Penologia 3401-PR1-SP-PK-PENd
Przedmiot przedstawia w syntetyczny sposób genezę i strukturę głównych kierunków rozwoju współczesnej myśli penologicznej w kontekście szerszych zagadnień z zakresu kontroli społecznej badanych w naukach społecznych. Przedstawia analizy możliwych konsekwencji przyjęcia różnych rozwiązań prawnych i organizacyjnych w wymiarze sprawiedliwości w sprawach karnych, oraz pomaga powiązać różne współczesnej programy reform polityki karnej z odmiennymi rodzajami racjonalizacji reakcji prawno-karnych w ramach różnych koncepcji penologicznych. Umożliwia poznanie złożoności i współzależności elementów składających się na wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych, od nurtów abolicjonistycznych i sprawiedliwości naprawczej, po rozwiązania motywowane przede wszystkim koniecznością inkapacytacji niebezpiecznych sprawców. W ramach przedmiotu prowadzona jest analiza polityki karnej w kontekście myśli społecznej. Przedstawione są teorie i praktyki karania oraz ich powiązania z ogólnym zagadnieniem niezbędności poczucia bezpieczeństwa, ładu i sprawiedliwości w grupie społecznej (społeczeństwie), jak i znaczenia prezentowanych rozwiązań prawnych i organizacyjnych odnośnie reakcji prawno-karnych dla ochrony praw i wolności indywidualnych zarówno sprawcy, ofiary, społeczności dotkniętej wprost skutkami przestępstwa, jak i ogółu społeczeństwa. Kwestie w czasie wykładu są analizowane w kontekście rozwoju standardów europejskiej polityki karnej, akcentu na prawa ofiary, wspierania sankcji wolnościowych, rozważane jest odpowiednie penologiczne kwalifikowanie różnych sankcji, w tym reakcji prawno-karnych o charakterze probacyjnym czy kompensacyjnym i typowych kar o charakterze wolnościowym, rozwój nowoczesnych form technicznych, w szczególności monitoringu elektronicznego jako elementu wykorzystywanego zarówno dla budowy reakcji prawno-karnej (areszt domowy), jak i środków reakcji prawno-karnej o szczególnym znaczeniu przede wszystkim prewencyjnym (zakaz i nakazy moniotorowane zdalnie).
Jednocześnie szerzej omawiane są kwestie reakcji dwutorowej, środków zabezpieczających od strony ich wykonawstwa, ale także problemów ustrojowych, w toku analiz omawiane stosowanie tych reakcji jest przedstawiane w kontekście ogólnoustrojowej zasady proporcjonalności środków do celów i ważenia interesów stron: ofiary sprawcy, społeczności i całego społeczeństwa. Odpowiednio analizowane są kwestie wpływu systemu reakcji prawno-karnych na ogólny sposób funkcjonowania społeczeństwa, omawiane w tym kontekście są zarówno reformy z zakresu sprawiedliwości naprawczej, jak i zjawisko punitywności populistycznej, w tym także w zakresie politologicznych i antropologicznych analiz zagadnienia populizmu penalnego.
Nakład pracy studenta:
- godziny zorganizowane – 30 h
- przygotowanie do zajęć – 30 h
- przygotowanie prezentacji – 20 h
…
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2024Z: | W cyklu 2023Z: |
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student/ka
w sferze wiedzy:
posiada podstawową wiedzą z zakresu penologii na temat zasad posługiwania się w toku polityki karnej środkami represji karnej, w szczególności odnośnie poszczególnych form organizacyjnych środków orzekanych i wykonywanych w ramach prawa karnego
zna podstawowe zasady wymiaru kary kryminalnej stosowane w ramach prawa karnego a także zasady wykonania kary kryminalnych, w szczególności kary pozbawienia wolności
posiada podstawową wiedzę na temat ustrojowych i społecznych współzależności stosowania kary kryminalnej oraz kwestii jej efektywności
w sferze umiejętności:
w zakresie podstawowym umiejętność krytycznej analizy teksów z zakresu kryminologii i pedagogiki resocjalizacyjnej odnośnie kwestii związanych z polityką karną i penitencjarną
potrafi krytycznie analizować literaturę na temat rozwiązań prawnych i organizacyjnych związanych z wymiarem i w szczególności wykonaniem kary kryminalnych, w szczególności kary pozbawienia wolności, oraz kar prac społecznie użytecznych w środowisku lokalnym
w sferze kompetencji społecznych:
ma świadomość znaczenia zasady humanitaryzmu i praw człowieka w toku realizacji polityki karnej,
jest świadomy problemów dotyczących ochrony praw człowieka, zarówno sprawcy jak i ofiary związanych z reakcją prawno-karną na przestępstwo
Kryteria oceniania
Obecność, ocena ciągła aktywności w toku ćwiczeń, ocena co najmniej jednego referatu przygotowanego w ramach zajęć.
Literatura
M. Filar, J. Utrat-Milecki (red.), Kulturowe uwarunkowania polityki kryminalnej, Oficyna Naukowa Warszawa 2014,
L. Lernell, Podstawowe zagadnienia penologii, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1977,
D. Scott, Penology, Sage Publication, London 2008;
B. Stańdo-Kawecka, Polityka karna i penitencjarna między punitywizmem i menedżeryzmem, Wolters Kluwer, Warszawa 2020,
M. Sztuka, Anachronizm i aktualność. Idea resocjalizacji w sporze o nowoczesność, UJ, Kraków 2013,
J. Utrat-Milecki (red.), Kara w nauce i kulturze, Wyd. UW, Warszawa 2009,
J. Utrat-Milecki (red.), Reformy prawa karnego. W stronę spójności i skuteczności, Wyd. Oficyna Naukowa, Warszawa 2013,
W. Zalewski, Przestępca niepoprawny- jako problem polityki kryminalnej, Arche, Gdańsk 2010,
W. Zalewski, Sprawiedliwość naprawcza, początek ewolucji polskiego prawa karnego, Arche, Gdańsk 2006.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: