Stoicyzm: źródła, nurty, recepcja 3800-SZNR23-M
Celem wykładu jest omówienie najistotniejszych historycznych i doktrynalnych kwestii związanych ze starożytnym stoicyzmem i ukazanie tym samym całościowego obrazu stoicyzmu. Przedstawiona zostanie geneza szkoły stoickiej i jej rozwój aż po czasy Cesarstwa Rzymskiego. Podjęta zostanie próba rekonstrukcji poglądów głoszonych przez myślicieli starej oraz średniej szkoły stoickiej, a także późniejszy rozwój doktryny. Poglądy stoików ukazane zostaną w szerokim kontekście filozofii, literatury i retoryki czasów hellenistycznych i rzymskich. Omówione zostaną kwestie stanu zachowania źródeł i transmisji tekstów, także możliwych wpływów wschodnich. Przywołane również będą wybrane przykłady recepcji starożytnego stoicyzmu przez późniejszych myślicieli. W trakcie wykładu przyjrzymy się dyskusjom toczonym zarówno z oponentami szkoły stoickiej, jak również w obrębie samego stoicyzmu, prześledzimy kształtowanie się kluczowych pojęć i stanowisk filozoficznych, wskażemy na najistotniejsze kontrowersje związane z poglądami stoików. Przedstawione zostaną także najważniejsze paradygmaty interpretacyjne odnoszące się do stoicyzmu.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
- student rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych;
- zna na poziomie rozszerzonym terminologię filozoficzną w języku polskim w wybranej subdyscyplinie filozoficznej;
Nabyte umiejętności:
- poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną;
- wykrywa zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określa relacje między tymi zależnościami;
Nabyte kompetencje społeczne:
- jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów;
- ma świadomość znaczenia europejskiego dziedzictwa filozoficznego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych oraz odpowiedzialności za jego zachowanie.
Kryteria oceniania
zaliczenie pisemne na podstawie materiału przedstawionego na wykładzie
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Literatura
Teksty źródłowe:
Cyceron, Pisma filozoficzne, t. I-IV, przeł. W. Kornatowski, J. Śmigaj, Z. Cierniakowa, Warszawa 1960-1963.
Epiktet, Diatryby, Encheiridion, przeł. L. Joachimowicz, Warszawa 1961.
Marek Aureliusz, Rozmyślania, przeł. M. Reiter, Kęty 2003. Marek Aureliusz, Rozmyślania (Do siebie samego), przeł. K. Łapiński, Warszawa 2011.
Muzoniusz Rufus, Wykłady stoickie (Diatryby), przeł. K. Łapiński, Wrocław 2021.
Seneka, Listy moralne do Lucyliusza, przeł. W. Kornatowicz, Warszawa 1961.
Seneka, Dialogi, przeł. L. Joachimowicz, Poznań 1996.
Opracowania:
Ackeren M. van (red.), A Companion to Marcus Aurelius, Malden, Oxford 2012.
Benson M., Logika stoików, tłum. A. Kruk, Warszawa 1971.
Bobzien S., Determinism and Freedom in Stoic Philosophy, Oxford 1998.
The Cambridge Companion to the Stoics, B. Inwood (ed.), Cambridge 2003.
Colish M., Stoic Tradition from Antiquity to the Early Middle Ages, t. 1-2, Brill, Leiden 1985.
Domański J., Scholastyczne i humanistyczne pojęcie filozofii, Kęty 2005.
God and Cosmos in Stoicism, R. Salles (ed.), Oxford 2009.
Hadot P., Twierdza wewnętrzna. Wprowadzenie do Rozmyślań Marka Aureliusza, przeł. P. Domański, Kęty 2004.
Long A.A., Epictetus: a Stoic and Socratic Guide to Life, Oxford 2002.
Morford M., The Roman Philosophers. From the time of Cato the Censor to the death of Marcus Aurelius, New York 2002.
Newman, R.J., Cotidie meditare: Theory and Practice of the meditatio in Imperial Stoicism, ANRW, II 36.3, W. Haase, H. Temporini (eds.), Berlin 1989, s. 1473-1517.
Rist J. M., Stoic Philosophy, Cambridge 1969.
Sambursky S., Physics of the Stoics, Princeton 1987.
Sellars J., The Art of Living. The Stoics on the Nature and Function of Philosophy, London/New York 2009.
Stephens W.O., Stoic Ethics, London 2007. Stoicism. Traditions and Transformations, S.K. Strange, J. Zupko (eds.), Cambridge 2004.
Stróżyński M., Filozofia jako terapia w pismach Marka Aureliusza, Plotyna i Augustyna, Poznań 2014.
Visnjic J., The Invention of Duty. Stoicism as Deontology, Brill, Leiden/Boston 2021.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: