Epistemologia 3800-NZ-EP
Wykład poświęcony będzie najważniejszym problemom i dyskusjom z zakresu współczesnej epistemologii. W jego ramach omówione zostaną następujące zagadnienia:
1. Źródła poznania: bezpośrednie i pośrednie źródła poznania, percepcja i przedmiot percepcji, introspekcja, pamięć, świadectwa innych, rozumowanie; różnice w podejściu filozofii i nauk szczegółowych do problemu percepcji;
2. Analiza pojęcia wiedzy: klasyczna definicja wiedzy, problem Gettiera i wybrane sposoby jego rozwiązania, eksternalizm i internalizm;
3. Sposoby i struktura uzasadniania: sądy a priori i a posteriori, uzasadnianie w naukach formalnych i empirycznych, elementy metodologii nauk przyrodniczych, indukcja i problem indukcji, falsyfikacjonizm i fallibilizm; główne stanowiska w sporze o strukturę uzasadniania: fundamentyzm, koherentyzm, infinityzm;
4. Sceptycyzm: odmiany sceptycyzmu, argumenty sceptyckie i wybrane argumenty antysceptyckie;
5. Pojęcie prawdy: klasyczna, korespondencyjna i semantyczna definicja prawdy, kryterialne koncepcje prawdy, deflacjonizm, epistemiczne koncepcje prawdy;
6. Spór o realizm: różne płaszczyzny sporu realizmu i antyrealizmu, realizm wewnętrzny Putnama i antyrealizm Dummetta;
7. Epistemologia znaturalizowana.
Na ćwiczeniach analizowane będą teksty źródłowe poświęcone wybranym zagadnieniom współczesnej epistemologii, w tym:
1. Źródła poznania: spór o przedmiot percepcji,
2. Analiza pojęcia wiedzy: klasyczna definicja wiedzy, problem Gettiera i wybrane sposoby jego rozwiązania,
3. Sposoby i struktura uzasadniania: elementy metodologii nauk przyrodniczych, indukcja i problem indukcji, falsyfikacjonizm i fallibilizm;
4. Sceptycyzm: argumenty sceptyckie i wybrane strategie antyceptyckie;
5. Pojęcie prawdy: klasyczna, korespondencyjna i semantyczna definicja prawdy;
6. Spór o realizm: realizm wewnętrzny Putnama;
7. Epistemologia znaturalizowana Quine’a.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
Student po ukończeniu kursu:
- zna podstawową terminologię epistemologiczną,
- ma uporządkowaną wiedzę o głównych stanowiskach epistemologicznych.
Nabyte umiejętności:
Student po ukończeniu kursu:
- rozumie podstawowe problemy i zagadnienia epistemologii,
- poprawnie stosuje poznaną terminologię epistemologiczną,
- umie podać argumenty za i przeciw podstawowym stanowiskom w obrębie współczesnej epistemologii.
Nabyte kompetencje społeczne:
Student po ukończeniu kursu jest otwarty na dyskusję i nowe propozycje rozwiązań problemów.
Kryteria oceniania
Zajęcia kończą się egzaminem, sprawdzającym przyswojenie materiału z wykładów i tekstów do samodzielnej lektury. Egzamin ma formę pisemną (pytania otwarte).
Do zaliczenia ćwiczeń wymagane jest zaliczenie testu wielokrotnego wyboru, sprawdzającego znajomość lektur, na koniec każdego semestru. Ocena z ćwiczeń będzie zależała od wyników obu testów oraz aktywności na zajęciach.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Literatura
WYKŁAD
Podręczniki:
- Ajdukiewicz K., „Zagadnienia i kierunki filozofii”, dowolne wydanie, (część I: Teoria poznania).
- Morton A., „Przewodnik po teorii poznania”, Warszawa: Wydawnictwo Spacja 2002.
- Woleński J., „Epistemologia”, dowolne wydanie.
- Ziemińska R. (red), „Przewodnik po epistemologii”, Kraków: WAM 2013.
Teksty o charakterze podręcznikowym i przeglądowym do samodzielnej lektury zamieszczone na platformie internetowej (ich lista zostanie podana na początku roku).
ĆWICZENIA
- J.L. Austin, Zmysły i przedmioty zmysłowe, w: tenże, Mówienie i poznawanie, Warszawa 1993, Wykłady: II-III, V.
- G. Ryle, Czym jest umysł? (fragm.), D. Armstrong, Materialistyczna teoria umysłu (fragm.)
- E.L. Gettier, Czy uzasadnione i prawdziwe przekonanie jest wiedzą?, „Principia” I, 1990, s. 93-96.
- R. Ziemińska, Eksternalizm we współczesnej epistemologii, Szczecin 2004, s. 98-109, 134-143.
- C.G. Hempel, Filozofia nauk przyrodniczych, rozdz. 2-3.
- K.R. Popper, Wiedza hipotetyczna. Moje rozwiązanie problemu indukcji, w: tenże, Wiedza obiektywna.
- T. Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, rozdz. 9, 10.
- A. Ayer, Problem poznania, Warszawa 1965, rozdz. II: Sceptycyzm a pewność, fragm., s. 44-89.
- G.E. Moore, Dowód na istnienie zewnętrznego świata, w: tenże, O metodzie filozoficznej, s. 68-85.
- L. Wittgenstein, O pewności.
- H. Putnam, Mózgi w naczyniu, w: tenże, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, s. 295-324.
- A. Tarski, Semantyczna koncepcja prawdy i podstawy semantyki, w: tenże, Pisma logiczno-filozoficzne, Warszawa 1995, t. I, s. 228-282.
- H. Putnam, Wiele twarzy realizmu, w: tenże, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, Warszawa 1998, Wykład I, s. 325-369.
- W.v.O. Quine, Epistemologia znaturalizowana, w: tenże, Granice wiedzy i inne eseje.
- H. Putnam, Dlaczego rozumu nie można znaturalizować, w: tenże, Wiele twarzy realizmu i inne eseje, Warszawa 1998, s. 263-293.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: