American food culture – from the Thanksgiving feast to space food and obesity crisis (Amerykańska kultura kulinarna: od uczty z okazji Święta Dziękczynienia do kryzysu otyłości) 4219-SD0084
Kurs przedstawia słuchaczom obszerny przegląd amerykańskiej historii i kultury kulinarnej. Zaczynamy od kuchni kolonialnej: żywności przywiezionej do Ameryki przez pierwszych osadników. Uczestnicy odkrywają ich dietę i próbują dowiedzieć się, czy była ona amerykańska, czy raczej brytyjska w swej istocie. Mają także okazję poznać prawdziwą historię uczty z okazji Święta Dziękczynienia. Przyglądamy się pierwszej amerykańskiej książce kucharskiej, „American Cookery” Amelii Simmons, nazywanej „kulinarną deklaracją niepodległości”. Analizujemy również kulturę jedzenia i książki kucharskie z XIX wieku i przedstawione w nich wizje „oszczędnej gospodyni domowej”, różnice między żywnością klasy średniej a etniczną żywnością rdzennej ludności, a także dietę niewolników. Ponadto odkrywamy historię szybko rozwijających się gałęzi przemysłu: gotowych posiłków, żywności funkcjonalnej, a zwłaszcza pojawienia się nowo wynalezionych przetworzonych i wyprodukowanych na początku XX wieku produktów (płatki śniadaniowe, mleko w proszku, produkty w puszkach i suszone). Kurs pozwala słuchaczom odkryć jak zmieniała się dieta i zwyczaje kulinarne od początku II wojny światowej, a także zapoznać się z technologicznymi i kulturowymi wynalazkami lat 50. (reklamy, nowe urządzenia domowe), żywnością kosmiczną dla astronautów – wytworem NASA, a także pojawieniem się wielkich firm i marek, takich jak McDonald's, Coca-cola, Nestle i PepsiCo. Ponadto przyglądamy się zmieniającym się wytycznym dietetycznym wykorzystując w tym celu teorie Marion Nestle i Melanie DuPuis, oraz omawiamy wzajemne oddziaływanie między rządem a wyżej wymienionymi firmami. Naszą uwaga skupia się na współczesnych amerykańskich problemach społecznych związanych z żywnością: rosnącym kryzysie otyłości, pustyniach jedzeniowych i cenach organicznych pełnowartościowych produktów zwanych „whole foods”. Omawiamy kwestię indywidualnej odpowiedzialności za wybory żywieniowe w porównaniu z odpowiedzialnością przemysłu spożywczego: kogo należy winić za współczesne kryzysy społeczne związane z żywieniem, jeśli nie kulturę stworzoną przez gigantyczne korporacje — ich natrętne reklamy, posiłki w szkołach i fast foody? Ponadto przyglądamy się temu, w jaki sposób jedzenie przedstawiane jest w amerykańskiej popkulturze: słynnych filmach i kreskówkach.
Podczas kursu uczestnicy zapoznają się z następującymi zagadnieniami:
- Kuchnia przedkolonialna i jedzenie pierwszych osadników: Mit uczty z okazji Święta Dziękczynienia, rdzenne składniki i brytyjskie zapasy żywności.
- Kulinarna deklaracja niepodległości: „American Cookery” Amelii Simmons. Narodziny amerykańskich przepisów kulinarnych: „pumpkin pie” - analiza XVIII-wiecznego przepisu.
- XIX-wieczny ideał kobiety: Analiza dyskursu książki kucharskiej - „The American Frugal Housewife” Lydii Marii Child. Kuchnia etniczna, dieta niewolników.
- Lata dwudzieste: pojawienie się sieci fast-foodów i prohibicja. Wynalezienie Coca-Coli. Narodziny produkowanej żywności (batonik Baby Ruth, Wonder Bread, napój czekoladowy Yoo-Hoo).
- Powojenny system żywnościowy lat 40. i 50. XX wieku: Sieci fast food i drive-thru. Wygoda jako nowa wartość. Tayloryzm, optymalizacja, produkty w puszkach, racje wojskowe.
- Lata 50: Stereotypy związane z żywnością: Stereotyp „perfekcyjnej pani domu” z klasy średniej (oldschoolowe reklamy), „kurczak” i inne stereotypy dotyczące czarnoskórych amerykanów.
- Żywność kosmiczna wynaleziona przez NASA - technologiczny ideał wysokiego modernizmu. „Posiłek w pigułce” i futurystyczne wizje z „Jetsonów”.
- Pojawienie się i sekularyzacja wytycznych żywieniowych w USA: od „boskich posłańców” do ekspertów - zmieniający się dyskurs porad żywieniowych.
- Lata 80: Rosnący problem otyłości. Wprowadzenie wytycznych i piramidy żywieniowej. Wzajemne oddziaływanie instytucji i rządu (USDA, FDA).
- Lata 90: Jedzenie jako kontrkultura: weganizm, freeganizm, kuchnia punkowa, ruch back-to-the-land
- Jedzenie imigrantów - kuchnia meksykańska, żydowska, europejska i inne kuchnie etniczne w USA. Taco Bell vs Slow food
- Żywność dla dzieci w XXI wieku: Posiłki szkolne, reklama (dla dzieci). Luncheables & pop tarts. Jedzenie w kulturze popularnej (komiksy, kreskówki: South Park).
- Żywność, środki masowego przekazu, globalizacja i inne współczesne problemy: GMO, pustynie jedzeniowe, nierówności dochodowe, moda na żywność, instagramowy „food porn”, wzrost liczby programów kulinarnych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- student posiada wiedzę ogólną na temat historii i kultury amerykańskiego jedzenia
- student posiada wiedzę ogólną na temat zjawiska kulturowego jakim jest jedzenie i jego roli w społeczeństwie w rozumieniu socjologicznym
- student posiada pogłębioną wiedzę dotyczącą poszczególnych zagadnień z zakresu kuchni amerykańskiej i jej fenomenów, właściwych dla tej części świata,
- student ma świadomość procesów kształtujących kulturę kulinarną: oddolnych, organicznych oraz tych kontrolowanych przez instytucje,
- student rozumie niuanse i dynamiki, które wpływają na kulturę kulinarną, operuje odpowiednim aparatem pojęciowym z dziedziny food studies.
Umiejętności:
- student potrafi samodzielnie przeprowadzić analizę dyskursu wstępu do książki kucharskiej i historycznych przepisów kulinarnych w języku angielskim,
- potrafi krytycznie spojrzeć na kwestie powstawania zaleceń dietetycznych i roli instytucji w tym procesie,
- potrafi analizować wytwory współczesnej kultury: reklamy, kreskówki, wizje i filmy pod kątem żywności, zaleceń dietetycznych i towarzyszących im dyskursów,
- potrafi stworzyć syntezę wiedzy z różnych źródeł i wyciągnąć własne wnioski z literatury przedmiotu.
Kompetencje:
- kurs pomaga wypracować umiejętności w zakresie pracy zespołowej
- kurs rozwija umiejętność dyskusji i krytycznej analizy tekstów kultury
- kurs rozwija umiejętność autoprezentacji i wypowiadania się przed publicznością
- kurs rozwija umiejętność akademickiego pisania
- kurs przygotowuje do patrzenia na wytwory kultury amerykańskiej takie jak reklamy, marki konsumenckie czy sieci fast food z perspektywy krytycznej
- kurs pozwala w świadomy sposób spojrzeć na własne wybory konsumenckie dotyczące żywności.
Kryteria oceniania
1. Prezentacja dotycząca wybranego zagadnienia 40%
2. Praca semestralna - artykuł na podstawie prezentacji 30%
3. Aktywny udział w dyskusjach podczas zajęć 30%
Praktyki zawodowe
Nie przewiduje się.
Literatura
Books:
Counihan, Carole and Penny van Esterik (ed.). 2008. Food and culture: A reader. New York
and London: Routledge. Chapters: 3, 21, 25, 26, 31.
Nestle, Marion. 2007. Food Politics: How the Food Industry Influences Nutrition and Health.
Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press. Chapters: 1, 2.
Pilcher, Jefrey M (ed.). 2012. Oxford Handbook of Food History. New York: Oxford
University Press. Chapters: 10, 13, 16, 19, 24, 26, 27.
Articles:
Cubasch, Alwin. 2019. „Space Food: Food in Mobile Technological Environments of Late
High-Modernity.” In: Jean-Pierre Williot, Isabelle Bianquis (Hg.), Nomadic Food -
Anthropological and Historical Studies around the World, Rowman & Littlefield, Lanham
MD.
DuPuis, Melanie. 2007. „Angels and Vegetables: A Brief History of Food Advice in
America”. Gastronomica: The Journal of Food and Culture 7(3): 34–44.
Longone, Jan. 2001. „Early Black-Authored American Cookbooks”. Gastronomica: The
Journal of Food and Culture 1(1): 96-99.
Pollan, Michael. 2007. „Unhappy meals”. The New York Times Magazine.
https://www.nytimes.com/2007/01/28/magazine/28nutritionism.t.html
Schupp, Justin. 2018. „Wish you were here? The prevalence of farmers markets in food
deserts: an examination of the United States”. Food, Culture & Society 22(1): 111–130.
Smith, Andrew F. 2003. „The First Thanksgiving”. Gastronomica: The Journal of Food and
Culture 3(4): 79-85.
Weber, Margaret. 2021. „The Cult of Convenience: Marketing and Food in Postwar
America”. Enterprise & Society 22(3): 605-634.
Węgiel, Anna. 2018. „The British Origins of The First American Cookbook: A Re-evaluation
of Amelia Simmons’ American Cookery (1796)”. New Horizons in English Studies 3: 150-
162.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: