Czy wojna jest dla dzieci? Konflikty we współczesnej literaturze dziecięcej i młodzieżowej 3700-AL-CWD-OG

Konwersatorium – czerpiące swoją nazwę z tytułu książki Pawła Beręsewicza „Czy wojna jest dla dziewczyn?” – poświęcone będzie współczesnym tekstom literatury dziecięcej i młodzieżowej poruszającym szeroko pojęte wątki wojenne i konflikty, w których mimowolnie uczestniczą niedorośli bohaterowie.

Materię prowadzonych w toku konwersatorium dyskusji stanowić będą wybrane przykłady polskiej i obcej twórczości dla młodych czytelników mówiące zarówno o realnych konfliktach (około)wojennych, takich jak II wojna światowa (z powstaniem warszawskim i Zagładą Żydów na czele), stan wojenny i tzw. kryzys uchodźczy, jak i konfliktach kulturowych i pokoleniowych. Realizacje tytułowego zagadnienia przybierają również bardziej uniwersalne formy, ponadto wojna traktowana jest też symbolicznie (choćby jako metafora rozwodu).

Prowadzone dyskusje poświęcone będą rozwiązaniom artystycznym, zarówno na poziomie tekstu (użycie konwencji baśniowej czy fantastycznej), jak i książki jako całości, łączącej tekst i obraz (zwłaszcza w odniesieniu do picturebooków, książek obrazkowych). Wieloaspektowa analiza wybranych publikacji – zakorzeniona głównie w rozpoznaniach literaturoznawczych, ale odwołująca się również do bibliologii i pedagogiki – pozwoli na ukazanie bogactwa współczesnej twórczości dla młodych czytelników mówiącej o tematach, które w środowisku rodziców i pedagogów pozostają nierzadko tabu. Rozpoznanie szeregu strategii narracyjnych będzie również okazją do poruszenia takich zagadnień, jak kreowanie pamięci o przeszłości za pomocą literatury, różnorodność kulturowa, wątki genderowe czy perspektywa animal studies.

W trakcie konwersatorium omówione zostaną między innymi:
– Bardijewska L., ”Kot Karima i obrazki”, Łódź 2016;
– Beręsewicz P., „Czy wojna jest dla dziewczyn?”, Warszawa–Łódź 2010;
– Cali D., Bloch S., „Wróg”, przeł. K. Skalska, Poznań 2014;
– Chmielewska I., „Pamiętnik Blumki”, Poznań 2011;
– Combrzyńska-Nogala D., „Bezsenność Jutki”, Łódź 2012;
– Dahle G., Dahle Nyhus K., „Wojna”, przeł. P. Urbanik, Gdańsk 2015;
– Dukaj J., „Wroniec”, Kraków 2009;
– Fabicka J., „Rutka”, Warszawa 2016;
– Fortes A., Concejo J., „Dym”, przeł. B. Haniec, Toruń 2011;
– Gawryluk B., „Teraz tu jest nasz dom”, Łódź 2016;
– Groński R.M., „Szlemiel”, Warszawa 2010;
– Mikołajewski J., Rusinek J., „Wędrówka Nabu”, Kraków–Budapeszt 2016;
– Mital K., „Powstanie warszawskie. Pierwsze dni. Interakcyjne spotkanie z historią”, Gdańsk 2017;
– Papuzińska J., „Asiunia”, Warszawa–Łódź 2011;
– Piątkowska R., „Wszystkie moje mamy”, Łódź 2013;
– Romanyszyn R., Łesiw A., „Wojna, która zmieniła rondo”, przeł. A. A. Oranż, Warszawa 2016;
– Rudniańska J., „Kotka Brygidy” Lasek 2007;
– Szczygielski M., „Arka czasu” Warszawa 2013.

Lista wybranych opracowań znajduje się poniżej (część „Literatura”). Pełna lista lektur zostanie przedstawiona na pierwszych zajęciach. Większość z nich zostanie udostępniona studentom przez prowadzącego.

Na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się student musi przeznaczyć 90 godzin (30h zajęć w sali, 45h przygotowania do zajęć, 15h przygotowania krótkich prac pisemnych).

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo)

Bierna znajomość języka angielskiego umożliwiająca lekturę tekstów literackich i naukowych.

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Rybak

Efekty kształcenia

Po ukończeniu konwersatorium student/ka:
W zakresie wiedzy:
• zna terminy używane w literaturoznawstwie i bibliologii, zwłaszcza odnoszące się do literatury dziecięcej (K_W01);
• zna metody analizy i interpretacji utworów literackich, a także materiałów wizualnych (K_W05);
• zna zasady przekazywania wiedzy w literaturoznawstwie i bibliologii, w tym publikowania tekstów oraz prowadzenia dyskusji (K_W08);
• zna zasady dotyczące uznania autorstwa i przestrzegania prawa autorskiego (K_W09).
W zakresie umiejętności:
• potrafi selekcjonować oraz krytycznie czytać artykuły naukowe i materiały pochodzące z internetu (K_U01);
• potrafi dokonywać analizy książek dla dzieci oraz poświęconych im tekstów naukowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);
• potrafi sformułować problem badawczy w formie komentarza do dyskusji lub tytuły pracy zaliczeniowej (K_U03);
• potrafi rozpoznawać i interpretować utworów współczesnej kultury dla dzieci (K_U04);
• potrafi uczestniczyć w dyskusjach naukowych (K_U05);
• potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy na forum grupy (K_U06);
• potrafi przygotować krótkie prace pisemne zgodne z wymaganiami formalnymi tekstów naukowych (K_U07);
• posługuje się językiem angielskim na poziomie B2 (K_U09);
• potrafi wykorzystać źródłowa z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej (K_U12);
• potrafi wykorzystywać Google Classroom i inne narzędzia internetowe w pracy akademickiej (K_U13).
W zakresie kompetencji społecznych:
• jest gotów/gotowa do poszerzania umiejętności badania książki dla dzieci (K_K03);
• ma kompetencje wystarczające na samodzielną pracę naukową nad tekstami dla dzieci (K_K04);
• przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych ukazanych w książkach dla dzieci (K_K07);
• docenia bogactwo współczesnej kultury dla dzieci (K_K08);
• jest gotów/gotowa do zrozumienia różnorodności w zakresie kultury dla dzieci (K_K09).

Odniesienie do kierunkowych efektów uczenia się dla przedmiotu:
W zakresie wiedzy:
zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę w kulturze (K_W01);
zna podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury (K_W05);
zna podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W08);
zna podstawowe zasady z zakresu prawa autorskiego (K_W09).

W zakresie umiejętności:
potrafi selekcjonować oraz dokonać krytycznej oceny informacji pochodzących z różnych źródeł naukowych, popularnonaukowych, publicystycznych i innych (K_U01);
potrafi dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U02);
potrafi sformułować problem badawczy (K_U03);
potrafi rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności (K_U04);
potrafi uczestniczyć w konferencjach, sympozjach i dyskusjach naukowych (K_U05);
potrafi prezentować wyniki indywidualnej i zespołowej pracy akademickiej we właściwej formie (K_U06);
potrafi przygotować prace pisemne uwzględniające elementarne wymogi stawiane pracom akademickim (K_U07);
posługuje się wybranym językiem obcym na poziomie B2 (K_U09);
potrafi wykorzystać informacje źródłowe z zachowaniem zasad ochrony własności intelektualnej (K_U12);
potrafi wykorzystywać narzędzie cyfrowe w pracy akademickiej (K_U13).

W zakresie kompetencji społecznych:
jest gotów/gotowa do poznawania nowych metod badawczych (K_K03);
ma kompetencje w zakresie wyboru najwłaściwszych środków służących do realizacji wskazanych zadań (K_K04);
przestrzega zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych (K_K07);
docenia bogactwo kultury (K_K08);
jest gotów/gotowa do zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej (K_K09).

Kryteria oceniania

Przez cały semestr punktowane są różnego rodzaju aktywności, z których student/ka realizuje tylko wybrane, aby zebrać liczbę punktów wymaganą do zaliczenia przedmiotu. Ocenie podlegają: przygotowanie do zajęć (prace domowe), aktywne uczestnictwo w zajęciach (udział w dyskusji, wypowiedzi na platformie Google Classroom, prezentacja dodatkowych przykładów) oraz krótkie (6-7 tys. ZZS) response papers (maks. 2 w ciągu semestru).

Szczegółowa tabela aktywności i punktów zostanie udostępniona studentkom i studentom na pierwszych zajęciach.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Trzecią i czwartą należy nadrobić krótką (3 tys. ZZS) pracą pisemną dotyczącą zajęć, podczas których student/ka był/a nieobecny/a. Pięć nieobecności i więcej skutkuje niedopuszczeniem do zaliczenia. Zwiększenie liczby dopuszczalnych nieobecności jest możliwe na podstawie decyzji KJD o przyznaniu Indywidualnej Organizacji Studiów. Liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu wynosi zero.

Literatura

Wybrana literatura:

Utwory literackie:
– Bardijewska L., „Kot Karima i obrazki”, Łódź 2016;
– Beręsewicz P., „Czy wojna jest dla dziewczyn?”, Warszawa–Łódź 2010;
– Cali D., Bloch S., „Wróg”, przeł. K. Skalska, Poznań 2014;
– Chmielewska I., „Pamiętnik Blumki”, Poznań 2011;
– Combrzyńska-Nogala D., „Bezsenność Jutki”, Łódź 2012;
– Dahle G., Dahle Nyhus K., „Wojna”, przeł. P. Urbanik, Gdańsk 2015;
– Dukaj J., „Wroniec”, Kraków 2009;
– Fabicka J., „Rutka”, Warszawa 2016;
– Fortes A., Concejo J., „Dym”, przeł. B. Haniec, Toruń 2011;
– Gawryluk B., „Teraz tu jest nasz dom”, Łódź 2016;
– Groński R.M., „Szlemiel”, Warszawa 2010;
– Mikołajewski J., Rusinek J., „Wędrówka Nabu”, Kraków–Budapeszt 2016;
– Mital K., „Powstanie warszawskie. Pierwsze dni. Interakcyjne spotkanie z historią”, Gdańsk 2017;
– Papuzińska J., „Asiunia”, Warszawa–Łódź 2011;
– Piątkowska R., „Wszystkie moje mamy”, Łódź 2013;
– Romanyszyn R., Łesiw A., „Wojna, która zmieniła rondo”, przeł. A. A. Oranż, Warszawa 2016;
– Rudniańska J., „Kotka Brygidy” Lasek 2007;
– Szczygielski M., „Arka czasu” Warszawa 2013.

Opracowania:
– Jarzyna A., „Szlemiele. Zwierzęta wobec Zagłady w literaturze dla dzieci”, „Narracje o Zagładzie”, nr 2, 2016, s. 235–256;
– Kmiecik I., „Pamięć o Zagładzie w postmodernistycznej baśni – 'XY’ Joanny Rudniańskiej”, [w:] „(Od)pamiętywanie – gry z przeszłością w literaturze dla dzieci i młodzieży”, red. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Katowice 2018, s. 135–146;
– Kowalska-Leder J., „Literatura polska ostatniego dziesięciolecia wobec Zagłady – próby odpowiedzi na nowe wyzwania”, „Zagłada Żydów. Studia i materiały”, nr 10, 2014, s. 768–802;
– Sikora A., „W jaki sposób mówimy dzieciom o wojnie? Charakterystyka prozy o tematyce wojennej na podstawie wybranych książek dla dzieci”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, nr 2 (19), 2014, s. 25–44;
– Sikorska M., Smyczyńska K., „Ewangelia według Korczaka. 'Pamiętnik Blumki’ Iwony Chmielewskiej”, [w:] „Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży”, red. nauk. B. Niesporek-Szamburska, M. Wójcik-Dudek, Katowice 2014, s. 151–159;
– Slany, K., "Rutka Joanny Fabickiej jako przykład postpamięciowej literatury dla dzieci", „Maska”, nr 35, 2017, s. 81–94;
– Wądolny-Tatar, K., „Synekdocha jako trop wizualny w książkowych ilustracjach dla dzieci (na przykładzie wybranych narracji słowa i obrazu o drugiej wojnie światowej)”, [w:] „Literatura i inne sztuki w przestrzeni edukacyjnej dziecka”, red. A. Ungeheuer-Gołąb, U. Kopeć, Rzeszów 2016, s. 164–176;
– Wójcik-Dudek, M., „W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży”, Katowice 2016.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3700-AL-CWD-OG w USOSweb