Historia myśli o społeczeństwie 3402-20HMOS
Czym zajmuje się historia myśli społecznej
Państwo i społeczeństwo w myśli starożytnej
Dwa porządki świata w myśli chrześcijańskiej
Renesansowe idee a zmiany społeczno-gospodarcze
Prawo Naturalne w XVII w
Myśl oświeceniowa i jej rola społeczno-wychowawcza
Oświecenie francuskie
Oświecenie brytyjskie
Oświecenie niemieckie
W trakcie wykładów i ćwiczeń śledzimy różne sposoby rozumienia takich pojęć jak: państwo,
Natura, Prawo Naturalne, relacja między Prawem Naturalnym a pozytywnym, koncepcje ładu
społecznego, postępu, relację między naturą a kulturą.
Omawiając koncepcje poszczególnych myślicieli w sposób szczególny zwracana jest uwaga na
różnego typu „odzwierciedlenia” ich sposobu myślenia w koncepcjach socjologicznych.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student rozumie koncepcje państwa i społeczeństwa w różnych nurtach myśli społecznej i
potrafi wskazać na powiązania ze współczesną myślą socjologiczną
Student rozumie pojęcie „Prawa Naturalnego” w odniesieniu do różnych koncepcji myśli
społecznej
Student potrafi wyjaśnić różne rozumienia pojęcia „Natury” i odnieść je do współczesnych
koncepcji socjologicznych
Student potrafi wytłumaczyć na czym polega koncepcja „ładu społecznego” w różnych
doktrynach
Student rozumie proces narodzin koncepcji postępu i potrafi wytłumaczyć jakie ma to
znaczenie dla myśli socjologicznej
Student rozumie specyfikę relacji między kulturą a naturą
Student rozumie koncepcję umowy społecznej i potrafi ją powiązać z koncepcją stanu
naturalnego oraz typem porządku społecznego
Student potrafi wskazać jakie sposoby rozumienia rzeczywistości społecznej zawarte w
myśli społecznej znalazły bezpośrednie i pośrednie odzwierciedlenie w koncepcjach
socjologicznych.
Kryteria oceniania
ocena wynikająca z aktywności podczas ćwiczeń i
wygłoszenia referatu dopuszcza do przystąpienia do egzaminu pisemnego lub ustnego
(forma egzaminu zależy od ilości studentów).
Literatura
Platon (427-347 p.n.e.): kolektywizm w „państwie filozofów”
Państwo. Przeł. Władysław Witwicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2003.
Księga czwarta, s. 117-148.
Księga piąta, s. 149-186.
Arystoteles (384-22 p.n.e.): państwo „złotego środka”
Polityka z dodaniem pseudo-arystotelesowskiej ekonomiki. Przeł. Ludwik Piotrowicz. WN
PWN, Warszawa 2003.
Księga I, rozdz. I, II, s. 3-11.
Księga III, rozdz. I, II, II, IV, V, s. 53-66.
Księga IV, rozdz. I, II, III, s. 83-90; rozdz. IX, s. 98-100.
Księga VIII, rozdz. I, II, s. 190-192.
Św. Augustyn (354-430) – konflikt państwa Bożego z państwem ziemskim
Państwo Boże. Przeł. ks. Władysław Kubicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2002.
Księga czternasta: Przyczyna grzechu leży w woli człowieka, s. 507-547.
Św. Tomasz z Akwinu (1223-1274): neoarystotelesowska koncepcja władzy
O władzy, w: Dzieła wybrane. Święty Tomasz z Akwinu. Przeł. i oprac. Jacek Salij,
DeAgostini, Altaya, Warszawa 2001 (całość).
Nicolo Machiavelli (1469-1527): porządek polityczny a porządek moralny
Książę. Przeł. Czesław Nanke, Wydawnictwo „Alfa”, Warszawa 1993 (całość).
Thomas More (1478-1535): utopia jako społeczeństwo idealne
Utopia. Przeł. Kazimierz Abgarowicz, Instytut Wydawniczy „Daimonion”, Lublin 1993.
Księga druga: Opowieść Rafała Hytlodeusza o najlepszym ustroju państwa podana przez
Tomasza Morusa, s. 59-139.
Thomas Hobbes (1588-1679): państwo jako gwarant bezpieczeństwa
Lewiatan, czy materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego. Przeł. Czesław
Znamierowski, PWN, Warszawa 1954.
Rozdział XIII: O przyrodzonym stanie ludzkości, co się tyczy jej szczęścia i nieszczęścia, s.
107-112.
Rozdział XIV: O pierwszym i drugim prawie natury oraz o umowach, s. 113-126.
Rozdział XV: O innych prawach natury, s. 126-141.
Rozdział XVII: O przyczynach powstania państwa, jego powstaniu i definicji, s. 147-152.
Rozdział XVIII: O uprawnieniach suwerenów w państwie opartym na ustanowieniu, s. 152-
163.
John Locke (1662-1704): liberalna wizja umowy społecznej
Dwa traktaty o rządzie. Przeł. Zbigniew Rau, WN PWN, Warszawa 1992.
Traktat drugi: Esej dotyczący prawdziwych początków, zakresu i celu rządu obywatelskiego,
s. 163-255.
1. Giambattista Vico (1668-1744): cykliczny bieg procesu historycznego
Nauka nowa. Przeł. Jan Jakubowicz, PWN, Warszawa 1966.
Księga czwarta: O cyklicznym biegu dziejów narodu, s. 473-552.
Księga piąta: O cyklicznym nawrocie spraw ludzkich i odrodzeniu narodów, s. 553-578.
Bernard Mandeville (1670-1733): „prywatne wady – korzyścią publiczną”
Bajka o pszczołach. Przeł. Agnieszka Ginczanka, PWN, Warszawa 1957.
Rozdziały: Badania dotyczące pochodzenia cnoty moralnej; O naturze społeczności.
Charles Louis de Montesquieu (1689-1755): trójpodział władzy
O duchu praw. Przeł. Tadeusz Boy-Żeleński, www.wolnelektury.pl
Część pierwsza:
Księga pierwsza: O prawach w ogólności, s. 5-8.
Księga druga: O prawach wypływających wprost z natury rządu, s. 9-13.
Księga trzecia: O zasadach trzech postaci rządu, s. 4-18.
Księga ósma: O skażeniu trzech postaci rządu, s. 60-67.
Część druga:
Księga jedenasta: O prawach tworzących wolność polityczną w jej związku z ustrojem
państwa, s. 80-95.
Księga dwunasta: O prawach, które tworzą wolność polityczną w stosunku do jej obywatela,
s. 96-106.
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778): suwerenność ludu
Umowa społeczna. Przeł. Antoni Peretiatkowicz, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2002.
Księga pierwsza, s. 11-25.
Księga druga, rozdziały I-III, s. 26-30.
Literatura uzupełniająca: Jerzy Szacki, Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa
2002
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: