Wykład gościnny: Czarnobyl: Społeczno-polityczne, gospodarcze i kulturowe konsekwencje katastrofy 3620-LIC3-WG-CSP
1. Rozwój przemysłu nuklearnego w Związku Sowieckim
- rozwój przemysłu jądrowego dla potrzeb cywilnych w republikach sowieckich,
- system zarządzania cywilnym przemysłem nuklearnym w ZSRS,
- awarie i katastrofy w sowieckim przemyśle jądrowym: analiza, porównanie, wnioski (Kysztym, Sosnowy Bór, CzEJ)
2. Katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej
- pośrednie i bezpośrednie przyczyny wybuchu,
- rozwój wypadków w CzEJ podczas pierwszych tygodni po wybuchu,
- akcja ratunkowa
- propaganda czarnobylska w ZSRS,
- media sowieckie i zachodnie o katastrofie w Czarnobylu
3. Społeczne konsekwencje katastrofy w Czarnobylu dla Ukrainy
- ewakuacje i przesiedlenia ludności poszkodowanej
- status obszarów skażonych
- funkcjonowanie Strefy Alienacji
- samoosiedleńcy: charakterystyka środowiskowa i ocena skali problemu
- likwidatorzy i osoby poszkodowane –status prawny
4. Gospodarcze konsekwencje katastrofy dla ZSRS i obszaru postsowieckiego
- wpływ katastrofy na rozpad ZSRS
- straty ekonomiczne ZSRS i Ukrainy
- programy likwidacji skutków katastrofy
- współczesne projekty rozwoju ziem skażonych i Czarnobylskiej Strefy Alienacji
- miejsce Czarnobylskiej Strefy Alienacji w zwiększaniu bezpieczeństwa radiologicznego Ukrainy,
- elektrownia w Czarnobylu w ukraińskiej energetyce jądrowej po 1991 roku
5. Polityczne konsekwencje katastrofy jądrowej
- kształtowanie świadomości obywatelskiej i ekologicznej w republikach sowieckich po wybuchu w CzEJ
- reakcja ukraińskiej inteligencji twórczej na katastrofę w Czarnobylu,
- powstanie i rozwój organizacji ekologicznych, społecznych i kulturalnych na terenie Ukrainy, Białorusi i republik bałtyckich,
- „Eko-nacjonalizm” antynuklearny protest w działaniach antysystemowej opozycji w republikach ZSRS
6. Ekologiczne następstwa katastrofy w Czarnobylu
- skażenie lasów, jezior i rzek w ZSRS,
- wpływ radionuklidów na środowisko naturalne,
- współczesny stan radioekologiczny ziem Ukrainy i Białorusi
- flora i fauna w Czarnobylskiej Strefie Alienacji
7. Medyczne konsekwencje katastrofy
- bilans ofiar śmiertelnych, straty demograficzne,
- zachorowalność i stan zdrowia osób poszkodowanych w rezultacie katastrofy,
- psychologiczne konsekwencje wybuchu, syndrom „postczarnobylski”
- stanowisko WHO, ONZ, MAEA, organizacji ekologicznych oraz rządów wybranych republik postsowieckich
- „czarnobylski AIDS” : przyczyny, symptomy
8. Kulturowe konsekwencje katastrofy
- Polesie jako „ukraińska Atlantyda”
- postczarnobylskie ekspedycje naukowe na terenie środkowego Polesia
- próby ratowania spuścizny kulturowej Poleszuków
- „duchowy Czarnobyl” - temat Czarnobyla w literaturze
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Absolwent zna i rozumie miejsce i znaczenie nauk
społecznych i humanistycznych w systemie nauk oraz
metodologię badań właściwą dla danego kierunku
Umiejętności:
Potrafi wykorzystywać metody i narzędzia badawcze do
analizy problematyki właściwej dla kierunku studiów w
zakresie nauk społecznych i humanistycznych
Kompetencje społeczne:
Absolwent jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy
i odbieranych treści, zasięgania opinii ekspertów w
przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem
problemu
Kryteria oceniania
Esej na wybrany temat oraz egzamin końcowy w formie testu wyboru, do którego zostaje dopuszczony student pozytywnie oceniony za napisanie eseju
Literatura
Literatura podstawowa:
P. Sekuła, Katastrofa w Czarnobylu. Ukraińcy wobec tragedii
1986 roku, Poznań 2022;
P. Sekuła, Czarnobyl: społeczno-gospodarcze, polityczne i
kulturowe konsekwencje katastrofy jądrowej dla Ukrainy,
Kraków 2014;
P. Sekuła, Likwidatorzy Czarnobyla. Nieznane historie,
Warszawa 2019;
P. Sekuła, Zona. Opowieść o radioaktywnym świecie, Będzin
2020.
Literatura uzupełniająca:
P. Sekuła, Wpływ projektów realizowanych w Strefie
Alienacji Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej na zwiększanie
bezpieczeństwa radiologicznego na Ukrainie, [w:] Problemy
bezpieczeństwa Europy i Azji, red. T. Ambroziak, A.
Czwołek, S. Gajewski, M. Nowak-Paralusz, Toruń 2016;
G. Miedwiediew, Raport z Czarnobyla, Warszawa 1991;
P. Sekuła, Wpływ katastrofy czarnobylskiej na proces
kształtowania ukraińskiej opozycji antykomunistycznej w
Związku Sowieckim, [w:] Tożsamość i pamięć. Konteksty
kulturowe i społeczne. Studia ukrainoznawcze, red. R. Kęsek,
D. Pilipowicz, Kraków 2020;
P. Sekula, Chernobyl’s Heritage in the Socio-Cultural and
Natural Space of Polesie Region in the Ukraine and the The
Chernobyl Zone of Alienation, [w:] Dziedzictwo Kulturowe w
Regionach Europejskich. Odkrywanie, Ochrona I
(re)interpretacja, red. E. Kocój, T. Kosiek, J. Szulborska-
Łukaszewicz, Studia Nad Dziedzictwem I Pamięcią
Kulturową, Kraków 2019;
P. Sekuła, Bezpieczeństwo jądrowe Europy Wschodniej
wobec konfliktu ukraińsko-rosyjskiego, [w:] System
bezpieczeństwa zbiorowego w XXI wieku, Lublin 2017.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: