Renesans włoski i europejski 3700-CS1-2-RWiE-OG

Efekty przedmiotowe wyodrębnione literą P
Wiedza: Student/ka zna i rozumie:
(odniesienie do efektów kierunkowych)
K_W02: podstawową terminologię z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa
P: Wdrażana jest terminologia dotycząca badań literaturoznawczych i kulturoznawczych nad renesansem
K_W06: powiązania między dyscyplinami humanistycznymi oraz specyficzne zależności między poszczególnymi dyscyplinami, które dotyczą studiów nad kulturą; nabył podstawy podejścia interdyscyplinarnego w studiach kulturoznawczych;
P: Zajęcia obejmują problematykę filozoficzną, teologiczną, literacką, artystyczną (sztuki plastyczne, teatr, muzyka); uświadamiają powiązania ideowe, intelektualne i artystyczne między nimi.
K_W07: zagadnienia dotyczące recepcji antyku;
P: Wiedza ogólna (wsparta wybranymi przypadkami badawczymi) na temat recepcji antyku w filozofii renesansowej oraz estetyki i poetyki arystotelesowskiej.
K_W08: kulturę i język wybranego regionu Śródziemnomorza
P: Program obejmuje kulturę włoską, francuską, niderlandzką, polską; w mniejszym zakresie hiszpańską i niemiecką. Łacina i języki wernakularne w zakresie interpretowanych utworów.
K_W09: najważniejszych twórców kultury europejskiej.
P: Omawiana i interpretowana jest twórczość F. Petrarki, N. Machiavellego, L. Ariosta, T. Tassa, Michała Anioła Buonarrotiego, M. de Montaigne, P. Ronsarda, F. Rabelais’ego, M. Lutra, J. Erazma z Rotterdamu, T. Morusa, J. Kochanowskiego, K. Janicjusza, A.F. Modrzewskiego.
K_W10: klasycznych autorów filozoficznych oraz ich idee;
P: W aspekcie recepcji w dobie renenansu omawiane są nurty: platonizm i neoplatonizm, arystotelizm, eklektyzm (pisma Cycerona), epikureizm, stoicyzm i sceptycyzm.
K_W13: podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i tekstualnego źródła historycznego;
P: Demonstrowane są (na przykładach) metody filologiczna, historycznoliteracka, close reading.
K_W14: podstawowe metody interpretacji dzieła sztuki wizualnej, w tym analizy ikonograficznej i stylistycznej;
P: Metoda ikonograficzna Panofsky’ego, demonstrowana na przykładzie dzieł o tematach mitologicznych. Analiza stylistyczna na przykładzie dzieł reprezentujących klasycyzm renesansowy i manieryzm.
K_W15: podstawowe metody analizy właściwe antropologii kulturowej, w tym najważniejsze teorie i tradycje poszczególnych szkół powstałych w trakcie rozwoju tej dyscypliny;
P: Uświadamiane są i testowane możliwości zastosowania metod antropologii kulturowej do antropologicznej problematyki filozoficznej i historycznej.
Umiejętności: Student/ka potrafi:
(odniesienie do efektów kierunkowych)
K_U01: wyszukiwać oraz interpretować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł, w tym źródeł łacińskich i nowołacińskich, tekstów literackich i historycznych, źródeł antropologicznych;
P: Nauce wyszukiwania oraz interpretowania źródeł służą dyskusje oraz praca w grupach.
K_U02: interpretować tekst literacki nawiązujący do dziedzictwa antyku.
P: Wszystkie analizy tekstów literackich i artystycznych odwołują się do dziedzictwa antycznego.
K_U03: opracować i przedstawić recepcję dzieła kultury antycznej w epokach późniejszych.
P: Jednym z głównych wątków poznawczych jest dziedzictwo antyczne kultury renesansowej. Uwzględniana jest także średniowieczna recepcja antyku.
K_U05: zdobyć umiejętności badawcze pozwalające na formułowanie i rozwiązywanie problemów badawczych w zakresie kulturoznawstwa; potrafi w tym celu przeprowadzić podstawowe analizy z wykorzystywaniem interdyscyplinarnych metod i narzędzi badawczych.
P: Umiejętności formułowania i rozwiązywania problemów badawczych są przekazywane w ramach wykładów i rozwijane w części konwersatoryjnej (dyskusje i praca w grupie).
K_U06: zastosować w rozwiązywaniu problemów i opracowywaniu tematów badawczych podstawowe ujęcia teoretyczne i paradygmaty właściwe wiedzy o kulturze, w tym antropologii kulturowej, filologii, historii i semiotyce kultury;
P: Ujęcia teoretyczne i paradygmaty poznawcze są demonstrowane na wykładach, w kontekście przedstawianych treści.
K_U07: uczestniczyć w dyskusji na tematy kulturoznawcze, w tym przedstawiać logiczną argumentację i wyciągać krytyczne wnioski;
P: Dyskusje na tematy dotyczące historii kultury odbywają się systematycznie, z naciskiem na logikę argumentacji i umiejętność wnioskowania.
K_U08: zaprezentować wyniki samodzielnej analizy prostego problemu badawczego w formie pisemnej i ustnej;
P: Studenci doskonalą umiejętności analizy wskazanych zagadnień podczas dyskusji i pracy w grupach.
K_U11: samodzielnie wyodrębnić podstawowe tezy wysłuchanej prezentacji.
P: W dyskusji nad wykładem lub lekturą dokonuje się rekapitulacja tez.
K_U13 - przygotować prezentację pisemną oraz ustną z uwzględnieniem różnych potrzeb potencjalnych odbiorów, posługując się podstawowymi narzędziami cyfrowymi oraz przydatnymi do tych celów zasobami Internetu.
Kompetencje społeczne: Student/ka jest gotowy/a do:
(odniesienie do efektów kierunkowych)
K_K02: uświadomienia sobie dynamicznego rozwoju kultury i pojawiania się nowych metod i paradygmatów badawczych
P: Celom tym służy wykład przedstawiający historię syntez literatury i kultury renesansowej oraz obserwacja ich związku z trendami humanistyki danego czasu.
K_K03: pracy w grupie zarówno jako jej moderator, jak i wykonawca powierzonego zadania.
P: Wdrażane są zadania zespołowe, np. interpretacja dzieła w określonych aspektach.
K_K04: realizowania planu pracy własnej, będącej wkładem w dane zajęcia, zgodnie z wytycznymi prowadzącego;
P: Przygotowanie do dyskusji konwersatoryjnych zakłada systematyczną pracę własną studentów, ukierunkowywaną przekazanymi zagadnieniami i pytaniami do lektur.
K_K05: uświadomienia sobie znaczenia dziedzictwa antyku w kulturze Europy.
P: Przegląd dzieł europejskiej sztuki renesansowej inspirowanych wybranymi tematami mitologicznymi.
K_K07: zrozumienia podstawowych wyzwań związane z badaniem kultury i relacji międzycywilizacyjnych.
P: Uświadomienie na przykładzie historii badań zależności koncepcji naukowych od preferowanej przez badacza ideologii. Wskazanie zniekształceń poznawczych, wynikających z anachronizmów i prezentyzacji.
K_K08: zrozumienia wagi zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego Europy, w tym poszczególnych tradycji Śródziemnomorza.
P: Nakierowanie dyskusji na problemy antropologiczne i egzystencjalne, o długim trwaniu i znaczeniu dla kultury współczesnej.
K_K10: aktywnego uczestnictwa w dyskusji w języku polskim oraz wybranym języku Śródziemnomorza, szanując poglądy partnerów
P: Dyskusja nad wykładem lub lekturą jest częścią wszystkich zajęć.

Na ocenę składają się:
- systematyczna obecność na zajęciach (10%),
- znajomość omawianych lektur poświadczona aktywnym udziałem w dyskusjach (20%),
- końcowy egzamin ustny, obejmujący zakres wiedzy przekazywanej na wykładach oraz znajomość i rozumienie omawianych lektur (70%).

Literatura zalecana do przygotowania się do zajęć – do swobodnego wyboru.
Fragmenty dzieł i opracowań na dane zajęcia, wraz z zagadnieniami i pytaniami do dyskusji, będą przekazywane student(k)om z tygodniowym wyprzedzeniem.

A. Teksty literackie
(Omawiane na wykładach, podczas zajęć analizowane i interpretowane we fragmentach)
Antologia poezji francuskiej, [wybór] Jerzy Lisowski, tłum. Kazimierz Brodziński et al., Czytelnik, Warszawa 2001 (Clement Marot, 1-4; Joachim Du Bellay, Starożytności Rzymu, Żale, IX, XXXI; Pierre Ronsard, I Ks. Sonetów do Heleny, Ody: Namowa do pokoju; Louise Labbe, Sonety 1-2).
Ludovico Ariosto, Orland szalony, przeł. Piotr Kochanowski, wyd. Jan Czubek, Kraków 1905, Biblioteka Pisarzów Polskich nr 50 lub: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1965, Biblioteka Narodowa, Seria II nr 150. (I, 1-4; XXVI, 72-86; XXXV, 1-2).
Filippo Buonaccorsi (Kallimach), Żywot i obyczaje Grzegorza z Sanoka, przetł. zbiorowo, staraniem „Kółka filologicznego” we Lwowie, Lwów 1909.
Baldassare Castiglione, Libro del Cortegiano, przeł. Andrzej Borowski, Universitas, Kraków 2018; parafraza Łukasza Górnickiego, Dworzanin polski, De Agostini- Zakład Narodowy Ossolińskich, Wrocław 2004 lub oprac. R. Pollak, Kraków 1928, wyd. 2. Wrocław 1954, BN I 109. (Wstęp, I Księga).
Erazm z Rotterdamu, Morias enkómion id est Stultitiae laus, Pochwała Głupoty, oprac. Edwin Jędrkiewicz, wstęp Henryk Barycz, "De Agostini", we współpr. z Ediciones Altaya Polska, Warszawa 2001. (wybrane fragmenty).
Jan Kochanowski, Dzieła polskie, wyd. Julian Krzyżanowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, szereg wydań od 1952.
Piotr Kochanowski, Torquato Tasso: Gofred abo Jeruzalem wyzwolona, oprac. Stanisław Grzeszczuk, przypisy Roman Pollak,. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1968, (I, 1-6; VII, 1-22)
Niccolò Machiavelli, Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza, przeł. Krzysztof Żaboklicki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009 (Rozdz. X, XVIII, XXVI)
Niccolò Machiavelli, Książę, przeł. Krzysztof Żaboklicki, Wincenty Rzymowski, "Verum", Warszawa 1993. (Wstęp, XVIII, XXV) lub ed. „Helion” 2014.
Michel de Montaigne, Próby, przeł. i przedm. Tadusz Boy- Żeleński, „Zielona Sowa, Kraków 2004 (Wstęp, II, 1, 19, 24, 29; III, 8)
Giovanni Pico della Mirandola, Oratio de hominis dignitate. Mowa o godności człowieka, przeł. i przypisami opatrzyli Zbigniew Nerczuk i Mikołaj Olszewski; wstępem poprzedził Danilo Facca, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2010.
François Rabelais, Gargantua i Pantagruel, przeł. z franc. i koment. opatrzył Tadeusz Żeleński (Boy), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1988, (t. I, ks. I: Przedmowa autora, Rozdz. 6, 14, 15, 19, 21, 23).
Giorgio Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, wybrał, przetłum.,wstępem i objaśnieniami opatrzył Karol Estreicher, Państw. Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989. (Przedmowa, Żywot Leonarda, Żywot Rafaela, Posłowie).
Juan Luis Vives, O podawaniu umiejętności, przeł. Andrzej Kempfi, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław 1968.
B. Literatura przedmiotu (uzupełniająca; do swobodnego wyboru):
B.1 Informatory i syntezy
Jakub Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech, przeł. Maria Kreczowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991.
The Cambridge Companion to the Italian Renaissance, ed. Michael Wyatt, Cambridge University Press, Cambridge, 2014.
The Cambridge Companion to Renessaince Humanism, ed. Jill Kraye, Cambridge University Press, Cambridge, 2006.
The Cambridge Companion to Renaissance Philosophy, ed. James Hankins, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
Frederic Copleston, Historia filozofii. t. 3: Od Ockhama do Suareza, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2004, 2008.
Jean Delumeau, Cywilizacja Odrodzenia, przeł. Eligia Bąkowska, wyd. 2, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1993.
Stephen Greenblatt, Zwrot. Jak zaczął się renesans, przeł. Magdalena Słysz, Wydawnictwo Albatros, Warszawa,2012.
Historia literatury włoskiej, red. Piotr Salwa, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2002.
Janusz Pelc, Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej, wyd. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001
Słownik literatury staropolskiej, red. Teresa Michałowska, wyd. 2, Ossolineum, Wrocław 1990. [Hasła zawierają informacje o literaturze europejskiej i polskiej].
Jerzy Ziomek, Renesans, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Krzysztof Żaboklicki, Literatura włoska, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977, 2008, Dzieje Literatur Europejskich. T. 1.
B.2 Poszczególne tematy
Autobiografia i biografistyka
Janina Abramowska, Kochanowskiego biografia kreowana, „Teksty”, 1978, z.1.
Hanna Dziechcińska, Biografistyka staropolska w latach 1476-1627. Kierunki i odmiany, IBL PAN, Wrocław 1971.
Janusz Goliński, De se ipso ad posteritatem. Kallimacha, Dantyszka i Janickiego autobiografie kreowane, „Pamiętnik Literacki”, LXXXIV: 1995, z. 1, s. 3-24.
Jerzy Ziomek, Autobiografizm jako hipoteza konieczna (Treny Jana Kochanowskiego), w: Tenże, Powinowactwa literatury. Studia i szkice, Warszawa 1980.
Erazm z Rotterdamu
Marian Borzyszkowski, hasło: Erazm z Rotterdamu, w: Encyklopedia Katolicka, Tow. Naukowe KUL, Lublin 1989, szp. 1061-1067.
Juliusz Domański, Erazm i filozofia. Studium o koncepcji filozofii Erazma, Ossolineum, Wrocław 1973. (fragm.)
Karol Górski, Erazm z Rotterdamu, Warszawa 1948.
Johann Huizinga, Erazm z Rotterdamu, przeł. Maria Kurecka, wstęp Maria Cytowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964.
Humanizm renesansowy
Juliusz Domański, Tekst jako uobecnienie. Szkic z dziejów myśli o piśmie i książce, wyd. 2, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2002.
Tenże, Wykłady o humanizmie, Biblioteka Kwartalnika Kronos, Warszawa 2020.
Pedagogika renesansowa
Myśliciele o wychowaniu, red. Czesław Kupisiewicz, BGW, Warszawa 2000.
Stanisław Kot, Historia wychowania, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, Lwów 1934.
Stefan Wołoszyn, Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, t. 1, Dom Wydawniczy Strzelec, Kielce 1995.
Petrarka i petrarkizm
Petrarka a jedność kultury europejskiej (Petrarca e l’unità della cultura europea), red. Piotr. Salwa, Monica Febbo, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2001
Jadwiga Kotarska, Petrarkizm w poezji polskiego renesansu i baroku, w: Studia porównawcze o literaturze staropolskiej, red. Teresa Michałowska, Jan Ślaski, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1980.
Taż, Petrarkizm, Antypetrarkizm, hasła w: Słownik literatury staropolskiej, red. Teresa Michałowska, wyd. 2, Ossolineum, Wrocław 1990, s. 42-44, 628-637.
Reformacja
Pierre Chaunu, Czas reform, przeł. Jan Grosfeld, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1989.
Bernard Cottret: Kalwin, przeł. Monika Milewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2000, Biografie Sławnych Ludzi.
Jean Delumeau, Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII wieku, t. 1. Narodziny i rozwój reformy protestanckiej, przeł. Jan Maria Kłoczowski, Instytut Wydawniczy "Pax", Warszawa 1986.
Paul Johnson, Historia chrześcijaństwa, przeł. Leszek Engelking i in., Atext, Gdańsk 1995.
Jerzy Kłoczowski, Dzieje chrześcijaństwa polskiego, Świat Książki, Warszawa 2000.
Alister McGrath, Jan Kalwin. Studium kształtowania kultury Zachodu, przeł. Jerzy Wolak, Wydawnictwo Naukowe "Semper", Warszawa 2009.
Paweł Janowski, Protestantyzm, [w:] Jan Paweł II. Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, Radom 2006, s. 389-421.
Stanisław Piwko: Jan Kalwin. Życie i dzieło, Wydawnictwo Naukowe "Semper", Warszawa 1995.
John M. Todd: Marcin Luter. Studium biograficzne, przeł. Tadeusz Szafrański, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1970, 1093.
Reforma trydencka, ignacjanizm, jezuityzm
John W. O'Malley SJ, Trydent. Co się zdarzyło podczas soboru, Wydawnictwo WAM, Kraków 2014.
Anna Kapuścińska, Theatrum meditationis: ignacjanizm i jezuityzm w duchowej i literackiej kulturze I Rzeczypospolitej – źródła, inspiracje, idee, w: Drogi duchowe katolicyzmu polskiego XVII wieku, red. A. Nowicka-Jeżowa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2016, Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości, T. VII.

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3700-CS1-2-RWiE-OG w USOSweb