Warsztat pracy naukowej w humanistyce i naukach społecznych 4012-WPN

Celem zajęć jest zaznajomienie osób studiujących z praktycznymi podstawami pisania prac naukowych, wyrobienie dobrych umiejętności komunikowania w środowisku naukowym, konstruowania rozmaitych sposobów wypowiedzi akademickiej (referat, pisanie abstraktu, zgłoszenia na konferencję naukową, wnioski grantowe itp.) a także pracy z tekstem naukowym oraz zbierania materiałów bibliograficznych.
Kurs prowadzony jest z uwzględnieniem specyfiki dyscypliny/dziedziny nauki/tradycji i szkoły metodologicznej ważnych dla rozmaitych środowisk naukowych. Prowadzący położą nacisk na zaznajomienie studentów_ek z stosowanymi w danym środowisku naukowym regułami tworzenia tekstu oraz szczegółowymi rozwiązaniami metodologicznymi, co jest szczególnie istotne w przypadku studiów prawniczych i psychologicznych.
Plan zajęć uwzględnia również blok poświęcony pracy w środowisku internetowym oraz wykorzystaniu narzędzi cyfrowych (bazy danych, indeksy czasopism, aplikacje komputerowe do pracy naukowej). Zajęcia mają formę warsztatową – kładą nacisk na ćwiczenie praktycznych umiejętności. Efektem wykonywanych w trakcie zajęć ćwiczeń ma być wyrobienie umiejętności praktycznych przydatnych w środowisku uniwersyteckim, od najbardziej elementarnych po bardziej zaawansowane: pisanie listów, podań, konstruowanie bibliografii, wymyślanie tematu pracy pisemnej, pisanie abstraktu i zgłoszenia na konferencję, pisanie i opracowanie redakcyjne artykułu naukowego. Ważnym elementem tych ćwiczeń ma być omówienie ich wykonania z każdą osobą uczestniczącą w zajęciach. Bardziej rozbudowane formy wypowiedzi (abstrakt, zgłoszenie na konferencję) będą krótko recenzowane przez prowadzących tak, by studenci_tki dostali jednoznaczną odpowiedź zwrotną w odniesieniu do poczynionych przez siebie postępów. Kolejnym istotnym elementem jest praca wspólna – dzielenie się własnymi wprawkami pisarskimi przez osoby uczestniczące oraz grupowe omawianie zrealizowanych projektów. W trakcie zajęć zostanie położony nacisk na fakt, że w pisaniu kluczowa jest również umiejętność krytycznej lektury. Uwzględnione zostaną również rozmaite kwestie psychologiczne, jakie związane są z praktyką pisania, by zjawisk takich, jak choćby znana wszystkim blokada pisarska nie pozostawiać bez namysłu.

Proponowane bloki tematyczne:

I. Zasady dobrej komunikacji: pisanie listów i podań, komunikowanie w środowisku akademickim, formalne i nieformalne aspekty komunikacji, przestrzeganie zasad grzeczności i równości (feminatywy, formy neutralne). Odpowiedź na pytanie: czym jest tekst naukowy? Czym różni się on od innych form wypowiedzi?

II. Posługiwanie się zasobami bibliotecznymi oraz bazami danych (pełnotekstowych i bibliograficznych), wyszukiwarkami naukowymi, narzędziami do tworzenia bibliografii czy edytorami tekstu. Omówienie i przećwiczenie takich zagadnień, jak: „gdzie szukać materiałów?”, „jak je gromadzić i opracowywać?”, „jak wykorzystywać materiały w pracy?” a także krytyczna analiza źródeł.

III. Omówienie rozmaitych form wypowiedzi akademickiej: referat na zajęcia, pisanie abstraktu, zgłoszenia na konferencję naukową, wystąpienie konferencyjne, przygotowanie prezentacji (ewentualnie również pisanie wniosku grantowego) a także pracy z tekstem naukowym oraz zbierania materiałów bibliograficznych, redakcji tekstu naukowego ze szczególnym uwzględnieniem rozmaitych form konstruowania przypisów. W tym bloku przewiduje się cykl ćwiczeń do wykonania przez wszystkie osoby uczestniczące. Istotnym tematem będzie tu również omówienie sposobów, w jakie robimy notatki a także korzystania ze zbiorów bibliotecznych.

IV. Wykorzystanie narzędzi cyfrowych w pracy nad tekstem: edytory tekstu oraz ich podstawowe funkcje, bazy danych, wyszukiwarki internetowe, zasady korzystania z treści obecnych w Internecie, korzystanie z pakietu Google Workspace, przygotowanie prezentacji multimedialnej, algorytmy uczenia maszynowego (chat GPT) a twórczość akademicka. Te tematy mogą zostać uwzględnione przez osoby prowadzące w trakcie zajęć.

Te założenia oraz propozycje bloków tematycznych odnoszą się do wszystkich grup zajęciowych, niezależnie od jednostki, w której prowadzone są zajęcia. Czas przeznaczony na realizację tych zadań powinien wynieść około 18-20 godzin kursu. Pozostała część powinna zostać przygotowana przez osoby prowadzące zajęcia z uwzględnieniem specyfiki reprezentowanej przez nie dyscypliny/dziedziny nauki/tradycji i szkoły metodologicznej ważnej dla reprezentowanego środowiska. Każda osoba prowadząca powinna w tym wypadku położyć nacisk na zaznajomienie studentów_ek z stosowanymi w danym środowisku naukowym regułami tworzenia tekstu oraz szczegółowymi rozwiązaniami metodologicznymi.