Zagadnienia wyznaniowe obszaru postkomunistycznego 3620-LIC3-ZWOP
Opis przedmiotu:
Zajęcia wprowadzają studentów w problematykę zróżnicowania wyznaniowego we współczesnej
przestrzeni postkomunistycznej regionu Bałkanów ze szczególnym uwzględnieniem krajów byłej
Jugosławii. Przedstawione zostaną podstawowe informacje o organizacji wspólnot religijnych na tym
obszarze oraz wpływie zjawisk religijnych na życie polityczne, społeczne i gospodarcze oraz
kulturowe w poszczególnych regionach.
Omówione zostaną także zależności zagadnień wyznaniowych i narodowościowych regionu.
Wprowadzone zostaną podstawowe pojęcia (m.in. grupa etniczna, naród, mniejszość narodowa,
nacjonalizm) oraz przedstawione główne czynniki wpływające na powstawanie odrębności etnicznych
i narodowościowych. Zaprezentowane zostaną przykłady sytuacji konfliktowych powstałych na tle
różnic wyznaniowych, jak również koegzystencji odrębnych grup wyznaniowych. Istotnym
zagadnieniem charakterystycznym dla zróżnicowanych wyznaniowo Bałkanów będą przykłady
wyznań mniejszości i nieoczywistych tożsamości etniczno-religijnych.
Zagadnienia wyznaniowe dotyczące współczesnego obszaru postkomunistycznego wymagają również
uwzględnienia zjawisk ateizmu i sekularyzacji. Studenci zostaną zapoznani z założeniami teorii
sekularyzacji i desekularyzacji oraz ich egzemplifikacji na podstawie przykładów z regionu.
Omówione zostaną także sposoby badania religii i religijności, relacji wspólnot wyznaniowych i ich
wpływu na życie społeczne i polityczne danego kraju przy uwzględnieniu metodologii badań
społecznych i antropologicznych.
Proponowane zagadnienia:
1. Podstawowe pojęcia: religia, wyznanie, kościół, kult, sekta, wspólnota religijna.
2. Obszar postkomunistyczny. Państwo i kościół.
3. Religia i tożsamość etniczna/narodowa. Naród i tożsamość narodowo-religijna.
4. Religia – tradycja – mit.
5. Konflikty na tle wyznaniowym.
6. Przykłady koegzystencji odrębnych grup wyznaniowych.
7. Wyznania mniejszości i nieoczywiste tożsamości etniczno-religijne.
8. Metody badania grup wyznaniowych i religijności
9. Sekularyzacja i desekularyzacja.
10. Religia w globalizującym się świecie.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia:
K_W03 posiada wiedzę szczegółową dotyczącą regionu z zakresu problematyki zróżnicowania
społecznego, gospodarczego, politycznego, kulturowego i etnicznego, na tle procesów globalnych i
kontynentalnych
K_W04 posiada szczegółową wiedzę na temat aktualnych wydarzeń w regionie, rozeznanie w sytuacji
politycznej i gospodarczej regionu, a także wiedzę na temat dziejów regionu, zróżnicowań
kulturowych i narodowych oraz ich wpływu na sytuację w regionie
K_W06 zna i rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji w powiązaniu z sytuacją
panującą w wybranym regionie studiów
K_U02 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę w działalności analitycznej i eksperckiej poprzez
właściwy dobór i zastosowanie odpowiednich metod i narzędzi, w tym zaawansowanych technik
informacyjno-komunikacyjnych
K_U04 w dyskusji potrafi trafnie zdiagnozować regiony konfliktowe, współcześnie zachodzące
przemiany polityczne w regionie, ich genezę i uwarunkowania
K_K03 jest gotów do podjęcia działań społecznych związanych z problematyką odmienności
kulturowej, współżyciem międzyetnicznym i interkonfesyjnym
K_K05 realizując swoje kompetencje eksperckie potrafi równocześnie myśleć i działać w sposób
przedsiębiorczy
K_K06 jest gotów do odpowiedzialnego pełnienia roli zawodowej specjalisty w: (1) administracji
krajowej i samorządowej, (2) instytucjach międzynarodowych, (3) dyplomacji, (4) przedsiębiorstwach
polskich działających na rynkach wschodnich, (5) środkach masowego przekazu oraz (6) ośrodkach
badawczych i eksperckich współpracujących z krajami regionu
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę
Literatura
Antropologia kulturowa. Globalne siły, lokalne światy. J. D. Eller, Kraków 2012.
Berger Peter, Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, Kraków 1997.
Bielenin-Lenczowska Karolina, Sąsiedztwo w obliczu konfliktu. Relacje społeczne i etniczne w
zachodniej Macedonii – refleksje antropologiczne, Warszawa 2009.
Bowie Fiona, Antropologia religii. Wprowadzenie, Kraków 2008.
Čolović Ivan, Bałkany – terror kultury, Wołowiec 2007
Gil Dorota, Prawosławie, historia, naród: miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji
i współczesności, Kraków 2005
Hervieu-Léger Danièle, Religia jako pamięć, Kraków 1999.
Jelavich Barbara, Historia Bałkanów t. 1 i 2, Kraków 2005
Norris, H., Islam in the Balkans: Religion and Society Between Europe and the Arab World, Columbia
1993.
Siedlecka Sylwia, Złote piachy, Wołowiec 2019.
Todorova Maria, Bałkany wyobrażone, Wołowiec 2022.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: