Montaż Bertolta Brechta albo laboratorium przyszłego społeczeństwa 3700-AL-MBBL-OG

Cechą charakterystyczną teatru epickiego Bertolta Brechta jest to, że awanturniczy romantyzm przekształca się w nim w obiektywny i chłodny zmysł eksperymentalny; scena akcji zamienia się w przyszłą organizację społeczną, a sam teatr w rodzaj laboratorium, tj. przestrzeń eksperymentalną. Tematem, który Brecht nieustannie testuje na deskach teatru, są rewolucyjne narodziny przyszłego społeczeństwa. W ten sposób teatr staje się kwestią polityczną, jednak nie zawężoną do prostego ustawienia Lenina na scenie w charakterze głównego agitatora. Brecht nie ma nic wspólnego z „nową obiektywnością”, redukcją prawdy do „oschłości” i „nagiej faktyczności”, traktującą rzeczywistość jako substrat wydestylowany z wyobraźni. Kluczowy jest montaż Brechta. Montaż, oznacza przeniesienie – osoby, zdarzenia, sentencji – z jej zastanej sytuacji do nowego kontekstu i przetestowanie starej reguły postępowania w nowych okolicznościach. Eksperyment montażowy nie jest abstrakcją, żadną „wywrotową” ingerencją w rzekomo spójną rzeczywistość; a raczej wykorzystaniem samej rzeczywistość jako procesu pełnego zakłóceń. Warto też zauważyć, że eksperyment z Opery za trzy grosze sprawił, że „najgorsza muzyka” (Kurta Weilla) została użyta w służbie muzyki „najbardziej wyrafinowanej” i w tym znaczeniu okazała się politycznie i estetycznie niebezpieczna. Jeśli nawet muzyka nie może zmienić społeczeństwa, – jak stwierdził T. W. Adorno – to może jednak zasygnalizować zmianę, głośno artykułując to, co rozpuszcza się i fermentuje pod widzialną i słyszalną powierzchnią.

(1-2) Od Baudelaire’a do Brechta

Literatura: Bertolt Brecht, Baal, Człowiek jak człowiek, Matka Courage i jej dzieci

(3-4) Liryka użytkowa

Literatura: Bertolt Brecht, Środek zaradczy (Sztuka z tezą), przeł. Andrzej Kopacki

(5-6) Od postylli domowej do antyopery

Literatura: Bertolt Brecht, Postylla domowa, Utwory śpiewane z Opery za trzy grosze, przeł. Jacek St. Buras, Opera za trzy grosze, Postylla domowa i inne wiersze, PIW, Warszawa 1988.

(7-8) Sztuki dydaktyczne

Literatura: Bertolt Brecht, Ten, który mówi „tak", i ten, który mówi „nie”; Środek zaradczy; Wyjątek i reguła

(9.-10.) Baśń polityczna

Literatura: Bertolt Brecht, Krągłe i spiczaste głowy, Strach i nędza III Rzeszy, Dobry człowiek z Seczuanu, Kaukaskie koło kredowe

(11-12.) Song i ballada

Literatura: Bertolt Brecht, Ten cały Brecht, red. Jacka St. Burasa, Jakuba Ekiera, Andrzeja Kopackiego i Piotra Sommera,

(13.-14.) Interesy i wartości: wartość interesów

Literatura: Bertolt Brecht, Interesy pana Juliusza Cezara, Życie Galileusza

(15-16.) Pytania czytającego robotnika do Sokratesa i Kafki
Literatura: Bertolt Brecht, Opowiadania z kalendarza, przeł. A. Marianowicz, Czytelnik 1953. .

(17.-18.) Uchodźca – jego paszport i jego mowa

Literatura: Bertolt Brecht, Rozmowy uchodźców, przeł. R. Szydłowski, Warszawa: PIW 1961

(19-20) Tania powieść dla każdego, nawet bogatego
Literatura: Bertolt Brecht, Powieść za 3 grosze, przeł. Marceli Tarnowski. Czytelnik 1971.

(21-22) Testament liryczny

Literatura: Bertolt Brecht, Elegie bukowskie i inne wiersze, przeł. Ryszard Krynicki, Warszawa 1980.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Bez szczegółowych wymagań wstępnych. W trakcie kursu wymagane jest sukcesywne zapoznawanie się ze wskazaną lekturą. Oczekuje się zasadniczo nabycia dwóch rodzajów wiedzy: (1) orientacji w historii filozofii oraz filozofii XX wieku; (2) orientacji w współczesnych sposobach interpretowania głównych pojęć filozoficznych. Umiejętnością, która będzie na zajęciach szczególnie stymulowana to umiejętność aktywnego, intensywnego „czytania” tekstu filozoficznego.

Koordynatorzy przedmiotu

Adam Cichoń
Szymon Wróbel

Efekty kształcenia

K_W01 ma podstawową wiedzę o miejscu i roli nauk humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych w kulturze dawnej i współczesnej
K_W02 zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych
K_W05 zna zależności pomiędzy różnymi dyscyplinami humanistycznymi zajmującymi się badaniami dzieł sztuki w kulturze, socjologicznego kontekstu działalności kulturowej
K_W06 zna zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym
K_W10 ma podstawową wiedzę o najnowszych osiągnięciach metod badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych
K_U02 potrafi dokonywać analizy tekstów artystycznych, filozoficznych i socjologicznych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych oraz prezentować wyniki swych prac
K_K01 rozumie potrzebę nieustannego kształcenia po ukończeniu studiów
K_K02 rozumie zasady, reguły oraz konieczność pracy zespołowej
K_K03 rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze
K_K04 potrafi organizować i współpracować z grupą oraz zajmować w niej różne role społeczne
K_K05 potrafi właściwie dokonać analizy środków służących do realizacji podjętych zadań
K_K06 ponosi odpowiedzialność za ochronę dziedzictwa kulturowego regionu, kraju i Europy
K_K07 rozumie zasady tolerancji i różnic kulturowych

Kryteria oceniania

Podstawowym kryterium oceny jest wynik na egzaminie końcowym.
Przedmiot kończy się egzaminem ustnym.

Literatura

Bertolt Brecht, Baal, Człowiek jak człowiek, Matka Courage i jej dzieci, Bertolt Brecht, Środek zaradczy (Sztuka z tezą), przeł. Andrzej Kopacki, Bertolt Brecht, Postyla domowa, Utwory śpiewane z Opery za trzy grosze, przeł. Jacek St. Buras, Opera za trzy grosze, Postylla domowa i inne wiersze, PIW, Warszawa 1988. Bertolt Brecht, Krągłe i spiczaste głowy, Strach i nędza III Rzeszy, Dobry człowiek z Seczuanu, Kaukaskie koło kredowe. Bertolt Brecht, Ten cały Brecht, red. Jacka St. Burasa, Jakuba Ekiera, Andrzeja Kopackiego i Piotra Sommera. Bertolt Brecht, Interesy pana Juliusza Cezara, Życie Galileusza. Bertolt Brecht, Opowiadania z kalendarza, przeł. A. Marianowicz, Czytelnik 1953. Bertolt Brecht, Rozmowy uchodźców, przeł. R. Szydłowski, Warszawa: PIW1961. Bertolt Brecht, Powieść za 3 grosze, przeł. Marceli Tarnowski. Czytelnik 1971. Bertolt Brecht, Elegie bukowskie i inne wiersze, przeł. Ryszard Krynicki, Warszawa 1980.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-MBBL-OG w USOSweb