Zwierzęta w literaturze starożytnej: Grecja, Rzym, Biblia. 3700-CS-ZWS-23-OG

W czasie zajęć przewidziana jest lektura tekstów źródłowych z epoki średniowiecza umożliwiają zapoznanie się z ich treścią oraz identyfikację genezy motywów. Celem lektury tekstów jest nauka ich interpretacji w części konwersatoryjnej zajęć.
Uczestnicy, którzy prowadzą badania nad kulturą dawną lub nad toposami animalistycznymi zachęcani do wykorzystania znajomości poznanych tekstów we własne projekty badawcze.
Zajęcia dopomogą zapoznać się z najważniejszymi dziełami o tej tematyce, umiejscowić je właściwej epoce, zrozumieć ich kontekst kulturowo historycznych, a także porównać z recepcją kultury współczesnej. W trakcie zajęć uczestnicy zdobędą znajomość zarówno teksów historycznych, jak i i instrumentarium do ich czytania i rozumienia.
Zajęcia łącza w sobie metody dydaktyczne wykładu, ćwiczeń i konwersatorium

Uczestnicy zajęć zapoznają się z tekstami źródłowymi, genezą toposów animalistycznych, zarówno zwierząt ze świata natury, jak również tworów mitologicznych i fantastycznych oraz hybryd zwierzęcych. W czasie zajęć będziemy czytać teksty źródłowe starożytności analizując funkcje egzemplów zwierzęcych ze świata wierzeń, mitów, bajek, zapoznając się piśmiennictwem przyrodniczym (Arystoteles, Teofrast, Pliniusz), motywami poetyckimi (Teokryt, Pindar, Aratos, Wergiliusz, Owidiusz) oraz refleksją filozoficzną dotyczącą bytu zwierzęcego i jego odniesieniami do antropologii (Platon, Cyceron, Plutarch)
Zagadnieniem komplementarnym , uzupełniającym obraz zwierzęcego imaginarium będzie również lektura wybranych tekstów biblijnych z ksiąg Starego i Nowego Testamentu: Genesis, Wyjścia, Psalmów, Pieśni nad Pieśniami, Ezechiela, Daniela, Amosa, Ewangelii oraz Apokalipsy.
Zwierzęca postać literacka będzie analizowana w kilku ujęciach:
1. Zwierzę jako postać mimetyczna.
2. Zwierzę jako postać metafizyczna.
3. Zwierzę i kult
4. Zwierzę jako hybryda.
5. Zwierzę jako przedstawiciel natury.
6. Zwierzę jako przedmiot nauki.
7. Zwierzę jako pośrednik
8.Zwierzę jako nośnik informacji i komunikacji

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

Założenia (opisowo)

Zajęcia kierowane są do studentów I Wydziału Artes Liberales na wyzwaniach kierunkowych: Kultury i religie, Mądrość i Filozofia, Theatrum Mundi, Zwięrzeta i środowisko, do studentów II Stopnia humanistycznego i przyrodniczego modułu kształcenia oraz do doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UW. Zaproszeni są również studenci Wydziału Biologii.

Koordynatorzy przedmiotu

Maria Chodyko

Efekty kształcenia

Dla studentów I stopnia
Wiedza. Absolwent
K_W01: Zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze
K_W05: Zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury
K_W07: Zna najważniejsze metody badań interdyscyplinarnych

Umiejętności: Absolwent:
K_U02: Dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych
KU_03: Skontekstualizować dzieło kultury w odniesieniu do czasu jego powstania i momentu lektury
KU_04: Sformułować problem badawczy
KU_08: Przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim
Kompetencje społeczne. Absolwent:
K_K 03 jest gotów do poznawania nowych metod badawczych
K_K 04: ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań
K_K06: jest gotów do podjęcia właściwych działań przyczyniających się do ochrony dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
K_K08 docenia bogactwo kultury
Dla studentów II stopnia:
Wiedza. Absolwent
KW_01: ma poszerzoną i pogłębioną wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w kulturze
KW_02 zna i stosuje terminologię nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych
KW_03 zna i rozumie zależności pomiędzy dyscyplinami nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych
KW_04 zna i stosuje metody analizy i interpretacji tekstów naukowych
KW_05
KW_08 zna współcześnie stosowane metody interpretacji tekstów kultury

Umiejętności. Absolwent:
KU_02: potrafi samodzielnie dobrać i zastosować odpowiednie narzędzia badawcze do analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów wizualnych
KU_03: potrafi samodzielnie opracować (z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej) i zaprezentować wyniki swojej pracy naukowej i badawczej
KU_04: potrafi samodzielnie sformułować problem badawczy w zakresie naukhumanistycznych, społecznych i przyrodniczych
KU_05: wykorzystuje interdyscyplinarne metody i narzędzia badawczych do analizy zjawisk kultury
KU_08: potrafi samodzielnie zanalizować tekst naukowy z dziedziny nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych w języku polskim oraz w wybranym języku obcym

