Historia filozofii I 3800-HF1-DON-ZK
Kurs będzie dotyczył głównych kierunków w filozofii europejskiej od VII w. p.n.e. do XIV w. n.e. W ramach filozofii starożytnej zajmiemy się myślą pre-sokratyków (filozofowie jońscy, pitagorejczycy, eleaci), sofistów i Sokratesa oraz ich następców, systematyczną filozofią Platona i Arystotelesa, szkołami hellenistycznymi (stoicy, epikurejczycy, sceptycy) oraz ujęciami synkretycznymi (średnim platonizmem, Filonem z Aleksandrii i neoplatonizmem). Filozofia średniowieczna obejmie filozofię patrystyczną (autorzy wczesnochrześcijańscy, Orygenes, systematyczna doktryna Augustyna, Boecjusz, Pseudo-Dionizy), wczesny średniowieczny neoplatonizm (Eriugena), jedenastowieczną wczesną scholastykę (spór dialektyków z antydialektykami, Anzelm z Canterbury); dwunastowieczne koncepcje uniwersaliów, szkołę w Chartres i mistycyzm dwunastowieczny (Bernard z Clairvaux, Wiktoryni), średniowieczne arabskie i żydowskie źródła filozofii łacińskiej (Awicenna, Awerroes, Awicebron, Maimonides); wczesną trzynastowieczną scholastykę (powstanie uniwersytetów, pierwsze spory o Arystotelesa), oraz główne doktryny filozoficzne XIII wieku (awerroizm, chrześcijański, filozofia Alberta Wielkiego i Tomasza z Akwinu, augustynizm); kierunki czternastowieczne: metafizyczny esencjalizm Dunsa Szkota i nominalizm Ockhama oraz mistycyzm Mistrza Eckharta.
|
W cyklu 2024:
Wykład odbywa się tylko w semestrze letnim (s. 116 - Aula, czwartki, 9.45-11.15) |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024: | W cyklu 2023: |
Efekty kształcenia
Wiedza:
– student zna podstawową terminologię filozoficzną
– zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych
– zna idee i argumenty wybranych klasycznych autorów filozoficznych na podstawie samodzielnej lektury ich pism
– zna ogólne zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie
– zna metody interpretacji tekstu filozoficznego klasycznego i średniowiecznego
Umiejętności:
– potrafi analizować teksty źródłowe należące do obszaru filozofii starożytnej i średniowiecznej
– analizuje argumenty filozoficzne, identyfikuje kluczowe tezy i założenia w zakresie filozofii starożytnej i średniowiecznej
– przytacza główne tezy badanych wypowiedzi z zakresu filozofii starożytnej i średniowiecznej, stosownie do ich istotności
– rekonstruuje różnego rodzaju argumentacje i rozpoznaje ich przesłanki normatywne i światopoglądowe
Kompetencje społeczne:
– posiada umiejętność samodzielnego myślenia
– umiejętność prowadzenia dyskusji
– ma świadomość znaczenia europejskiego dziedzictwa filozoficznego i refleksji filozoficznej dla kształtowania się więzi społecznych
Kryteria oceniania
- aktywny udział w zajęciach (ćwiczenia)
- pisemny test na końcu każdego semestru (ćwiczenia)
- końcowy egzamin ustny na koniec roku akademickiego
Liczba dopuszczalnych nieobecności na ćwiczeniach: 2 w semestrze
Literatura
Opracowania:
F. Copleston, Historia filozofii, t. II-III; E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich; R. Heinzmann, Filozofia średniowiecza; A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej; Z. Kuksewicz, Zarys filozofii średniowiecznej, t.I i II; J. Legowicz, Historia filozofii średniowiecznej Europy zachodniej; G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. I-IV; S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej; Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XII, XIII, XIV w. (red. M. Frankowska-Terlecka, K. Krauze-Błachowicz, E. Jung-Palczewska); Przewodnik po filozofii średniowiecznej. Od św. Augustyna do Joachima z Fiore (red. A. Kijewska).
Semestr zimowy:
Presokratycy; Platon: Obrona Sokratesa, Fedon, Fajdros, Gorgiasz lub Uczta lub Eutyfron, Państwo (ks. VI-VII), Timajos; Arystoteles: Metafizyka (ks. IV, VI-IX, XII – wybór), O duszy (ks. II-III), Etyka Nikomachejska (ks. I-II, X); Sekstus Empiryk: Zarysy Pirrońskie (ks. I); Epiktet: Encheiridion lub Diatryby (wybór); Marek Aureliusz: Rozmyślania; Epikur: List do Menojkeusa, Główne myśli; Filon z Aleksandrii: O stworzeniu świata; Orygenes: O zasadach (wybór); Plotyn: Enneady, Enn. V.1-2, VI. 8-9 (wybór).
Fakultatywnie: Platon: List VII: Arystoteles: Metafizyka ks. I; Justyn: Apologia (fragmenty), Dialog z Żydem Tryfonem (fragmenty); Teofil z Antiochii: List do Autolika (fragmenty).
Semestr letni:
Augustyn: Solilokwia lub O wolnej woli, ks. 2; Wyznania (ks. X, 6-22, ks. XI-XII); Boecjusz: O pocieszeniu, jakie daje filozofia; Pseudo-Dionizy Areopagita: Teologia mistyczna, Listy; Anzelm z Canterbury: Proslogion, r. 1-5; Co może ktoś na to odpowiedzieć w obronie głupiego oraz Co na to odpowiada wydawca tej książeczki; Abelard: Przedmowa do Tak i Nie lub Etyka (wybór), lub O uniwersaliach (wybór); Bonawentura: Droga duszy do Boga lub O sprowadzeniu sztuk do teologii (w: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XIII w.); Tomasz z Akwinu: O bycie i istocie; Traktat o człowieku, kwestie 75-76 (wybór); Duns Szkot: wybór pism w: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XIV w.; Ockham: wybór pism w: Wszystko to ze zdziwienia. Antologia średniowiecznych tekstów filozoficznych z XIV w.
Fakultatywnie : Augustyn: Państwo Boże, ks. XIV, rozdz. 28, ks. XIX; Eriugena: wybór pism w: A. Kijewska, Eriugena; Awicenna, Księga wiedzy (wybór); Grosseteste: O świetle; Tomasz z Akwinu: Traktat o Bogu, kwestie 1-3; Mistrz Eckhart: Kazania, kaz.: 2,12, 16, 16b, 21, 26, 28, 32, 40 i 42 (wyd. Poznań 1986).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: