Korzenie prawa europejskiego 4003-111pe
Fundamentem harmonijnego rozwoju integracji Unii Europejskiej powinny być nie tylko racje gospodarcze, ale również świadomość tożsamości europejskiej opartej na wspólnej tradycji i historii. Bardzo ważnym elementem tej tradycji jest oparcie kontynentalnych systemów prawnych na dorobku prawa rzymskiego. Celem przedmiotu jest poznanie podstawowych instytucji prawa prywatnego, funkcjonujących współcześnie w różnych systemach prawnych zjednoczonej Europy, a wywodzących się z prawa rzymskiego. Zgłębienie korzeni współczesnego prawa europejskiego służy zrozumieniu przyczyn istnienia podobieństw i różnic między prawami poszczególnych państw. Po ukończeniu kursu studenci Europeistyki powinni uzyskać nie tylko wiedzę dotyczącą podstaw prawa rzymskiego i kanonicznego, ale przede wszystkim świadomość, że wspólna tradycja prawna może być podstawą wzajemnego zrozumienia w przyszłości.
1. Znaczenie prawa rzymskiego w dziejach prawa w Europie. Źródła prawa w prawie rzymskim i obecnie. Podziały prawa. Pojęcie i funkcje prawa.
2. Hierarchia źródeł prawa w prawie rzymskim i dziś. Przepis a norma prawna. Język prawa. Pojęcie norm kolizyjnych i przykłady ich zastosowania.
3. System prawa i wykładnia. Przestrzeganie prawa i jego stosowanie. Stosunki prawne.
4. Pojęcie rodziny – rozwój dziejowy instytucji w systemie kontynentalnym. Pokrewieństwo agnacyjne i kognacyjne. Obliczanie stopni pokrewieństwa. Powinowactwo.
5. Pojęcie zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych w prawie rzymskim i obecnie. Zmiany w koncepcji pojęcia zdolności prawnej.
6. Podstawowe pojęcia dotyczące czynności prawnych. Warunek i termin.
7. Formy władania rzeczami. Własność, sposoby jej nabycia i ochrona prawa własności. Posiadanie i ochrona posiadania. Prawa na rzeczy cudzej.
8. Pojęcie spadkobrania. Dziedziczenie testamentowe i beztestamentowe. Zabezpieczenie osób najbliższych spadkodawcy – różne koncepcje od prawa rzymskiego do czasów obecnych.
9. Testamentu i jego treść. Przysporzenia kosztem spadku. Pisanie testamentu.
10. Pojęcie zobowiązań. Podziały i źródła zobowiązań.
11. Rodzaje kontraktów i krótka ich charakterystyka. Zasada swobody umów.
12. Czyny niedozwolone. Odpowiedzialność subiektywna i na zasadzie ryzyka.
13. Umocnienie zobowiązań. Skutki niewykonania zobowiązań. Wygaśnięcie zobowiązań.
14. Ochrona praw prywatnych. Podstawowe zasady procesu cywilnego.
Nakład pracy studenta:
wykład - 30 h
przygotowanie do wykładu - 30 h
przygotowanie do egzaminu - 30 h
razem - 90 h
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po zakończeniu procesu uczenia się student:
Rozpoznaje podstawowe instytucje prawa Unii Europejskiej wywodzące się z prawa rzymskiego
Zna podstawowe zasady dotyczące tworzenia prawa i jego interpretacji
Określa pojęcie czynności prawnej, podmiotowości prawnej i zdolności do czynności prawnych
Odróżnia formy władania rzeczami
Identyfikuje podstawowe rodzaje umów
Analizuje stan faktyczny i wskazuje sposoby rozwiązania konfliktu
Oblicza stopnie pokrewieństwa
Definiuje pojęcie terminu i warunku
Rozwija pojęcie prawa kanonicznego
Wykazuje wpływy prawa rzymskiego i kanonicznego na późniejsze ustawodawstwa europejskie.
Rozumie znaczenie prawa dla studiów europejskich.
Kryteria oceniania
Egzamin
Przedterminowy egzamin ustny po zaliczeniu ćwiczeń z podstawowych pojęć prawa z wynikiem co najmniej dobrym (4);
Pisemny egzamin w sesji zimowej składający się z pytań opisowych (0- 2p.), stwierdzenia czy dana wypowiedź jest fałszywa czy prawdziwa (test wielokrotnego wyboru 0-3p.) oraz rozwiązania czterech kazusów, (w tym obliczanie stopni pokrewieństwa, warunki i terminy; każdy kazus oceniany jest na 0-6p.). Ocena końcowa jest sumą ocen z poszczególnych części pracy pisemnej – dost. od 50% uzyskanych punktów.
Literatura
Wybrane paragrafy podręcznika W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, wyd. 6, Warszawa.
Wybrane paragrafy podręcznika K. Sójka-Zielińska, Historia prawa, wyd. 10, Warszawa 2005 (dotyczące prawa kanonicznego).
W. Dajczak, Prawo rzymskie a rozwój europejskiego prawa pryweatnego, [w:] Poszukiwanie Europy. Zjazd gnieźnieńskim a idea zjednoczonej Europy, Poznań 2000, s. 43-54;
W. Dajczak, Znaczenie tradycji prawa rzymskiego dla europejskiej harmonizacji prawa prywatnego, Państwo i Prawo, R.59, 2004 z.2 s. 57-68.
W. Dajczak, Poszukiwanie "wspólnego rdzenia" prawa prywatnego w Europie, Czasopismo Prawno-Historyczne 56, 2004 z. 2, s. 383-392.
Artykuły podawane na kolejnych wykładach.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: