900-3AKO1KAR

Wykład obejmuje ogólną wiedzę o mapach i atlasach geograficznych traktowanych w kategoriach kartoznawczych, definiuje dzieła kartograficzne pod względem specyfiki funkcjonalnej, omawia ich właściwości, klasyfikacje, w problematykę oceny dzieł; zawiera także historyczne omówienie poglądów i szkół kartograficznych, pozwala zapoznać się z najważniejszymi prądami współczesnej myśli kartograficznej i dziełami kartografii polskiej i światowej.
Wstęp to przybliżenie historycznego dorobku polskiej kartografii przedrozbiorowej z naciskiem na mapy wielkoskalowe epoki stanisławowskiej (m.in. mapy Rizzi-Zanoniego i Perthesa). Na tym tle są omawiane prace geodezyjne i topograficzne prowadzonych na terytorium Polski przez państwa zaborcze. Wykład ilustrowany jest zaborczymi mapami topograficznymi, mającymi podstawowe znaczenie dla odbudowy polskiej kartografii po roku 1918. Szczegółowo prezentowany jest dorobek kartografii wojskowej i cywilnej okresu międzywojennego – wieloarkuszowe mapy topograficzne i studialne mapy fotogrametryczne, a także polskie dokonania na arenie współpracy międzynarodowej.
Polska kartografia topograficzna po II wojnie światowej analizowana jest jako materiał podstawowy dla dzisiejszej działalności kartograficznej. Przeglądowi map towarzyszy ocena ewolucji stosowanych rozwiązań oraz utrwalanie właściwego obyczaju kartograficznego. Tło dla polskiej kartografii topograficznej tworzy dorobek państw europejskich.
Drugi zasadniczy dział to kartografia atlasowa. Wstęp poświęcony jest specyfice publikacji atlasowych. Zdefiniowanie atlasu geograficznego w kategoriach funkcjonalnych służy za punkt wyjścia do omówienia procesów redagowania atlasu. Przegląd dzieł atlasowych w ujęciu historycznym odwołuje się do Orteliusza i Merkatora (XVI w.), ale skupiony jest na najważniejszych dla rozwoju tego działu kartografii atlasach XIX w. (m.in. Stieler, Debes, Andre) i XX wiecznych (m.in. Atlante Internazionale d.TCI, Times Atlas, Atłas Mira, Bertelsmann Atlas, Atlas Świata Służby Topograficznej WP). Prezentowany jest polski dorobek w postaci tzw. atlasowej szkoły romerowskiej, a także opracowania L. Sawickiego i St. Korbla. Dużo miejsca jest poświęcone zagranicznym i krajowym kompleksowym atlasom regionalnym, a także atlasom narodowym (Atlas of Finland, Geograficzno-statystyczny atlas Polski, Narodowy atlas Polski, Atlas Rzeczypospolitej Polskiej). Omawiany jest obecny stan i dorobek polskiej kartografii atlasowej w zakresie kartografii ogólnej i szkolnej. Odrębnym tematem jest elektroniczna, nowoczesna postać atlasów geograficznych, tworzących nową jakość przekazu informacji geograficznej.
Ćwiczenia są powiązane z wykładami i służą w znacznym stopniu ugruntowaniu ich treści. Celem ćwiczeń jest poznanie głównych rodzajów map i atlasów geograficznych oraz ich krytyczna ocena. Wykonywane ćwiczenia, oparte na analizie licznych opracowań kartograficznych (polskich i obcych), dotyczą ewolucji treści map i znaków używanych do ich opracowania oraz wpływu generalizacji na treść i formę graficzną map. Ćwiczenia w znacznej mierze odwołują się do tradycji, która ukształtowała dzisiejszą postać uznanych opracowań kartograficznych. Wyraża się to w analizie porównawczej dzieł powstałych w różnych szkołach kartograficznych; duży nacisk położony jest na problematykę przedstawiania rzeźby terenu, fundamentalną w rozwoju map ogólnogeograficznych. Bezpośrednie obcowanie z mapami i atlasami geograficznymi poszerza i utrwala wiedzę nt. ważnych opracowań oraz pozwala na ich prawidłową ocenę. Rezultatem ćwiczeń są prace w postaci graficznej i opisowej.