Jedność i różnorodność metodologiczna współczesnej nauki 3800-JRM23-S
Tematem zajęć będą wybrane problemy filozoficzne związane z jednością nauki. Omawiane będą problemy ontologiczne (np. czy istnieje podstawowy poziom organizacji przyrody), epistemologiczne (np. czy możliwe jest stworzenie jednej teorii naukowej, do której można zredukować inne teorie) i metodologiczne (np. jaki program badań naukowych będzie najbardziej owocny w danej dziedzinie: redukcjonistyczny, antyredukcjonistyczny czy integracyjny).
Punktem wyjścia będzie klasyczne podejście do jedności nauki, utożsamiające dążenie do jedności z programem redukcjonistycznym, oraz jego krytyka ze strony autorów, którzy wskazują, że realizacja programu redukcjonistycznego jest niemożliwa. Następnie omawiane będą współczesne ujęcia problemu jedności, odwołujące się przede wszystkim do integracji międzydziedzinowej i pluralizmu metodologicznego.
Podstawą do dyskusji na seminarium będą referaty i koreferaty na temat tekstów metodologów i filozofów. Studenci będą też przygotowywać własne analizy przykładów rzeczywistych badań z różnych nauk, w szczególności sytuujących się na pograniczu między odmiennymi dziedzinami, i wskazywać widoczne w nich podejścia do problemu jedności i integracji metodologicznej.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
- zna pojęcia charakterystyczne dla epistemologii i ogólnej metodologii nauki (redukcja, unifikacja, wyjaśnianie, poziom organizacji) i potrafi się nimi posługiwać (F1_W03, F1_W05, F2_W03, F2_W05)
- zna zarówno klasyczne, jak i najnowsze ujęcia problemu unifikacji i redukcji nauk (F1_W07, F1_W08, F2_W07, F2_W08, F2_W09)
- zna metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe dla ogólnej metodologii nauk, w szczególności używane w dyskusjach nad problemami redukcji i unifikacji nauki (F1_W12, F1_W14, F2_W11)
Nabyte umiejętności:
- potrafi analizować proste teksty na tematy naukowe za pomocą narzędzi metodologii ogólnej (F1_U05, F1_U07; F1_U17, F1_U03, F2_U05)
- potrafi przygotować wystąpienie ustne związane z tematyką zajęć, opierające się o samodzielną interpretację tekstu filozoficznego (F1_U01; F1_U03; F1_U04; F1_U16; F1_U17; F2_U04)
- potrafi zbudować własną argumentację za wybranym stanowiskiem, odwołując się do pojęć i rozróżnień stosowanych w ogólnej metodologii (F1_U16, F2_U03, F2_U14, F2_U16)
Nabyte kompetencje społeczne:
- potrafi w grupie przygotować wprowadzenie do tematu omawianego podczas seminarium lub wspólne opracowanie danego zagadnienia (F1_K04, F1_K10, F2_K06)
- jest otwarty na dyskusję i nowe propozycje rozwiązań problemów (F1_K02)
Dodatkowe efekty kształcenia dla doktorantów
Zna i rozumie:
- związki między różnymi naukami oraz miejsce filozofii nauki w obrębie filozofii i nauk o poznaniu (WG_03)
- metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe dla filozofii nauki (WG_03)
- najnowsze zagadnienia podejmowane w badaniach z zakresu filozofii nauki, w tym dotyczące redukcji, unifikacji i integracji nauki (WK_01)
Potrafi:
- krytycznie analizować i oceniać wyniki badań naukowych z punktu widzenia metodologii ogólnej (UW_02)
- uczestniczyć w dyskursie filozoficznym z zakresu filozofii nauki (UW_03)
Jest gotów do:
- prowadzenia merytorycznej dyskusji, komunikowania swojego stanowiska w sposób asertywny, bez wchodzenia w spór z adwersarzami (KK_02)
Kryteria oceniania
Ocena zostanie wystawiona na podstawie:
- przygotowanie i wygłoszenie referatu, 40% oceny
- przygotowanie koreferatu 30% oceny
- aktywność na zajęciach, 30% oceny
- przygotowanie własnej analizy przypadku, (możliwość podwyższenia oceny do 30%)
Skala ocen
5! (cel.) – 95% lub najlepsza osoba w grupie
5 (bdb.) – od 90%
4+ (db. plus) – od 80%
4 (db.) – od 75%
3+ (dst. plus) - od 65%
3 – (dst.) od 60%
2 – (ndst.) mniej niż 60%
Dodatkowe kryteria oceniania dla doktorantów:
W wypadku doktorantów przygotowanie własnej analizy jest obowiązkowe. Ocena zostanie wystawiona na podstawie:
- przygotowanie i wygłoszenie referatu, 30% oceny
- przygotowanie koreferatu 20% oceny
- aktywność na zajęciach, 25% oceny
- przygotowanie własnej analizy przypadku, 25% oceny
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Literatura
– Oppenheim, P., Putnam, H. (1958). Unity of science as a working hypothesis, in H. Feigl et al. (eds.), Minnesota Studies in the Philosophy of Science, vol. 2, Minneapolis: Minnesota University Press.
– Dupré J. (1983), The Disunity of Science, Mind, Jul., 1983, New Series, Vol. 92, No. 367, pp. 321-346.
– Grantham T.A. (2004), Conceptualizing the (Dis)unity of Science, Philosophy of Science , Vol. 71, No. 2 (April 2004), pp. 133-155.
– Mitchell, S. D. (2002), Integrative pluralism, Biology and Philosophy 17, pp. 55-70.
– Craver, C. F. (2007). The Mosaic Unity of Neuroscience, in Explaining the brain: Mechanisms and the mosaic unity of neuroscience. Clarendon Press.
– Garzón, P.C. (2012). Plant Neurobiology: Lessons for the Unity of Science. In: Pombo, O., Torres, J., Symons, J., Rahman, S. (eds) Special Sciences and the Unity of Science. Logic, Epistemology, and the Unity of Science, vol 24. Springer, Dordrecht, pp. 121-136.
– Weiskopf, D. A. (2011). The functional unity of special science kinds. The British Journal for the Philosophy of Science.
– Ruphy S. (2016), Scientific Pluralism Reconsidered. A New Approach to the (Dis)Unity of Science, chap. 3 Representations, University of Pittsburgh Press, pp. 80-131.
– Wimsatt, W.C. Reductionism and its heuristics: Making methodological reductionism honest. Synthese 151, 445–475 (2006).
– Kanitscheider B. (2001), The Consilience Approach to the Unity of Science. In: The Problem of the Unity of Science, E. Agazzi, J. Faye (eds.), World Scientific, pp. 125-140.
– Huneman P. (2012), Computer Science Meets Evolutionary Biology: Pure Possible Processes and the Issue of Gradualism. In: Pombo, O., Torres, J., Symons, J., Rahman, S. (eds) Special Sciences and the Unity of Science. Logic, Epistemology, and the Unity of Science, vol 24. Springer, Dordrecht, pp. 137-162.
– Gontier N. (2012), Introducing Universal Symbiogenesis. In: Pombo, O., Torres, J., Symons, J., Rahman, S. (eds) Special Sciences and the Unity of Science. Logic, Epistemology, and the Unity of Science, vol 24. Springer, Dordrecht, pp. 89-111.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: