Socjologia wychowania 3401-PR1-1SWYz
Celem zajęć jest rozwój następujących kompetencji i umiejętności studentów:
1.Kształcenie myślenia o wychowaniu w kategoriach uwarunkowanego historycznie procesu społecznego. Rozwijanie umiejętności dostrzegania zależności między ogólną wizją rozwoju społecznego przyjmowaną w danych czasach a kształtem systemu edukacyjnego i dominującym modelem wychowania.
2.Kształcenie zdolności spostrzegania związków między strukturą stratyfikacji społecznej a wzorami wychowania obowiązującymi w jej poszczególnych segmentach.
3.Kształcenie umiejętności dostrzegania związków między ideowymi założeniami systemu wychowawczego a organizacją konkretnych instytucji wychowania. Kształtowanie zawodowych kompetencji w zakresie tworzenia i zarządzania instytucjami realizującymi program wychowania.
4.Rozwijanie umiejętności zdobywania wiedzy o doświadczeniach edukacyjnych i wychowawczych innych krajów i ich selektywnej adaptacji w Polskich warunkach.
5.Kształcenie umiejętności analizy i oceny potencjału edukacyjnego społeczeństwa oraz umiejętności wprowadzania innowacji edukacyjnych w praktyce zawodowej uwzględniającej tworzenie społeczeństwa opartego na wiedzy.
Tematy zajęć:
1.Wprowadzenie do socjologii wychowania. Dokonania polskich socjologów wychowania na tle rozwoju teorii socjologicznych na świecie. Prezentacje socjologicznych systemów teoretycznych odnoszących się do zagadnień wychowawczych i edukacyjnych.
2.Instytucje wychowania w ujęciu socjologicznym. Instytucje wychowania naturalnego i formalnego ? charakterystyka mechanizmów rozwoju i działania.
3.Środowiskowa różnorodność oddziaływań wychowawczych. Rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne, szkoła, zakład pracy jako instytucje wychowujące. Zmiany podstawowych funkcji instytucji wychowujących wynikające z przemian cywilizacyjnych.
4.Charakterystyka instytucji wychowania i kształcenia w Polsce. Życie rodzinne a instytucje formalne zaangażowane w proces wychowania: charakterystyka funkcji w zmienionej sytuacji społecznej, gospodarczej i cywilizacyjnej.
5.Wartości i normy w procesie wychowania. Konflikty niewspółmiernych skal wartości we współczesnym społeczeństwie polskim. System edukacji jako instytucja społeczna pośrednicząca w tworzeniu spójności społecznej w warunkach nasilonej dywersyfikacji statusu społecznego.
6.Rola religii i przekonań ideowych w wychowaniu: perspektywa socjologiczna. Pluralizm wzorów postaw i zachowań społecznych a zróżnicowanie podstaw wychowania we współczesnych społeczeństwach.
7.Zróżnicowanie typów szkół, hierarchia uniwersytetów a stratyfikacja społeczna ? kierunki zależności i konsekwencje społeczne.
8.Wzór obywatela i modelu wychowania w ustroju demokratycznym. Świadomość praw i obowiązków obywatelskich jako podstawa działalności publicznej.
9.Wychowawcza rola mediów. Charakterystyka kultury współczesnej i klimatu społecznego jako czynników kształtujących osobowość społeczną wychowanka.
10.Charakterystyka tendencji ideowych, gospodarczych i politycznych kształtujących instytucje wychowawcze współczesnej Europy na tle świata. Wartości uniwersalne i lokalne w wychowaniu jako składniki tożsamości indywidualnej i grupowej.
Informacja o warunkach zaliczenia przedmiotu:
Socjologia wychowania jest przedmiotem zaliczanym na ocenę. Podstawą uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach i pozytywna ocena z eseju na temat uzgodniony z prowadzącą na początku semestru. Esej powinien być złożony na piśmie i przedstawiony do dyskusji na ćwiczeniach.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W efekcie kształcenia student wie jaka jest historia socjologii wychowania (szczególnie w Polsce) jako subdyscypliny socjologii z wyodrębnionym przedmiotem badań i osiągnięciami metodologii ogólnej. Student wie, jakie impulsy społeczne zdecydowały o rozwoju socjologii wychowania w różnych okresach jej szczególnie intensywnego rozkwitu. Zna wagę tego procesu dla rozwoju społeczeństwa. Jest świadomy roli założeń aksjologicznych w konstruowaniu programów wychowawczych i edukacyjnych. Wie jakie nadużycia są popełniane w przypadku ideologicznego zawłaszczania wychowania młodych pokoleń. Ma świadomość selekcjonującego wyboru treści kształcenia i wyboru kierunku wychowania dostosowanego do określonej wizji rozwoju społeczeństwa. Wie jaki jest związek ideowych założeń systemu wychowania a organizacją konkretnych instytucji wychowawczych. Zna wagę procesu demokratyzacji kształcenia i umie wskazać czynniki wspierające i hamujące edukację. Umie pozyskiwać wiedzę, która dotyczy kształcenia i wychowania w języku ojczystym i w językach obcych.
Efektem kształcenia jest posiadanie przez studenta umiejętności przeprowadzenia wieloczynnikowej analizy danego systemu kształcenia i wychowania ze wskazaniem jego ukierunkowania aksjologicznego i poziomu jego efektywności. Umie wskazywać zmiany w kierunku kształcenia i określać stagnację lub rozwój systemu edukacyjnego. Umie podać informację o związkach między strukturą stratyfikacji a wzorami wychowania obowiązującymi w jej poszczególnych segmentach. Umie opisać kwalifikacje odpowiednie dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie programami i systemami edukacji i wychowania. Posiada umiejętność pozyskiwania wiedzy o innowacjach edukacyjnych i ocenić możliwości ich absorpcji do polskiego systemu społecznego.
Kompetencje personalne i społeczne studenta dotyczą samodzielności w zdobywaniu wiedzy o czynnikach tworzących system kształcenia i edukacji oraz możliwości jego przekształcania i rozwoju dla zaspokojenia aspiracji demokratycznego społeczeństwa. Student potrafi dokonać oceny systemu edukacyjnego i sformułować reformatorskie postulaty. Potrafi podjąć dyskusję z propozycjami zmian tego systemu i uzasadnić swoje zdanie w tym zakresie. Student potrafi zająć stanowisko w sprawach edukacji i wychowania z perspektywy obywatela w ustroju demokratycznym, wychowanka i przyszłego wychowawcy.
Kryteria oceniania
Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę. Warunkiem zaliczenia jest obecność na zajęciach oraz pozytywna ocena z eseju zaliczeniowego napisanego przez studenta po ustaleniu na początku semestru jego tematu z prowadzącą zajęcia. Temat eseju musi nawiązywać do zagadnień poruszanych na wykładach, ćwiczeniach i w zaleconej literaturze. Esej musi być złożony na piśmie i wysłany w formie elektronicznej. Przedmiot może też być zaliczony na podstawie referatu wygłoszonego podczas zajęć. Referat również powinien być złożony na piśmie.
Literatura
Literatura podstawowa:
1.Adamski Franciszek, Rodzina: wymiar społeczno-kulturowy, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.
2.Bernstein Basil, Odtwarzanie kultury, PIW, Warszawa 1990.
3.Bourdieu Pierre, Jean-Claude Passeron, Reprodukcja, WN PWN, Warszawa 2006.
4.Chałasiński Józef, Społeczeństwo i wychowanie, PWN, Warszawa 1958 lub 1969.
5.Education. Culture, Economy, and Society, ed. A.H. Halsey, Hugh Lauder, Philip Brown, and Amy Stewart Wells, Oxford University Press, Oxford, New York 1997.
6.Jaspers Karl, Uwagi o wychowaniu, Znak nr (460), 9/1993.
7.Ossowska Maria, Moralność mieszczańska, Ossolineum, Wrocław, 1985.
8.Ossowska Maria, Wzór obywatela w ustroju demokratycznym, oraz Zapomniany uniwersytet w Salamance, w: O człowieku, moralności i nauce miscellanea, PWN, Warszawa 1983.
9.Ossowski Stanisław, Organizacja przestrzeni i życie społeczne w przyszłych osiedlach oraz Konflikty niewspółmiernych skal wartości, w: Dzieła t. 3, PWN, Warszawa 1963.
10.Pring Richard, Fides Quaerens Intellectum, maszynopis w bibliotece IPSiRu.
11.Szmatka Janusz, Socjologia wychowania ? zarys problematyki, Psychologia wychowawcza nr 3/ 1972.
12.Utrat-Milecki Jarosław, Obrepcja elit, w: Problemy społeczne w grze politycznej, red. Jadwiga Królikowska, WUW, Warszawa 2006.
13.Weber Max, Etyka protestancka a duch kapitalizmu, Test, Lublin 1994.
14.Włodarek Jan, Socjologia wychowania w Polsce, Wyd. UAM, Poznań 1992.
15.Znaniecki Florian, Socjologia wychowania, t. 1 i 2, PWN, Warszawa 1973.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: