Antropologia intymności 3402-10ANIL
Jest to rozbudowana analiza wybranych aspektów intymności powiązanej z ludzkim ciałem w zachodniej kulturze współczesnej. Ludzkie ciało sytuuje się na pograniczu wymiarów: natury i kultury. Jest zatem ciało jako takie obiektem naturalnym, ale poddanym silnym i wielopłaszczyznowym oddziaływaniom kulturowym, które dopiero czynią nas ludźmi. Wiodące przykłady analizowane na zajęciach w formie konwersatorium koncentrują się wokół praktyk cielesnych, a niekiedy też pozacielesnych aspektów intymności, zarówno w wymiarze indywidualnym - jako wewnętrzna sfera osobowa, niedostępna współprzeżywaniu, jak i relacyjnym - jako zażyłość, poufność i bliskość. Konkretne przykłady i przypadki - co rok inne, bo wybierane przez studentów do badań - służą uświadomieniu i zrozumieniu kulturowych kodów i znaczeń nakładanych na ciało.
Podczas zajęć studenci realizują własne projekty badawcze. Jest to możliwość treningu badawczego, gdyż każda faza przygotowania badań, a później pracy z wynikami, jest trenowana samodzielnie, pod kierunkiem osoby prowadzącej. Studenci opracowują wybrane zagadnienia badawcze, przygotowują narzędzie badawcze, następnie doświadczają kontaktu z osobą badaną, zbierając dane, a następnie analizują i interpretują zebrany materiał. W toku tej pracy, część zadań (konceptualizacja tematu, konstrukcja narzędzia badawczego) jest realizowana w zespole, a część (przeprowadzenie wywiadu pogłębionego, transkrypcja, analiza i interpretacja) samodzielnie. Zadania zespołowe są realizowane podczas zajęć, a te indywidualne poza zajęciami, w dodatkowym czasie. Praca zespołowa pozwala szlifować umiejętności pracy z ludźmi. Praca indywidualna umożliwia nabycie podstawowego doświadczenia badawczego, jak i pogłębienie refleksji dotyczącej wrażliwej problematyki jako problemu społecznego. Wyniki badań są finalnie prezentowane i dyskutowane na forum grupy w formie mini-konferencji. To umożliwia wgląd w różne wycinki współczesnej kultury wszędzie tam, gdzie można mówić o intymności.
Równolegle do badań, zajęcia są uzupełniane pogłębioną wiedzą na temat metodologii badań terenowych wraz z rozbudowaną etyką badawczą. Ze względu na poruszane zagadnienia, do etyki badawczej przykładana jest duża waga, co sprawia, że zajęcia mają walor edukacyjny w nauce metodologii jakościowych badań społecznych.
Ponadto, w toku zajęć kilka jest poświęconych na przybliżenie ludzkiego ciała w kulturze i kulturowego kodowania nagości w naszej kulturze - w formie wykładowej. Głównym przykładem ukazującym specyfikę kodowania intymności w naszej kulturze jest ciało, które sytuuje się na pograniczu natury i kultury, ale zarazem jest narzędziem uczestniczenia jednostki w społeczeństwie. Z tego względu wiele jego funkcji, ale też aspekty związane z psychiką i relacjami z innymi są poddane wielopłaszczyznowym oddziaływaniom kulturowym. Problematyka kulturowego ujarzmiania ciała jest przedstawiona w perspektywie historycznej oraz na przykładzie wybranych sposobów używania ciała. Konkretne przykłady i przypadki służą uświadomieniu i zrozumieniu kulturowych kodów i znaczeń nakładanych na ciało, śledzeniu zmian obyczajowości i praktyk cielesnych, analizie zmiennej linii granicznej między prywatnym i publicznym w perspektywie intymności ludzkiego ciała.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student jest zaznajomiony z różnorodnymi aspektami intymności we współczesnej kulturze
Student rozumie procesy zmian i kształtowania się intymności w historii na podstawie wybranych praktyk cielesnych, potrafi je interpretować w oparciu o aktualne uwarunkowania
Student zna poszczególne etapy realizacji badań jakościowych i umie je zaprojektować i zrealizować
Student wie jak rozmawiać na intymne tematy z respondentem
Student umie zaprezentować wyniki własnych badań
Kryteria oceniania
30 godzin kontaktowych
30 godzin przeprowadzania przygotowania badań, realizacji i opracowywania wyników
15 godzin przygotowywania się do zajęć (czytanie tekstów)
10 godzin przygotowania się do zajęć (prezentacja wyników projektu badawczego)
Obecność na zajęciach.
Aktywność i uczestniczenie w pracach zespołowych.
Realizacja projektu badawczego w grupie roboczej w sposób terminowy, uczciwy i sprawiedliwy wobec innych osób z zespołu.
Indywidualna praca z zebranymi danymi - analiza i interpretacja.
Prezentacja wyników badań - indywidualna.
Prowadzenie dyskusji, formułowanie argumentów, owocna współpraca w kilkuosobowej grupie.
Egzamin końcowy w formie prezentacji wyników projektu badawczego.
Zaliczenie całości przedmiotu następuje przez wypełnienie poszczególnych wymogów: (1) uczestniczenia w zajęciach (obecność + udział czynny), (2) przeprowadzenia zadań badawczych w ustalonym zakresie, (3) prezentacji wyników badań na zajęciach.
Literatura
Giddens Anthony (2007), Przemiany intymności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Bieńko Mariola (2013), Intymne i prywatne praktyki codzienności. Analiza socjologiczna, Warszawa: WUW
Elias Norbert, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa: PIW 1980
Praktyki cielesne, Kurczewski Jacek (red.), Warszawa: Trio 2006
Martin S. Weiberg, Sexual Modesty, Social Meanings, and the Nudist Camp w: M. Truzzi (Red.), Sociology and Everyday Life, Prentice-Hall, Englewood Cills, 1968, s. 212-220
Herman Aleksandra, Nagość naturystyczna jako nagość (nie)obyczajna? (2014), „Societas/Communitas” 1 (17) 2014, ss. 113—134.
Dobrowolska Anna (2024), Chałupy (un)welcome to. Naturyzm w PRL, Warszawa: Krytyka Polityczna.
Trickster. Społeczno-kulturowe aspekty doświadczania ciała, red. D. Majka-Rostek, E. Banaszak, R. Florkowski, P. Czajkowski, Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra 2016
Foucault Michel, Historia seksualności
Historia ciała, red. Georges Vigarello, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, tomy 1--3, (wybrane teksty, zagadnienia)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: