Filozofia wartości z elementami antropologii filozoficznej 3800-FWART-DON
WYKŁAD
Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z głównymi obszarami kultury, w których realizowane są różnorodne postawy wartościujące człowieka. Mają służyć zwiększeniu kompetencji interdyscyplinarnych studentów filozofii poprzez ćwiczenie praktycznych umiejętności interpretacyjnych w konfrontacji z różnymi stanowiskami i teoriami antropologicznymi. Lektura tekstów filozoficznych jest głównym punktem wyjścia do krytycznej analizy zjawisk związanych z językiem, życiem społecznym, sztuką, ciałem oraz zachowaniem i działaniem człowieka (performatyka). W trakcie zajęć nacisk zostanie położony na analizę postaw wartościujących oraz próbę odpowiedzi na pytanie o ich kulturowe podstawy, przesłanki oraz jawne i ukryte uwarunkowania. Przedstawiony i przedyskutowany zostanie podział na różne konkretne, funkcjonujące społecznie typy wartości min.: etyczne, estetyczne, naukowe, religijne oraz ich możliwe hierarchizacje, a także postawione zostanie pytanie o ich obiektywny, bądź subiektywny charakter. Jednocześnie przedstawiony zostanie ważny z punktu widzenia studiów interdyscyplinarnych wątek kryzysu w kulturze (nauki społeczne, antropologia kulturowa, teoria literatury) co pozwoli na zbadanie filozoficznych kontekstów europejskiego projektu nowoczesności i jego konsekwencji dla współczesności.
Zagadnienia prezentowane na wykładzie zostaną omówione w ramach sześciu działów tematycznych, które zostaną poszerzone i uzupełnione przez omawiane na ćwiczeniach teksty (pełny spis lektur zostanie podany na pierwszych zajęciach).
1.Antropologia filozoficzna i zagadnienie wartości.
2. Język – człowiek jako „zwierzę obdarzone mową” (Arystoteles). Problem rozumienia, interpretacji i wybrane koncepcje kultury.
3. Życie społeczne – kształt życia wspólnotowego.
4. Zmiany w sposobach pojmowania relacji kultura-natura.
5. Ciało własne i społeczne praktyki cielesne.
6. Obraz, język - rola reprezentacji w kulturze.
ĆWICZENIA
Praca na zajęciach będzie zasadzała się na lekturze wybranych tekstów oraz dyskusji nad zawartymi w nich tezami, służącej zarówno ich rekonstrukcji, jak również ich krytycznej analizie. Uczestniczy i uczestniczki będą też zachęcani do tego, aby formułowali własne stanowiska odnośnie do omawianych zagadnień oraz omawiali je między sobą.
Ćwiczenia zostały tak pomyślane, aby omawiane na nich problemy uzupełniały zagadnienia przedstawiane w trakcie wykładu.
W trakcie zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia:
- antropologia filozoficzna
- rozumienie
- interpretacja
- działanie
- relatywizm kulturowy
- kultura jako sfera wartości i znaczeń
- płeć kulturowa
- historia i pamięć
- humanistyka nie-antropocentryczna
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
- znajomość metod badawczych i strategii argumentacyjnych używanych w omawianych dyscyplinach filozoficznych
- znajomość podstawowej terminologii filozoficznej w języku polskim charakterystycznej dla omawianych koncepcji i podejść filozoficznych
- znajomość szczegółowych zagadnień (rzeczowych i metodologicznych) oraz najważniejszych klasycznych oraz najnowszych osiągnięć w ramach filozofii wartości i filozofii kultury
Nabyte umiejętności:
- umiejętność interpretowania tekstu filozoficznego, komentowania i konfrontowania tez pochodzących z różnych tekstów
- umiejętność tworzenia prostych argumentów filozoficznych, identyfikowania składających się na nie tez i założeń, ustalania zależności logicznych i argumentacyjnych między tezami
Nabyte kompetencje społeczne:
- identyfikowanie posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności
- rozpoznawanie braków w stanie swojej wiedzy i umiejętnościach i poszukiwanie możliwości usunięcia tych braków
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny sprawdzający umiejętność wykorzystywania zdobytej wiedzy i umiejętności, czytania ze zrozumieniem poprzez udzielenie odpowiedzi na pytanie otwarte, podanie definicji wskazanych pojęć oraz interpretację fragmentu tekstu filozoficznego.
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń do wykładu.
Zaliczenie ćwiczeń:
- aktywny udział w zajęciach świadczący o lekturze i samodzielnym opracowaniu zadanego tekstu
- pisemne zaliczenie każdego z semestrów
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2 w semestrze.
Literatura
Gerd Haefffner „Wprowadzenie do antropologii filozoficznej”
Gernöt Boehme, „Antropologia filozoficzna”
Andreas Urs Sommer, “”Wartości. Dlaczego ich potrzebujemy chociaż ich nie ma”
Ralf Konersmann, „Filozofia kultury”
Ernst Cassirer, „Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury”
Helmuth Plessner, „Pytanie o conditio humana”
Arnold Gehlen, “Człowiek. Jego natura i stanowisko w świecie”
Alan Barnard “Antropologia. Zarys teorii i historii”
Literatura szczegółowa będzie podawana w trakcie wykładów.
Literatura omawiana na ćwiczeniach zostanie przedstawiona na pierwszych zajęciach.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: