Azerbaijan in the 20th Century: Between Islam and Secularism 3600-TU-A20C-OG

Wykład obejmuje szerokie spektrum zagadnień dotyczących przemian politycznych, społecznych, kulturowych i ideologicznych w Azerbejdżanie w XIX i XX wieku. W trakcie kursu omówione zostaną m.in.:

Podstawowe informacje o kraju – analiza społeczeństwa, religii, kultury, języka, filozofii i literatury Azerbejdżanu.
Podbój rosyjski i jego konsekwencje – problematyka tożsamości na pograniczu w kontekście podzielonego kraju; zderzenie modernizmu z tradycyjnym szyizmem.
Rozwój azerbejdżańskiej inteligencji – szczególna rola Mirzy Fatali Achundzade w kształtowaniu tożsamości narodowej.
Narodziny azerbejdżańskiej prasy – omówienie znaczenia czasopisma „Molla Nasreddin”.
Główne nurty ideologiczne – analiza panislamizmu, panturkizmu, turkizmu oraz azerbejdżanizmu.
Powstanie azerbejdżańskiego ruchu narodowego – geneza pierwszych organizacji i partii politycznych.
Intelektualne debaty początku XX wieku – język, tożsamość i prawa kobiet w kontekście narodowej modernizacji.
Azerbejdżańska Republika Demokratyczna (1918–1920) – proces proklamacji, funkcjonowanie oraz wyzwania młodego państwa.
Polityczna emigracja Azerbejdżanu – działalność organizacji na uchodźstwie oraz rozwój idei narodowych poza granicami kraju.
Sowietyzacja Azerbejdżanu – rewolucja kulturowa i kształtowanie nowego wzorca obywatela.
Polityka językowa w radzieckim Azerbejdżanie – przemiany językowe w kontekście trzech alfabetów.
Obraz kobiety w socrealizmie – rola i reprezentacja kobiet w radzieckiej kulturze.
Transformacja tradycji – od tradycyjnych obrzędów do hybrydowej kultury.
Praktykowanie tradycji w ZSRR – sposoby adaptacji tradycyjnych zwyczajów w ramach radzieckiego systemu.
Stosunki polsko-azerbejdżańskie – rozwój relacji na przełomie XIX i XX wieku.
Wykład łączy analizę historyczną z wątkami społecznymi i kulturowymi, prezentując fragmenty literatury, dzieł sztuki i muzyki, które pomagają zrozumieć wielowymiarowe przemiany zachodzące w Azerbejdżanie w okresie nowoczesności.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

Tryb prowadzenia

lektura monograficzna
w sali

Założenia (opisowo)

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z kluczowymi przemianami społeczno-ideologicznymi, jakie zaszły w Azerbejdżanie w XX wieku, w szczególności w kontekście jego złożonej historii. Kurs koncentruje się na analizie procesów transformacji społecznej, politycznej i kulturowej, które kształtowały Azerbejdżan na styku tradycji islamskich i nowoczesnego, świeckiego modelu państwa. W ramach zajęć studenci będą: Rozwijać umiejętności analizy procesów historycznych – zrozumieją przemiany społeczno-polityczne w Azerbejdżanie na początku XX wieku, w tym znaczenie rewolucji, ruchów narodowo-wyzwoleńczych i reform modernizacyjnych. Poznawać kluczowe aspekty sowietyzacji Azerbejdżanu – zyskają wiedzę na temat wpływu ideologii komunistycznej na struktury państwowe, kulturę i życie codzienne Azerbejdżanu w okresie władzy radzieckiej. Analizować zderzenie islamu i sekularyzmu – zrozumieją, jak te dwie siły wpłynęły na tożsamość narodową, politykę i społeczeństwo w Azerbejdżanie w XX wieku. Zajęcia będą prowadzone w oparciu o źródła historyczne, literaturę naukową oraz analizę materiałów wizualnych i dokumentalnych, co pozwoli studentom na wielowymiarowe zrozumienie omawianych zagadnień.

Koordynatorzy przedmiotu

Shahla Kazimova

Efekty kształcenia

Wiedza
Student posiada obszerną i pogłębioną wiedzę na temat struktur oraz relacji społecznych, a także procesów społeczno-politycznych zachodzących w Azerbejdżanie na przełomie XIX i XX wieku. (K_W10)
Rozumie charakter przemian społeczno-ideologicznych w Azerbejdżanie w XX wieku oraz mechanizmy rządzące tymi zmianami. (K_W03, K_W11)
Posiada wiedzę o poglądach i ich ewolucji wśród azerbejdżańskiej inteligencji, a także pogłębioną wiedzę na temat procesu sowietyzacji kraju oraz związanych z nim zjawisk społeczno-kulturowych. (K_W03)
Dysponuje szczegółową wiedzą o stanie badań nad wybranymi zagadnieniami związanymi z Azerbejdżanem w Polsce i na świecie. (K_W05)
Umiejętności
Student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i wykorzystywać informacje dotyczące różnorodnych kwestii kulturowych, społecznych i politycznych Azerbejdżanu (np. specyfika kulturowa, tożsamość azerbejdżańskiej inteligencji, geneza ideologicznych nurtów), korzystając z różnych źródeł oraz formułować na ich podstawie krytyczne sądy. (K_U01)
Posługuje się pojęciami z zakresu historii Azerbejdżanu, co pozwala mu na analizowanie i interpretowanie zjawisk społecznych, politycznych oraz różnic między krajami regionu. (K_U06)
Potrafi analizować najważniejsze zjawiska z zakresu historii, sytuacji społeczno-politycznej oraz kultury Azerbejdżanu. (K_U11)
Kompetencje społeczne
Student rozumie możliwość praktycznego zastosowania zdobytej wiedzy oraz dostrzega potrzebę dalszego kształcenia w tej dziedzinie. (K_K01)
Wykład inspiruje studenta do refleksji nad odmiennością kulturową, ucząc tolerancji politycznej, religijnej i etnicznej. (K_K03, K_K05)
Zajęcia przygotowują studenta do udziału w konferencjach naukowych i politycznych dotyczących problematyki wschodniej, umożliwiając mu wybór przyszłego pola aktywności zawodowej związanego z tym regionem – w administracji krajowej i samorządowej, instytucjach międzynarodowych, dyplomacji, środkach masowego przekazu, a także w ośrodkach badawczych i eksperckich współpracujących z Azerbejdżanem. (K_K04, K_K06)

Kryteria oceniania

Egzamin ustny obejmujący materiał omawiany podczas wykładów.
Egzamin składa się z trzech pytań otwartych, mających na celu sprawdzenie wiedzy i zrozumienia kluczowych zagadnień omawianych na zajęciach.
Kryteria oceniania:

Maksymalna liczba punktów do zdobycia: 6 pkt.
Za każde pytanie:
2 pkt – odpowiedź pełna, poprawna, szczegółowa, uwzględniająca wszystkie kluczowe aspekty zagadnienia.
1 pkt – odpowiedź niepełna, ale wskazująca najważniejsze elementy tematu lub wykazująca podstawowe zrozumienie zagadnienia.
0 pkt – brak odpowiedzi lub odpowiedź całkowicie niepoprawna.
Progi ocen:

3 pkt – dostateczny (dst)
4 pkt – dobry (db)
5 pkt – dobry plus (db+)
6 pkt – bardzo dobry (bdb)
Zasady zaliczenia:

Egzamin uznaje się za zaliczony, jeśli student uzyska co najmniej 3 pkt.
Ocenę końcową wyznacza suma punktów uzyskanych za trzy pytania:
3 pkt – minimalne zaliczenie (dst).
4 pkt – poprawna znajomość zagadnień (db).
5 pkt – wysoki poziom znajomości tematu (db+).
6 pkt – pełne zrozumienie i wyczerpujące odpowiedzi (bdb).

Literatura

Azierbajdzhanskaia Riespublika. Dokumienty i matierialy. 1918-1920 gg, oprac., wstęp Dzhamil Guliev, Баку 1998.

Baberowski, Jörg, Vrag est' viezdie: Stalinizm na Kavkaze, przekł. V. T. Altukhova, Moskva 2010.

Balayev, Aydin, Azierbajdzhanskoie natsional’noie diemokratichieskoie dvizhieniie v 1917-1918 гг., Baku 1998.

- Mamed Emin Rasulzade (1884-1955), Moskva 2009.

- Mamed Emin Rasulzade. Na chuzhykh bieriegakh 1922–1943, Moskwa 2013.

Bennigsen, Alexandre, Wimbush, S. Enders, Muslim National Communism in the Soviet Union. A Revolutionary Strategy for the Colonial World, Chicago 1979.

Bennigsen, Alexandre, Lemercier-Quelquejay C., Les mouvements nationaux chez les musulmans de Russie : Le Soultangalievisme au Tatarstan, Paris 1964.

Bennigsen, Alexandre Broxup, Marie, The Islamic Threat to the Soviet State, New York 1983.

Borisova E., (red.), Ekho Sovietskogo Azerbaidzhana. Kovior, vyshyvka, plakat. Katalog vystavki, Moskva 2020.

Chodubski Andrzej, Polacy w Azerbejdżanie, Toruń 2004.

Heyat Farideh., Azeri women in transition. Women in Soviet and post-Soviet Azerbaijan, London/New York 2002.

Maj, Ireneusz Piotr, Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie 1926-1939, Warszawa 2007.

Mamoulia, Georges, The struggle for the independence of the Caucasus: M. E. Resulzade and the Georgians in the promethean movement (1926-1936), „Pro Georgia. Journal of the Kartvelological studies”, t.20, Warszawa 2010, s. 97-111.

Kazimova, Shahla. "Progressive Thoughts in "Molla Nasreddin" Magazine (Initial Period - 1906-1907)." in Oriental studies and arts : contributions dedicated to Professor Tadeusz Majda on His 85th birthday, edited by Agata Bareja-Starzyńska, Kamila Barbara stanek, Marzena Godzińska, Anna Akbike Sulimowicz, Magdalena Szpindler and Joanna Bojarska - Cieślik, 139-149. Warsaw: Wyadwnictwo Akademickie Dialog, 2015.

Kazimova, Sh ., Independence by Muslim communists: "Narimanovshchina", the downfall of national communists in Azerbaijan, “Warsaw East European Revier", IX/2019, Warsaw: Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski, pp.155-165

Kazimova, Sh ., The Lost Legacy. The little known heritage of Azerbaijani emigration literature in Poland on the example of Mehemmed Emin Resulzade's works, "Rocznik Orientalistyczny" 2018, LXXI, z. 2, pp. 97-104

Kazimova, Sh ., The emancipation policy during the Soviet period in Azerbaijan, "Warsaw East European Revier", VIII/2018, Warsaw: Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski, pp. 229-236

Mamulia, Georgij, Bor’ba za svobodu i niezavisimost’ Kavkaza (1921-1945), Tbilisi 2012.

Mamulia, Georgij, Abutalibov, Ramiz, Strana ogniej v bor’bie za svobodu i niezavisimost’. Politichieskaia istoriia azierbajdzhanskoj emigratsii 1920-1945 gg., Baku 2014.

Mostashari, Firouzeh, On the religious frontier. Tsarist Russia and Islam in the Caucasus, London 2006.

Özcan, Azmi, Pan-Islamism: Indian Muslims, the Ottomans and Britain (1877-1924), Leiden 1997.

Pipes, Richard, The Formation of The Soviet Union. Communism and Nationalism 1917-1923, Cambridge 1970.

Ressul-zade, M. E. Azerbejdżan w walce o niepodległość, Warszawa 1938.

Slocum, John W., Who, and When, Where the Inorodtsy? The Evolution of the Category of “Aliens” in Imperial Russia, “The Russian Review”, nr 57, kwiecień 1998, s. 173-190.

Suny, Ronald Grigor, The Baku Commune, 1917-1918. Class and Nationality in The Russian Revolution, Princeton 1972.

Świętochowski, Tadeusz, Azerbejdżan i Rosja. Kolonializm, islam i narodowość w podzielonym kraju, Warszawa 1998.

- Azerbejdżan, Warszawa 2006.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3600-TU-A20C-OG w USOSweb