Dziecko w centrum, czyli wprowadzenie do studiów nad dzieciństwem 3700-AL-DC-qDP
Rosnąca rola dzieci i młodych ludzi w życiu społecznym (działalność Grety Thunberg, ruch Fridays for Future, Stowarzyszenie Umarłe Statuty itd.) kieruje uwagę badawczą w stronę grupy zwykle marginalizowanej i zależnej od decyzyjności dorosłych, choćby z tego względu ciekawej poznawczo. W tym duchu zajęcia oferują wprowadzenie do interdyscyplinarnych studiów nad dzieciństwem, czerpiących z takich dyscyplin, jak socjologia, etnologia, pedagogika, kulturoznawstwo i prawo. Również nieliczne, choć prężnie funkcjonujące polskie grupy badawcze (Interdyscyplinarny Zespół Badań nad Dzieciństwem UW czy Sekcja Socjologii Dzieci i Dzieciństwa Polskiego Towarzystwa Socjologicznego) stymulują rozwój tej „subdyscypliny”, wyjątkowo otwartej na nowe idee i projekty badawcze.
Studia nad dzieciństwem łączą namysł nad kulturowym i społecznym konstruktem dzieciństwa, jak i realnymi dziećmi, które coraz częściej stają się współtwórcami projektów badawczych. Kolejne spotkania dotyczyć więc będą wybranych zagadnień podejmowanych w ramach studiów nad dzieciństwem (zdrowie i medycyna, szkoła i edukacja, bunt i protest, gra i zabawa, płeć i seksualność, sztuka), jednocześnie oferując przegląd podejść badawczych stosowanych w naukach społecznych i humanistycznych (analiza materiału zastanego, badania terenowe, badania partycypacyjne, studia genderowe i queerowe, multimodalna analiza książki obrazkowej, analiza filmu).
Osoby uczestniczące w kursie z jednej strony zyskają pogłębioną wiedzę na temat społecznego, kulturowego oraz realnego dziecka funkcjonującego w różnych kontekstach współczesności, z drugiej – poznają i wykorzystają różnorodne metody badawcze stosowane w naukach społecznych i humanistycznych, które mogą okazać się przydatne także w innych badaniach wykraczających poza tematykę zajęć.
Na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się osoba studencka musi przeznaczyć 90 godzin (30h zajęć w sali, 60h przygotowania do zajęć).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu konwersatorium student/ka:
W zakresie wiedzy:
• zna terminy używane w kulturoznawstwie, literaturoznawstwie i filmoznawstwie, zwłaszcza odnoszące się do studiów nad dzieciństwem (K_W01);
• zna terminy używane w socjologii, etnologii i pedagogice, zwłaszcza odnoszące się do studiów nad dzieciństwem (K_W02);
• rozumie zależności pomiędzy wybranymi dyscyplinami nauk humanistycznych i społecznych wykorzystywanych w studiach nad dzieciństwem (K_W04);
• zna metody analizy i interpretacji utworów literackich, a także materiałów wizualnych i obiektów kultury materialnych (K_W05);
• zna metody interdyscyplinarnych badań nad dzieciństwem (K_W07);
• zna zasady przekazywania wiedzy w obrębie studiów nad dzieciństwem, w tym publikowania tekstów oraz prowadzenia dyskusji (K_W08);
• zna zasady dotyczące uznania autorstwa i przestrzegania prawa autorskiego (K_W09).
W zakresie umiejętności:
• potrafi selekcjonować oraz krytycznie czytać artykuły naukowe i materiały pochodzące z internetu (K_U01);
• potrafi dokonywać analizy tekstów kultury dla dzieci oraz tekstów z zakresu studiów nad dzieciństwem za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);
• potrafi sformułować problem badawczy w formie komentarza do dyskusji lub tytuły pracy zaliczeniowej (K_U04);
• potrafi rozpoznawać i interpretować zjawiska społeczne i kulturowe związane z dzieciństwem (K_U05);
• potrafi uczestniczyć w dyskusjach naukowych (K_U06);
• potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy na forum grupy (K_U07);
• potrafi przygotować krótkie prace pisemne zgodne z wymaganiami formalnymi tekstów naukowych (K_U08);
• posługuje się językiem angielskim na poziomie B2 (K_U10);
• potrafi wykorzystać źródła z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej (K_U13);
• potrafi wykorzystywać Google Classroom i inne narzędzia internetowe w pracy akademickiej (K_U14).
W zakresie kompetencji społecznych:
• jest gotowa do poszerzania umiejętności badania zjawisk społecznych i kulturowych związanych z dzieciństwem (K_K03);
• ma kompetencje wystarczające na samodzielną pracę naukową nad zjawiskami społecznymi i kulturowymi związanymi z dzieciństwem (K_K04);
• przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych związanych z dzieciństwem (K_K07);
• jest gotowa do zrozumienia różnorodności w zakresie społecznych i kulturowych zjawisk dzieciństwa (K_K09).
Kryteria oceniania
Przez cały semestr punktowane są różnego rodzaju aktywności, z których osoba studencka realizuje tylko wybrane, aby zebrać liczbę punktów wymaganą do zaliczenia przedmiotu. Ocenie podlegają: przygotowanie do zajęć (prace domowe), aktywne uczestnictwo w zajęciach (udział w dyskusji, wypowiedzi na platformie Google Classroom, prezentacja dodatkowych przykładów) oraz krótkie (6-7 tys. ZZS) response papers (maks. 2 w ciągu semestru).
Szczegółowa tabela aktywności i punktów zostanie udostępniona studentkom i studentom na pierwszych zajęciach.
Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Trzecią i czwartą należy nadrobić krótką (3 tys. ZZS) pracą pisemną dotyczącą zajęć, podczas których osoba studencka była nieobecna. Pięć nieobecności i więcej skutkuje niedopuszczeniem do zaliczenia. Zwiększenie liczby dopuszczalnych nieobecności jest możliwe na podstawie decyzji KJD o przyznaniu Indywidualnej Organizacji Studiów. Liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu wynosi zero.
Literatura
Wybrana literatura:
– Brzozowska-Brywczyńska, M., „O cywilizowaniu (queerowych) dzeciństwa. Notatki na marginesie”, [w:] „Cywilizowane dzieci. Społeczno-kulturowe badania dzieciństwa w perspektywie teorii Norberta Eliasa”, red. Z. Boni, M. Rakoczy, Warszawa 2023;
– Christensen, N., „Picturebooks and Representations od Childhood”, [w:] „The Routledge Companion to Picturebooks”, red. B. Kümmerling-Meibauer, London 2018;
– Deszcz-Tryhubczak, J., Maciejewska-Mroczek, E., „Najlepiej zapytać. Jak się komunikować z młodymi osobami? Jak o nich rozmawiać?”, [2023];
– „Dzieci i zdrowie. Wstęp do childhood studies”, red. M. Radkowska-Walkowicz, M. Reimann, Warszawa 2018;
– James, A., James, A.L., „Childhood: Toward a Theory of Continuity and Change”, „The Annals of American Academy of Political and Social Science”, nr 575, 2001;
– Joosen, V., „Connecting Childhood Studies, Age Studies, and Children’s Literature Studies”, „Barnboken”, nr 45, 2022;
– Gabriel, A., Greń-Cyganek, M., „Mów mi po imieniu! Dzieci o języku uznania. Propozycja warsztatu”, [2023];
– Maciejewska-Mroczek, E., „Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka”, Kraków 2012;
– Maciejewska-Mroczek, E., i in., „Kodeks dobrych praktyk w badaniach z dziećmi”, Interdyscyplinarny Zespół Badań nad Dzieciństwem [2023];
– Męczkowska-Christiansen, A., „Dyskursy dzieciństwa a polityka. Pomiędzy wykluczeniem a obywatelskim uczestnictwem”, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 2, 2010;
– Rakoczy, M., „Polityki pisma. Szkice plenerowe z pajdocentrycznej nowoczesności”, Warszawa 2018;
– „Wprowadzenie do studiów nad dzieciństwem”, red. M.J. Kelly, tłum. M. Kościelniak, Kraków 2008;
– Zalewska-Królak, A., „Sprawczość dzieci we współpracy z dorosłymi. Partycypacja w sztuce”, [w:] „Spotkanie jako sztuka”, red. A.M. Czernow, J. Żygowska, Poznań 2021.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: