Teorie socjologiczne III 3402-21TSTL
Celem kursu jest przedstawienie ujęć i stanowisk teoretycznych, które stanowią punkt odniesienia współczesnej refleksji socjologicznej, rozwijając, poszerzając, a niekiedy – kwestionując, propozycje socjologii XX wieku.
W trakcie kursu poszerzysz swoją wiedzę zdobytą na podstawowych kursach socjologii, poznając szerszy kontekst teoretyczny i uzupełniając katalog pojęć. Dowiesz się czym są i w jakim kierunku zmierzają dziś perspektywy socjologiczne. Nasza podróż przez meandry refleksji socjologicznej zacznie się w latach 80. i 90. XX wieku na recepcji myśli Michela Foucault, aby przejść do Teorii Aktora Sieci i Nowego materializmu, a następnie, tropem relacyjności, wrócić do systemów społecznych Niklasa Luhmanna i skierować się ku stanowiskom post-bourdieu’ańskim, a mianowicie – Nowemu pragmatyzmowi i Teorii praktyk społecznych. Relacyjność, wielość i wytwarzanie światów społecznych będą stanowić klucz do naszych rozważań.
Zajęcia te będą szczególnie przydatne dla osób, które odczuwają brak lub nieadekwatność teorii socjologicznej wobec potrzeb interpretacji danych empirycznych bądź szukają nowego spojrzenia na współczesne procesy i zjawiska składające się na rzeczywistość społeczną. Wiedza zdobyta podczas kursu może służyć do analizy szeregu zagadnień, takich jak np. polityki społeczne, wiedza i opinia społeczna, zachowania konsumpcyjne i zdrowotne, innowacje, badania mediów, marketing i CSR oraz zagadnienia ekologii i zrównoważonego rozwoju.
Kurs składa się z 7 modułów, a w każdym z nich odbędzie się od jednego do trzech zajęć, na których będziemy omawiać najważniejsze elementy w zakresie niniejszego spektrum teoretycznego:
1. Ujęcia post-strukturalistyczne (2 zajęcia)
- Rozważania nad populacją
- Podejście Reprezentacji problemu (WPR Approach)
2. Teoria Aktora-Sieci (ANT) (3 zajęcia)
- Wczesne ANT
- Późne ANT
- Polityki ontologiczne i rzeczywistości kolateralne
3. Nowy materializm/ujęcia relacyjno-materialistyczne (1 zajęcia)
4. Teoria systemów społecznych/ujęcia relacyjno-systemowe (2 zajęcia)
- Relacyjność
- Obserwacje i sprzężenia strukturalne
6. Nowy pragmatyzm (1 zajęcia)
7. Teoria praktyk społecznych (1 zajęcia)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01 Posiada zaawansowaną wiedzę na temat współczesnych koncepcji socjologii; zna i rozumie podstawowe pojęcia wybranych koncepcji współczesnej myśli socjologicznej
K_W07 Posiada zaawansowaną wiedzę na temat wykorzystania wyników badań ilościowych i jakościowych
K_U02 posiada umiejętność wykorzystania wiedzy teoretycznej do szczegółowego opisu i praktycznej analizy konkretnych zjawisk oraz procesów z określonego obszaru rzeczywistości społecznej
K_U01 posiada umiejętność prawidłowej interpretacji współczesnych zjawisk oraz procesów społecznych
K_U05 potrafi krytycznie zastosować zdobytą wiedzę w różnych obszarach rzeczywistości społecznej
K_U07 posiada zaawansowaną umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społecznych oraz oceny tych zjawisk z perspektywy przydatności wiedzy teoretycznej
Kryteria oceniania
Ocena ciągła (obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach)
Przygotowanie eseju naukowego/projektu artykułu naukowego na podstawie materiału z kursu.
Literatura
I. UJĘCIA POST-STRUKTURALISTYCZNE [1-2]
I.a Rozważania nad populacją
Lektura
1. Michel Foucault (2010) Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Wykłady w Collège de France, 1977-1978. Wykład z 25 stycznia 1978 & wykład z 1 lutego 1978, s. 73-101 oraz 103-127.
I.b Podejście Reprezentacji Problemu
Lektura
2. Carol Bacchi (2012). Why study problematizations? Making politics visible. Open Journal of Political Science, 2, s. 1-8.
II. TEORIA AKTORA-SIECI [3-5]
II.a Wczesne ANT
Lektura
3. Michel Callon & Bruno Latour (1981). Unscrewing the big Leviathan. W: K.D. Knorr Cetina & M. Mulkay (red.) Advances in Social Theory and Methodology. London: Routledge and Kegan Paul, 275–303.
II.b Późne ANT
Lektura
4 Donald MacKenzie (2007). Is Economics Performative? Option Theory and the Construction of Derivatives Markets, w: MacKenzie D., Muniesa F., Siu L. (red.) Do Economists Make Markets? On the Performativity of Economics, Princeton: Princeton Univeristy Press, 54-86.
II.c Polityki ontologiczne i rzeczywistości kolateralne
Lektura
5. Annemarie Mol (2002). The body multiple: Ontology in medical practice. R. 2 Different altheroscleroses, 30-51; r.3 “Coordination” 54-85. Durham, NC: Duke University Press [tylko część teoretyczna - tekst dolny]
III NOWY MATERIALIZM/UJĘCIA RELACYJNO-MATERIALISTYCZNE [6]
Lektura
6. Karen Barad (2007). Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham: Duke University Press, R3. Niels Bohr's Philosophy-Physics: Quantum Physics and the Nature of Knowledge and Reality, [fragm.], s. 123-131; R4. Agential Realism: How Material – Discursive Practices Matter [fragm.], s.123-153.
IV. TEORIA SYSTEMÓW SPOŁECZNYCH/ UJĘCIE RELACYJNO-SYSTEMOWE [7-8]
IV.a Relacyjność
Lektura
7. Niklas Luhmann (1990). Essays on self-reference, R1 The autopoiesis of social systems, s. 1-20
IV.b Obserwacje i sprzężenia strukturalne
Lektura
8. Niklas Luhmann (1989). Ecological communication, Polity Press, R4. Resonance s.15-21; The observation of observation, s.22-27.
VI. NOWY PRAGMATYZM [9]
Lektura
9. Luc Boltanski & Laurent Thévenot (1991/2006). On Justification: Economies of Worth, Princeton: Princeton University Press, s. 159-212
VII. TEORIA PRAKTYK SPOŁECZNYCH [10]
Lektura
10. Alan Warde (2005). Consumption and Theories of Practice. Journal of Consumer Culture, 5(2), 131–153.
lub
Alan Warde (2014). After Taste: Culture, Consumption and Theories of Practice. Journal of Consumer Culture, 14(3), 279–303.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: