Socjologia dewiacji i kontroli społecznej 3401-PS211SDK2
Nauka a inne typy wiedzy o rzeczywistości społecznej. Pojęcia dewiacji społecznej i kontroli społecznej w socjologii i innych naukach społecznych. Ewolucja teoretycznych koncepcji natury ludzkiej, porządku społecznego, natężenia i rozprzestrzenienia dewiacji w społeczeństwie, społecznej genezy zjawisk dewiacyjnych, kontroli społecznej i jej roli w generowaniu i przeciwdziałaniu dewiacji. Propozycje reorientacji teoretycznych: stanowisko wobec norm, standardów, stereotypów i wszelkiego typu konwencji w studiach nad zjawiskami identyfikowanymi i traktowanymi jako patologia, dewiacja, problem społeczny. Współczesne ujęcia problematyki kontroli społecznej w socjologii: funkcje, instrumenty, techniki kontroli społecznej. Kontrola społeczna a stratyfikacja społeczna, instytucja społeczna, sytuacja społeczna, rola społeczna, tożsamość, ideologia, światopogląd. Strategie kontroli społecznej w perspektywie teoretycznej i empirycznej; modele współzależności dewiacji społecznej i kontroli społecznej. Założenia nowej perspektywy badawczej – wielopoziomowa teoria dewiacji, socjologia cenzury. Kontrola społeczna a zmiana społeczna. Badania empiryczne dewiacji społecznej i kontroli społecznej; refleksje o metodzie. Rola i znaczenie pracowników socjalnych w przeciwdziałaniu dewiacji społecznej i kształtowaniu społecznych postaw wobec osób dotkniętych problemami związanymi z ich zaangażowaniem w zachowania społecznie identyfikowane jako dewiacyjne.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student/ka:
Wiedza
1. Posługuje się pojęciami i koncepcjami teoretycznymi norm, dewiacji i kontroli społecznej
2. Potrafi dokonywać wyboru piśmiennictwa i wyników badań dotyczących wybranego tematu pracy dyplomowej
3. Zna metody i techniki badań społecznych zagadnień będących przedmiotem pracy dyplomowej
Umiejętności
4. Wykorzystuje podstawową wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych będących przedmiotem jego badań i pracy dyplomowej
5. Umie pisać i redagować pracę dyplomową oraz dokumentować wykorzystywane w niej źródła i materiały w sposób zapobiegający popełnieniu plagiatu.
6. Potrafi komunikować się z otoczeniem i przekazywać podstawową wiedzę na temat zjawisk i problemów społecznych oraz sposobów ich naukowego badania
Kompetencje
7. Ma świadomość znaczenia zachowywania się w sposób profesjonalny i etyczny, także w trakcie prowadzenia badań społecznych
8. Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności.
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
1. Udział w dyskusjach na zajęciach
2. Prezentacja referatu/opracowanie eseju na temat wybranego zagadnienia
3. Egzamin pisemny w postaci odpowiedzi na pytania problemowe.
Literatura
Wykład: literatura uzupełniająca
Kwaśniewski, Jerzy (1983) Społeczeństwo wobec dewiacji, Wydawnictwa UW;
Cohen, Stanley (1985) Visions of Social Control, Polity Press;
Zamecka, Joanna (1989) Niektóre socjologiczne koncepcje kontroli społecznej, Prace IPSiR Tom 11;
Summner, Colin (1994) The Sociology of Deviance, Open University Press;
Zamecka, Joanna (1997) Marginalizujące funkcje instytucji kontroli społecznej, /w:/ K. Frieske, Ofiary sukcesu. Zjawiska marginalizacji społecznej w Polsce IS UW;
Kwaśniewski, Jerzy (1998) Dewiacja społeczna, /w:/ Encyklopedia Socjologii, Oficyna Naukowa;
Kurczewski, Jacek (1999) Kontrola społeczna, /w:/ Encyklopedia Socjologii, Oficyna Naukowa;
Kwaśniewski, Jerzy (2000) Patologia społeczna, /w:/ Encyklopedia Socjologii, Oficyna Naukowa.
Ćwiczenia: literatura obowiązkowa
Foucault, Michel (1993), Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Altheia-Spacja, Warszawa, cz. II, rozdz. I Karanie uogólnione, ss. 85-122; rozdz. II. Łagodność kar, ss. 123-157;
Durkheim, Emile (1968, 2000), Zasady metody socjologicznej, PWN Warszawa, rozdz. III. Zasady rozróżniania faktów normalnych i patologicznych, ss. 72-108;
Znaniecki, Florian (1974, 2001), Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości, PWN Warszawa, 2001, rozdz. V.: Ludzie zboczeńcy, ss. 304-343;
Merton, Robert K. (1982) Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN Warszawa, rozdz. VI Struktura społeczna i anomia, ss. 195-222, rozdz. VII Teoria struktury społecznej i anomia. Kontynuacje, ss. 224-253;
Blumer, Herbert (1975) Implikacje socjologiczne myśli George'a Herberta Meada, /w:/ W. Derczyński i in. /wybór/: Elementy teorii socjologicznych, PWN Warszawa, ss. 70-84;
Welcz, Zbigniew (1985) Powstanie i rozwój teorii naznaczania społecznego /w:/ Studia Socjologiczne Nr 1, ss. 65-86;
Goffman, Erving (2005) Piętno, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk., ss. 31-190;
Becker, Howard (2001) Outsajderzy. Studia z socjologii dewiacji, PWN Warszawa;
Haney, C., Banks, C., Zimbardo, Ph. G. (2000, 2002) Więźniowie i strażnicy - badanie w symulowanym więzieniu, /w:/ E. Aronson, Człowiek - istota społeczna. Wybór tekstów, PWN, ss. 83-101;
Rosehan, David L. (1978) O ludziach normalnych w nienormalnym otoczeniu, /w:/ K. Jankowski (red.) Przełom w psychologii, Czytelnik, Warszawa, ss. 49-82;
Zelakeviciute V., Jewdokimow B. (2002) Psychuszki /w:/ Karta 34, ss. 58-123;
Kwaśniewski, Jerzy (1992) Ontologiczny status patologii społecznej, /w:/ A.Kojder, J. Kwaśniewski (red. red.) Między autonomią a kontrolą, PTS-UW, Warszawa, ss. 113-122;
Czykwin, Elżbieta (2007) Stygmat społeczny, rozdz. 7. Stygmatyzacja jako ponaddyscyplinarna perspektywa badań.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: