Starożytne drogi do wolności. Wybrane problemy filozoficzne w tradycjach Wschodu i Zachodu 3800-SDW23-S-OG

Celem seminarium jest zaprezentowanie i omówienie zarówno wybranych tekstów źródłowych, jak i najważniejszych opracowań o charakterze komparatystycznym, odnoszących się do grecko-rzymskiej, indyjskiej oraz chińskiej tradycji filozoficznej. Zagadnienia przedstawione będą w układzie problemowym, a zakres chronologiczny będzie zasadniczo ograniczony do szeroko rozumianej starożytności. Głównym punktem odniesienia będą koncepcje ćwiczeń duchowych Pierre’a Hadota oraz troski o siebie Michela Foucaulta. Przedmiotem dyskusji będzie m.in. kwestia możliwości odniesienia tych paradygmatów interpretacyjnych do koncepcji filozoficznych sformułowanych w tradycjach wschodnich. W trakcie zajęć poruszone zostaną takie zagadnienia, jak wolność i drogi prowadzące do jej uzyskania, koncepcje mądrości i mędrca, terapeutyczny wymiar filozofii, pojęcie natury w relacji do koncepcji człowieka, problem wspólnoty i ładu społecznego.

Poszczególne zajęcia poświęcone będą wybranym propozycjom filozoficznym szkół astika (tzw. szkoły bramińskie, odwołujące się do Wed) i nastika (dżinizm i buddyzm). Sięgać będziemy do fragmentów Wed, Upaniszad, Bhagawadgity, tekstów buddyjskich i in. Przyjrzymy się pismom z kręgu konfucjańskiego (Konfucjusz, Mencjusz, Xunzi) i taoistycznego (Laozi, Zhuangzi, Liezi).
Dzięki lekturze i analizie wybranych tekstów źródłowych z zachodniego i wschodniego kręgu
kulturowego możliwe będzie ukazanie podobieństw i różnic w formułowaniu pytań i odpowiedzi filozoficznych czy formach praktykowania filozofii w tradycji Zachodu i Wschodu.

Rodzaj przedmiotu

seminaria monograficzne
ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Łapiński

Efekty kształcenia

Nabyta wiedza:
Uczestnicy seminarium nabywają i rozwijają wiedzę na temat możliwości zestawienia i porównania zachodnich i wschodnich koncepcji filozoficznych w odniesieniu do wybranych zagadnień.

Nabyte umiejętności:
Uczestnicy potrafią zinterpretować teksty źródłowe omawiane podczas seminarium, dokonać
selekcji najważniejszych zagadnień oraz zrozumieć kluczowe różnice między prezentowanymi
ujęciami. Studenci potrafią również w sposób klarowny sformułować swoje stanowisko wobec
omawianych problemów.
Nabyte kompetencje społeczne:
Uczestnicy zyskują świadomość różnorodności tradycji filozoficznych i odmienności właściwych
im sposobów myślenia, dzięki czemu potrafią w lepszy sposób funkcjonować w środowiskach
wielokulturowych

Kryteria oceniania

udział w dyskusjach,
praca pisemna lub referat.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze

Literatura

Literatura podstawowa:
Feng Youlan, Krótka historia filozofii chińskiej, tłum. M. Zagrodzki, Warszawa 2001.
Filozofia Wschodu, red. B. Szymańska, Kraków 2001.
Foucault M., Hermeneutyka podmiotu, tłum. M. Herer, Warszawa 2012.
Hadot P., Czym jest filozofia starożytna?, tłum. P. Domański, Warszawa, 2000.
Hamilton S., Filozofia indyjska. Wprowadzenie, tłum. M. Szkółka, M. Jakubczak, Kraków 2011.
JeeLoo Liu, Wprowadzenie do filozofii chińskiej. Od myśli starożytnej do chińskiego buddyzmu,
Kraków 2010.
Koller J., Asian Philosophies, 7th edition, New York 2018.
Zotz V., Historia filozofii buddyjskiej, tłum. M. Nowakowska, Kraków 2007.

Literatura uzupełniająca:
Balcerowicz P., Historia klasycznej filozofii indyjskiej, cz. I, Warszawa 2003, cz. III, Warszawa
2016.
A Companion to World Philosophies, E. Deutsch, R. Bontekoe (eds.), Malden/Oxford 1999.
Filozofia kultur Wschodu, red. P. Mróz, M. Ruchel, A. Wójcik, Kraków 2015.
Frauwallner E., Historia filozofii indyjskiej, 1-2, Warszawa 1990.
Nakamura H., Systemy myślenia ludów Wschodu: Indie, Chiny, Tybet, Japonia, tłum. M. Kanert, W. Szkudlarczyk-Brkić, Kraków 2005.
Jakubczak K., Madhjamaka Nagardżuny. Filozofia czy terapia?, Kraków 2010.
Radhakrishnan S., Filozofia indyjska, tłum. Z. Wrzeszcz, Kraków 2020.
Schayer S., O filozofowaniu Hindusów, Warszawa 1988.
Schwartz B., Starożytna myśl chińska, tłum. M. Komorowska, Kraków 2009.

Teksty źródłowe:
Bhagawadgita czyli Pieśń Pana, tłum. J. Sachse, Wrocław 1988.
Filozofia Wschodu. Wybór tekstów, red. M. Kudelska, Kraków 2002.
Konfucjusz, Analekta, tłum. K. Pejda, Warszawa 2018.
Laozi, Księga dao i de z komentarzami Wang Bi, tłum. A. Wójcik, Kraków 2006.
Mencjusz z wybranymi komentarzami, tłum. M. Religa, Warszawa 2021.
Muttavali. Wypisy z ksiąg starobuddyjskich, tłum. I. Kania (różne wydania).
Upaniszady, tłum. M. Kudelska, Kraków 2004.
Zhuangzi, Prawdziwa Księga Południowego Kwiatu, tłum. M. Jacoby, Warszawa 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3800-SDW23-S-OG w USOSweb