K_K01: jest gotów do kształcenia ustawicznego (lifelong learning)
K_K02: jest gotów do dynamicznego rozwoju naukowego w obrębie nauk humanistycznych, społecznych i przyrodniczych oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
K_K03: ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji samodzielnie podjętych zadań
K_K07:ma poszanowanie dla różnorodności kulturowej i przyrodniczej

Kryteria oceniania

Przy ocenie końcowej brana będzie pod uwagę merytoryczna wartość wypowiedzi, aktywność podczas zajęć oraz ocena projektu zaliczeniowego.
Zaliczenie w formie projektu badawczego opartego na wybranych tekstach źródłowych
Maksymalna liczba nieobecności w semestrze :3

Literatura

Biblia [przekład ekumeniczny]:
https://poland.ibep-se.com/biblia/BE/GEN.1/Ksi%C4%99ga-Rodzaju-1/.
Homer, Odyseja, przkł. Jan Parandowski, Czytelnik, Warszawa 1981.
Bajki Ezopowe, przekł. Marian Golias,: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław ; Kraków 1961.
Platon, Timajos, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/platon-timajos.html
Arystoteles, Zoologia (Historia animalium), tłum. Paweł Siwek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982
Arystoteles, O duszy, tłum. Paweł Siwek, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
Pliniusz, Historia naturalna, t. 2. Antropologia i zoologia, przekł. Ireneusz Mikołajczyk, Wydawnictwo naukowe UMK, Toruń 2019.
Leszek Sosnowski „Duszny” zwierzyniec jako obraz człowieka Platona, „Kwartalnik Filozoficzny” z 2, t., XL, 2012, s. 107-123.
Cyceron, Leliusz o Przyjaźni, Gdańsk 2008.
Cyceron, O naturze bogów, przekł. Wiktor Kornatowski, PWN, Warszawa 1960.
Cyceron, O państwie. O prawach, przekł. Iwona Żółtowska, Antyk, Kęty 1999.
Cyceron O najwyższym dobru i złu w: Księgi akademickie, przekł. Kazimierz Leśniak, Warszawa PWN, 1961.
Zbigniew Danek, Rozumne zachowania zwierząt w relacji Marka Tulliusza Cycerona, „Collectanea Philologica” XX, 2017 .s 53-63.
Owidiusz Metamorfozy, przekł. Anna Kamieńska, Stanisław Stabryła, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1996.
Wergiliusz Bukoliki, przekł. Zofia Abramowiczówna, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław 1953.
Wergiliusz Georgiki przekł. Anna Ludwika Czerny. PWN, Warszawa 1956
Plutarch, Moralia, przekł. Zofia Abramowiczówna, PWN, Warszawa 1971
Philonis Alexandini De animalibus, Chico, Calif : Scholars Press 1981; https://archive.org/details/philonisalexandr0000phil_m6d0/page/78/mode/2up
Klaudiusz Elian, O właściwościach zwierząt. (Wybór), przekł .Anna Komornicka, Prószyński i S-ka, Warszawa 2005.
Kyranides : O magicznych właściwościach roślin, zwierząt i kamieni / przeł. i oprac. Emilia Żybert, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2013.
Kumaniecki Kazimierz, Literatura rzymska. Okres cyceroński, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977.
Domański Juliusz, O dwóch znaczeniach metafory pszczoły, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1997. T. 42., s.57-72
Axer Jerzy, Smok i słowiczki. Wokół wersów 9-14 „Trenu I” Jana Kochanowskiego, „Pamiętnik Literacki”. T. LXX, z.1, 1979, s. 187-191.
Wierzbicka Anna, Semantyka zdań o zwierzętach, „Pamiętnik Literacki”, z. 1, t. 61, 1979, s. 199-218.
Sorabji, Richard, Animal Minds and Human Morals, Ithaca–New York: Cornell University Press, 1993.
Malinowski, Gościwit, Zwierzęta świata antycznego: studia nad "Geografią" Strabona Wrocław 2003
Calder Louise, Cruelty and sentimentality : Greek attitudes to animals, 600-300 BC, Oxford : Archaeopress, 2011
Stephen T. Newmyer. Animals in Greek and Roman thought : a sourcebook, London ; New York : Routledge Taylor & Francis Group, 2011
Fortenbaugh, William, Theophrastus and Strato on Animal Intelligence w: Strato of Lampsacus. Text, Translation and Discussion, Routlege, New York 1017
P. Johnston et al. (eds.), Animals in Greek and Roman Religion and Myth. Cambridge Scholars Publishing 2016

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-CS-ZWS-23-OG w USOSweb