Prawo i polityka penitencjarna 3401-PR1-SP-PK-PPPd
Wykład ma za zadanie systematyczne przedstawienie wiedzy z zakresu penitncjarystyki zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i normatywnym. Zapoznanie z podstawowymi systemami wykonania kar izolacyjnych stosowanych w przeszłości, ich modyfikacjami i wpływie na współczesne modele polityki penitencjarnej. .Ukazanie znaczenia międzynarodowych kongresów penitencjarnych i międzynarodowych standardów traktowania więźniów w procesie humanizowania postępowania ze skazanymi
Ćwiczenia mają za zadanie pogłębienie wiedzy zdobytej na wykładzie, a zwłaszcza stworzyć forum do dyskusji, której celem jest skonfrontowanie praktycznych umiejętności wyuczonych w toku zajęć z pedagogiki i psychologii resocjalizacyjnej z możliwościami stworzonymi przez formalno-prawny system wykonania kar.
Nakład pracy studenta:
Wykład = 30 godzin.
Ćwiczenia ……………………………= 30 godzin
Samodzielne przygotowanie
do każdego wykładu/ćwiczeń 2 godziny tygodniowo = 60 godzin.
Przygotowanie do zaliczenia = 30 godzin
RAZEM = 90 godzin.
Zakres tematów:
1.Zakres przedmiotowy prawa i polityki penitencjarnej. Miejsce penitencjarystyki wśród dyscyplin prawniczych (system wzajemnych powiązań) oraz innych dziedzin nauk humanistycznych i medycznych (zakres wpływów doktrynalnych). Aksjologiczne i ideowe przesłanki racjonalizacji kar, czynniki wpływające na wybór i określenie celu ich wykonania.
2.Rozwój myśli i praktyki penitencjarnej w ujęciu historycznym. Przegląd klasycznych systemów wykonania kar izolacyjnych oraz koercyjnych środków pozbawienia lub ograniczenia wolności.
3.Organizacja aparatu wykonania kar, ustrój administracji penitencjarnej, struktura organów i instytucji wykonujących środki probacyjne. Formalno – prawny status służby więziennej i kuratorskiej. Podstawy normatywne funkcjonowania systemu wykonania kar i postępowania ze skazanymi.
4.Zasady przewodnie polityki penitencjarnej, ich odbicie w warstwie normatywnej i instytucjonalnej Rozwarstwienie populacji skazanych ze względu na rodzaj orzeczonej kary bądź zastosowanego środka (indywidualizacja sądowa)oraz zróżnicowanie sposobów postępowania stosownie do ich treści i funkcji (kary pozbawienia wolności, kara ograniczenia wolności, tymczasowe aresztowanie, środki zabezpieczające i probacyjne).
5.Wykonanie kary pozbawienia wolności. Indywidualizacja penitencjarna – jako warunek racjonalnego procesu resocjalizacji skazanych. Klasyfikacja, typologia zakładów karnych, ich kategoryzacja rodzajowa, zróżnicowanie systemów odbywania kary, środki oddziaływań penitencjarnych. Szczególne środki bezpieczeństwa.
6.Wewnętrzna organizacja zakładu karnego. Podział zadań i służb, pozycja naczelnika, organy kolegialne, udział wolontariuszy we wspomaganiu pracy resocjalizacyjnej ze skazanymi.
7.Położenie prawne skazanych. Ochrona ich praw Granice władztwa zakładowego. System kontrolno – nadzorczy nad funkcjonowaniem administracji penitencjarnej i przestrzeganiem praw skazanych. Sądowy nadzór penitencjarny. Roszczenia odszkodowawcze.
8.Warunkowe przedterminowe zwolnienie. Geneza, założenia programowe, formalne i materialne przesłanki zastosowania warunkowego zwolnienia, procedura. Okres próby, organizacja i sposób wykonywania nadzoru kuratorskiego. Odroczenie i przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności - uzasadnienie tych instytucji, procedura, skutki.
9.Wykonywanie aresztu tymczasowego. Cele wykonywania aresztu tymczasowego i środki ich realizacji. Obowiązki i prawa osób tymczasowo aresztowanych, nadzór nad wykonywaniem środka.
10.Wykonanie kary ograniczenia wolności. Treść i znaczenie tej kary w polityce kryminalnej. Organ wykonujący, zmiany toku jej wykonania i konsekwencje uchylania się od związanych z nią rygorów.
11.Wykonanie środków zabezpieczających. Środki zabezpieczające w modelu polityki karnej opartej na koncepcji represji dwutorowej i ich inspiracje (aspekt historyczny). Lecznicze środki zabezpieczające w obecnej polityce kryminalnej. Funkcje, orzecznictwo, nadzór na ich wykonaniem.
12.Pomoc i opieka postpenitencjarna. Jej znaczenie w procesie społecznej readaptacji więźniów opuszczających zakłady karne. Społeczne skutki skazania i długotrwałej izolacji. Instytucje świadczące tę pomoc i jej infrastruktura. Kuratela penitencjarna.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student będzie potrafił:
WIEDZA
1.Opisać system organów wykonujących kary, oznaczyć powiązania organizacyjne i funkcjonalne z instytucjami tworzącymi ich krąg zewnętrzny.
2.Wskazać czynniki wpływające na kształt polityki penitencjarnej, odtworzyć jej obecną treść i przytoczyć racje uzasadniające sens przyjętych rozwiązań formalnych.
3.Posługiwać się biegle pojęciami z zakresu tej dyscypliny, językiem prawnym i prawniczym, a także zestawiać je z terminami używanymi w naukach zintegrowanych; wykorzystać ich osiągnięcia w krytycznej ocenie modelu formalno – prawnego i projektach zmian.
4.Myśleć w kategoriach wariantowych (w kształceniu prawniczym akcent kładziony jest zwykle na przyswojenie i interpretację obowiązującego ustawodawstwa ). W ramach tych zajęć będą przedstawiane różne modele polityki penitencjarnej i różne sposoby realizacji czasem tych samych celów w ramach rozmaicie ukształtowanego zaplecza instytucjonalnego (wzory historyczne i materiały prawno – porównawcze).
5.Docenić znaczenie międzynarodowych wysiłków na rzecz humanizowania postępowania ze skazanymi i uświadomić sobie realne granice reform penitencjarnych.
UMIEJĘTNOŚCI
1.Traktować prawo respektujące założenia aksjologiczne społeczeństwa jako podstawową gwarancję ochrony skazanego w postępowaniu wykonawczym; dokonać jego roztropnej i opartej na wiedzy naukowej krytyki.
2.Pozyskać ustawowe i wykonawcze akty prawne odnoszące się do poszczególnych segmentów polityki penitencjarnej, przeprowadzić ich analizę i wykładnię.
3.Zestawić założenia programowe polityki penitencjarnej z osiągnięciami nauk , do których twierdzeń i dorobku się odwołują.
4.Podjąć rzeczową, merytoryczną dyskusję w sprawach więziennictwa i polityki kryminalnej, w której często dominują emocje i tzw. wiedza zdroworozsądkowa albo ukryta za parawanem języka naukowego ignorancja.
POSTAWY
1.Rozumieć i krytycznie odnosić się do prezentowanych treści, a także docenić różnorodność i uzasadnienie różnorodnych – nawet sprzecznych – opinii.
2.Podjąć wysiłek ukształtowania w sobie wolnego od uprzedzeń stosunku do przestępcy, respektować jego godność ludzką, przeciwstawić się postawomStudent będzie potrafił:
WIEDZA
1.Opisać system organów wykonujących kary, oznaczyć powiązania organizacyjne i funkcjonalne z instytucjami tworzącymi ich krąg zewnętrzny.
2.Wskazać czynniki wpływające na kształt polityki penitencjarnej, odtworzyć jej obecną treść i przytoczyć racje uzasadniające sens przyjętych rozwiązań formalnych.
3.Posługiwać się biegle pojęciami z zakresu tej dyscypliny, językiem prawnym i prawniczym, a także zestawiać je z terminami używanymi w naukach zintegrowanych; wykorzystać ich osiągnięcia w krytycznej ocenie modelu formalno – prawnego i projektach zmian.
4.Myśleć w kategoriach wariantowych (w kształceniu prawniczym akcent kładziony jest zwykle na przyswojenie i interpretację obowiązującego ustawodawstwa ). W ramach tych zajęć będą przedstawiane różne modele polityki penitencjarnej i różne sposoby realizacji czasem tych samych celów w ramach rozmaicie ukształtowanego zaplecza instytucjonalnego (wzory historyczne i materiały prawno – porównawcze).
5.Docenić znaczenie międzynarodowych wysiłków na rzecz humanizowania postępowania ze skazanymi i uświadomić sobie realne granice reform penitencjarnych.
UMIEJĘTNOŚCI
1.Traktować prawo respektujące założenia aksjologiczne społeczeństwa jako podstawową gwarancję ochrony skazanego w postępowaniu wykonawczym; dokonać jego roztropnej i opartej na wiedzy naukowej krytyki.
2.Pozyskać ustawowe i wykonawcze akty prawne odnoszące się do poszczególnych segmentów polityki penitencjarnej, przeprowadzić ich analizę i wykładnię.
3.Zestawić założenia programowe polityki penitencjarnej z osiągnięciami nauk , do których twierdzeń i dorobku się odwołują.
4.Podjąć rzeczową, merytoryczną dyskusję w sprawach więziennictwa i polityki kryminalnej, w której często dominują emocje i tzw. wiedza zdroworozsądkowa albo ukryta za parawanem języka naukowego ignorancja.
POSTAWY
1.Rozumieć i krytycznie odnosić się do prezentowanych treści, a także docenić różnorodność i uzasadnienie różnorodnych – nawet sprzecznych – opinii.
2.Podjąć wysiłek ukształtowania w sobie wolnego od uprzedzeń stosunku do przestępcy, respektować jego godność ludzką, przeciwstawić się postawom
Kryteria oceniania
Egzamin końcowy, do którego student dopuszczany jest na podstawie zaliczonych ćwiczeń.
Literatura
1.Stefan Lelental: Wykład prawa karnego wykonawczego z elementami polityki kryminalnej. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź 1996;
2.Stefan Lelental: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Wyd. C.H. Beck. Warszawa. 2010.
3. Henryk Machel: Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Arche. Gdańsk 2003;
4. Danuta Gajdus, Bożena Gronowska: Europejskie standardy traktowania więźniów - rekonstrukcja standardów oraz ich znaczenie dla polskiego prawa i praktyki penitencjarnej. Wyd. Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierowanictwa „Dom Organizatora”. Toruń 1998.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: