The many faces of compatibilism 3800-MFC23-S
Seminarium poświęcone jest trzem typom stanowiska kompatybilistycznego, tj. kompatybilizmowi fizycznemu (nomologicznemu), logicznemu i teologicznemu. Według kompatybilizmu fizycznego, wolna wola i odpowiedzialność moralna pozostają w zgodzie z determinizmem fizycznym. Kompatybiliści logiczni sądzą, że nie ma sprzeczności między ludzką wolnością a faktem, ze wszystkie prawdziwe sądy na temat naszych działań były prawdziwe w każdej chwili czasu przeszłego. Na gruncie kompatybilizmu teologicznego posiadamy zdolność do uczynienia czegoś innego niż to, co faktycznie uczynimy, nawet jeśli istnieje istotowo wszechwiedzący Bóg. Omówimy różne argumenty za i przeciwko wymienionym wersjom kompatybilizmu, a także zbadamy wzajemnie związki istniejące miedzy tymi stanowiskami. W szczególności poddamy analizie wybrane aspekty argumentów P. van Inwagena na rzecz inkomaptybilizmu, kompatybilizmu D. Lewisa i poglądów J.M. Fischera. Seminarium będzie towarzyszyć międzynarodowa konferencja i warsztaty.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student ma obszerną i uporządkowaną wiedzę z zakresu:
– historycznych i współczesnych stanowisk i argumentów w sporach o kompatybilizm
– definicji koncepcji determinizmu fizycznego i logicznego, fizycznego i logicznego kompatybilizmu, zasady przyczynowości i doktryny fatalizmu
– zagadnienia dotyczącego realności przyszłości i blokowej koncepcji rzeczywistości
– analizy wyrażeń modalnych w terminach światów możliwych
– metodologii badań naukowych w obrębie nauk humanistycznych
– fundamentalnych dylematów współczesnej cywilizacji z perspektywy nauk humanistycznych
Student:
– wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł tradycyjnych i elektronicznych
– czyta i interpretuje tekst z dziedziny filozoficznych sporów o różne wersje kompatybilizmu
– słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów z zakresu filozoficznych sporów o różne wersje kompatybilizmu
– poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną
– analizuje argumenty za i przeciwko twierdzeniu o zgodności między Boską przedwiedzą, determinizmem fizycznym i logicznym a ludzką wolnością, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia
– wykrywa zależności między różnymi twierdzeniami i stanowiskami filozoficznymi
– dobiera strategie argumentacyjne, konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę
– wykorzystuje wiedzę z różnych dyscyplin nauk humanistycznych do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów; w szczególności student potrafi formułować hipotezy badawcze oraz wnioskować na podstawie wyników badań filozoficznych
– dokonuje krytycznej analizy i oceny wyników badań filozoficznych i innych prac o charakterze twórczym oraz ich wkładu w rozwój wiedzy
– uczestniczy w dyskursie naukowym w obrębie nauk humanistycznych
– potrafi inicjować debatę
Student:
– zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego
– jest gotów to krytycznej oceny własnego wkładu w rozwój filozofii
– jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, odnosi się z szacunkiem do osób broniących innych poglądów
– efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia stopień jej zaawansowania
– uznaje priorytet wiedzy w rozwiązaniu problemów badawczych, poznawczych i praktycznych w naukach humanistycznych
Kryteria oceniania
Osoby chcące uzyskać ocenę dostateczną (3,0) są zobowiązane do przygotowania pisemnego streszczenia lektury wskazanej przez prowadzącego. Doktoranci są zobowiązani do przygotowania prezentacji i aktywnego udziału w dyskusjach seminaryjnych. Otrzymanie oceny dobrej (4,0) wymaga napisania sprawozdania z lektury oraz przygotowania prezentacji. Aby uzyskać ocenę bardzo dobrą (5,0), należy wygłosić referat oraz napisać pracę pisemną na uzgodniony z prowadzącym temat należący do zakresu problemowego seminarium.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 4 w okresie całego roku akademickiego
Literatura
Craig, W.L. “The Only Wise God. The Compatibility of Divine Foreknowledge and Human Freedom.” Eugene, OR: Wipf and Stock.
Dennett, D.C. (2015). “Elbow Room”. Cambridge, Mass.-London: A Bradford Book, The MIT Press.
– (2004). “Freedom Evolves”. London: Penguin Books.
Earman J. (1986). “A Primer on Determinism”. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
Fischer, J.M. (2016). “Our Fate. Essays on God and Free Will.” Oxford: Oxford University Press.
− (1994). “The Metaphysics of Free Will”. Malden, MA: Blackwell Publishing.
– ed. (1989). “God, Foreknowledge, and Freedom”. Stanford, CA.: Stanford University Press.
Fischer, J.M. & Todd, P. (eds.) (2015). “Freedom, Fatalism, and Foreknowledge.” Oxford: Oxford University Press.
Horwich, P. (1987). “Asymmetries in Time. Problems in the Philosophy of Science”. Cambridge, Mass.-London: The MIT Press.
Kane, R. (1996). “The Significance of Free Will”. Oxford: Oxford University Press.
– ed. (2002). “The Oxford Handbook of Free Will”. Oxford-New York: Oxford University Press.
Leibniz, G.W. (2009). “Theodicy”. New York: Cosimo.
Lewis, D. (1981). Are we free to break the laws? “Theoria”, 47, 113-121.
− (1979). Counterfactual dependence and time’s arrow, “Noûs”, 13, 455-476.
Łukasiewicz, Jan (1970). “On Determinism”, in “Selected Works” (Amsterdam-London: North-Holland Publishing Company, Warszawa: PWN), 110-128.
Strawson, P. (2008). “Freedom and Resentment and Other Essays”. London-New York: Routledge.
van Inwagen, P. (1983). “An Essay on Free Will”. Oxford: Clarendon Press.
– (2017). “Thinking about Free Will”. Cambridge: Cambridge University Press.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: