Międzynarodowe prawo karne 3401-FAK-MPKd
Celem przedmiotu jest przedstawienie podstawowych regulacji międzynarodowego prawa karnego jako dziedziny prawa dotyczącej odpowiedzialności karnej za zbrodnie prawa międzynarodowego oraz postępowania w sprawach o te zbrodnie.
Podczas omawiania międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka studenci zapoznają się m.in. z działalnością Organizacji Narodów Zjednoczonych, Rady Europy oraz innych organizacji międzynarodowych w dziedzinie ochrony praw człowieka. Studenci zapoznają się z zasadami międzynarodowego sądownictwa karnego: zasadą odpowiedzialności za zbrodnie prawa międzynarodowego przed sądami krajowymi, zasadą uniwersalizmu, zasadą komplementarności, zakazem ponownego ścigania (ne bis in idem).
Zostaną omówione podstawowe rodzaje zbrodni prawa międzynarodowego, w szczególności: zbrodnia ludobójstwa, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne oraz zbrodnia agresji. Oprócz części materialnoprawnej studenci również zapoznają się z podstawami postępowania przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, w szczególności zostaną omówione takie zagadnienia jak status procesowy uczestników postępowania, postępowanie dowodowe, wyrokowanie, postępowanie odwoławcze, reparacje dla ofiar zbrodni i wykonywanie orzeczeń.
Ponadto, studenci zapoznają się z genezą międzynarodowego prawa karnego, historią powstania i działalności Trybunału Norymberskiego i Trybunału Tokijskiego, działalnością Trybunału Karnego dla Byłej Jugosławii i Trybunału Karnego dla Rwandy.
Szczególna uwaga zostanie poświęcona regulacjom krajowego prawa karnego dotyczącym zagadnień prawnomiędzynarodowych oraz międzynarodowej współpracy w ściganiu przestępstw.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student/ka
w sferze wiedzy:
Zna podstawowe źródła międzynarodowego prawa karnego.
Rozumie podstawowe pojęcia oraz genezę międzynarodowego prawa karnego.
Wymienia zasady odpowiedzialności karnej za zbrodnie międzynarodowe.
Rozumie zasady międzynarodowego sądownictwa karnego.
Zna status, organizację Międzynarodowego Trybunału Karnego oraz zasady postępowania przed nim.
w sferze umiejętności:
Definiuje podstawowe pojęcia z zakresu międzynarodowego prawa karnego
Dokonuje analizy konwencji międzynarodowych z zakresu zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni ludobójstwa i zbrodni agresji.
Potfafi dokonać krytycznej oceny stanu faktycznego zbrodni z zakresu międzynarodowego prawa karnego.
Dokonuje kwalifikacji prawnej zbrodni z zakresu międzynarodowego prawa karnego.
Może rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy związane z postępowaniem przed międzynarodowymi trybunałami karnymi.
w sferze kompetencji społecznych:
Potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu międzynarodowego prawa karnego do pogłębionej analizy genezy, przebiegu i konsekwencji konkretnych procesów związanych z popełnieniem zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodni ludobójstwa.
Potrafi formułować racjonalne i trafne opinie na temat regulacji zawartych w źródłach międzynarodowego prawa karnego.
Potrafi z wykorzystaniem źródeł pozyskiwać, selekcjonować i krytycznie analizować informacje potrzebne do rozwiązania problemów badawczych.
Posiada umiejętność do samodzielnego formułowania poglądów, popierania ich rozbudowaną argumentacją opartą na analizie źródeł międzynarodowego prawa karnego.
Potrafi pozyskiwać, selekcjonować i krytycznie analizować informacje potrzebne do rozwiązania problemów związanych z postępowaniem przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym.
Kryteria oceniania
Bieżąca ocena aktywnego udziału w czasie zajęć – formułowania i prezentowania argumentów merytorycznych
2. Esej.
Literatura
Literatura podstawowa:
Gardocki L., Gardocka T., Majewski Ł., Prawo karne międzynarodowe: zarys systemu, red. Lech Gardocki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017
Hofmański P., Kuczyńska H., Międzynarodowe prawo karne, Warszawa: Wolters Kluwer 2020
Królikowski M., Wiliński P., Izydorczyk J., Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business, 2008
Kuczyńska H., Model oskarżenia przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2014
Marszałek P.K., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych: dokumenty, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2019
Literatura uzupełniająca:
Bachvarova T., The standing of victims in the procedural design of the International Criminal Court, Boston: Brill Nijhoff, 2017.
Broomhall B., International justice and the international criminal court: between sovereignty and the rule of law, Oxford, New York: Oxford University Press, 2004.
Clark J.N. International trials and reconciliation: assesing the impact of the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, New York: Routledge Taylor & Francis Group, 2015.
Cybichowski Z., Międzynarodowe prawo karne : kompetencja sądów do ścigania przestępstw zagranicznych /. Warszawa : [s.n.], 1927, Wersja cyfrowa: http://kpbc.umk.pl/publication/165561
Czernicki F., Stały Międzynarodowy Trybunał Karny: wybrane zagadnienia implementacyjne w ujęciu prawnoporównawczym, Warszawa, 2015.
Dwertmann E., The reparation system of the International Criminal Court: its implementation, possibilities and limitations, Leiden, Boston, Mass.: Martinus Nijhoff Publishers, 2010.
Gardocki L., Gardocka T., Majewski Ł., Prawo karne międzynarodowe: zarys systemu, red. Lech Gardocki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.
Górzyńska M., Stany Zjednoczone Ameryki wobec Międzynarodowego Trybunału Karnego, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado, 2009.
Hagan J. Justice in the Balkans : prosecuting war crimes in the Hague Tribunal, Chicago and London: The University of Chicago Press, 2003.
Hofmański P., Kuczyńska H., Międzynarodowe prawo karne, Warszawa: Wolters Kluwer 2020
Ius ad bellum versus ius in bello, Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej, Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich, 2018.
Izydorczyk J., Wiliński P., Międzynarodowy Trybunał Karny: powstanie, organizacja, jurysdykcja, akty prawne, Kraków: Kantor Wydawniczy "Zakamycze", 2004.
Jurewicz J. Jurysdykcja przedmiotowa Międzynarodowego Trybunału Karnego; Wydział Prawa i Administracji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2008.
Karska E., Odpowiedzialność państwa za naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2007.
Konwencje genewskie 60 lat później... : nowe wyzwania dla międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych : materiały z dorocznej konferencji 2009 Katedry Prawa i Administracji Akademii Obrony Narodowej, red. B. Janusz-Pawletta, Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2010.
Królikowski M., Wiliński P., Izydorczyk J., Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business, 2008.
Kroplewski J., Skelnik K., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych w praktyce: zbiór kazusów z komentarzami i odpowiedziami, Warszawa: CeDeWu, 2021.
Kowalczewska K., Sztuczna inteligencja na wojnie: perspektywa międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych: przypadek autonomicznych systemów śmiercionośnej broni, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2021.
Konflikt rosyjsko-gruziński w 2008 roku, Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej, Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich, 2016.
Kuc O. The Rome Statute and legal limitations to the international surrender regime, Boston: New England Law, 2012.
Kuczyńska H., Model oskarżenia przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2014.
Kupis P.A., Jurisdiction of the International Criminal Court, Poznań: Instytut Naukowo-Wydawniczy Maiuscula, 2014.
Leśko T., Międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych. Warszawa: Wydaw. Prawnicze, 1982.
Marszałek P.K., Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych: dokumenty, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2019.
Masło K. Międzynarodowa odpowiedzialność karna jednostek za zbrodnie przeciwko ludzkości, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, 2020.
Międzynarodowy Trybunał Karny: Humboldt Kolleg Międzynarodowy Trybunał Karny: teoria, praktyka, wyzwania, red. Adam Górski, Warszawa: Difin, 2017.
Międzynarodowy Trybunał Karny: USA i UE: dwa różne podejścia, pod red. Eleonory Zielińskiej, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2004.
Moffett L., Justice for victims before the International Criminal Court, London and Newy York: Routledge, 2014.
Milik P. Komplementarność jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego i trybunałów hybrydowych, Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2012.
Mendel W., Odpowiedzialność karna żołnierzy za przestępstwa popełnione podczas użycia Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej poza granicami państwa, Warszawa, 2018. Wersja cyfrowa: https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/3297/rozprawa%20doktorska%20MENDEL%2016.11.2018..pdf?sequence=1
Melzer N., International humanitarian law: a comprehensive introduction, coordinated by Etienne Kuster, Geneva: International Committee of the Red Cross, 2016.
Odpowiedzialność międzynarodowa w związku z naruszeniem praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego : materiały VII Warszawsko-Toruńskiego Kolokwium Praw Człowieka i Międzynarodowego Prawa Humanitarnego (Toruń, 4-5 grudnia 2014 r.) / pod red. Michała Balcerzaka i Julii Kapelańskiej-Pręgowskiej, Toruń: Katedra Praw Człowieka, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 2016.
Piątkowski M., Wojna powietrzna a międzynarodowe prawo humanitarne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2021.
Pictet J., Humanitarian law and the protection of war victims, Geneva : Henry Dunant Institute, 1975.
Sands P., Powrót do Lwowa: o genezie "ludobójstwa" i "zbrodni przeciwko ludzkości", przekładu dokonał Jacek Soszyński, Instytut Historii Nauki im. L. i A. Brikenmajerów Polskiej Akademii Nauk. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, 2018.
Schabas W.A., An introduction to the International Criminal Court, Sixth edition, Cambridge University Press, 2020.
Schabas W.A., The UN international criminal tribunals: the former Yugoslavia, Rwanda and Sierra Leone, Cambridge: Cambridge University Press, 2006.
Smith A.M., After genocide: bringing the devil to justice, Amherst: Prometheus Books, 2009.
Sassòli M., Nagler P.S., International humanitarian law : rules, controversies, and solutions to problems arising in warfare / Marco; with the assistance of. Cheltenham, UK ; Northampton, Ma, USA : Edward Elgar Publishing, 2019.
The United States and the international criminal court : national security and international law, edited by Sarah B. Sewall and Carl Kaysen, American Academy of Arts and Sciences. Lanham, Boulder, New York, Oxford : Rowman & Littlefield Publishers, Inc. : American Academy of Arts and Sciences, 2000.
Vagias M. The territorial jurisdiction of the International Criminal Court, foreword by John Dugard, Cambridge: Cambridge University Press, 2014.
Wierczyńska K. Przesłanki dopuszczalności wykonywania jurysdykcji przez międzynarodowy trybunał karny: studium międzynarodowoprawne, Warszawa: Instytut Nauk Prawnych PAN, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2016.
Wierczyńska K., Pojęcie ludobójstwa w kontekście orzecznictwa międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc, Instytut Nauk Prawnych PAN, Fundacja Promocji Prawa Europejskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Scholar", 2010.
Wpływ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na systemy ochrony praw człowieka oraz międzynarodowe prawo karne i humanitarne, red. nauk. E. Karska. Warszawa: Katedra Ochrony Praw Człowieka i Prawa Międzynarodowego Humanitarnego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2013.
Wojna na Ukrainie. Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej, Wydział Dowodzenia i Operacji Morskich, 2016.
Współczesne wyzwania dla międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych [Dokument elektroniczny] / red. Anita Garnuszek, Rafał Baranowski, Warszawa: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego: Interdyscyplinarne Koło Naukowe Dyplomacji i Prawa, 2012. Wersja cyfrowa: http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=101120
Akty prawne:
Instrukcje dla dowództw Armii Stanów Zjednoczonych w polu, zatwierdzone przez Prezydenta Stanów Zjednoczonych, dnia 23.04.1863 r. (Kodeks Francisa Libera)
Instructions for the Government of Armies of the United States in Field
Konwencja o poszanowaniu praw i zwyczajów wojny na ladzie i załącznik do niej: Regulamin dotyczący praw i zwyczajów wojny na lądzie, sporządzone w Hadze, dnia 29.07.1899 r.
Konwencja o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (I Konwencja haska)
Konwencja w sprawie ograniczenia użycia siły w celu odzyskania długów zawarowanych umową, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (II Konwencja haska)
Konwencja dotycząca rozpoczęcia kroków nieprzyjacielskich, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (III Konwencja haska)
Konwencja praw i zwyczajów wojny lądowej, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. i załącznik do niej: Regulamin dotyczący praw i zwyczajów wojny lądowej (IV Konwencja haska)
Konwencja dotycząca praw i obowiązków mocarstw i osób neutralnych w razie wojny lądowej, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (V Konwencja haska)
Konwencja o postępowaniu ze statkami handlowymi nieprzyjaciela na początku działań wojennych, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (VI konwencja haska)
Konwencja o przerabianiu statków handlowych na okręty wojenne, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (VII Konwencja haska)
Konwencja o bombardowaniu przez morskie siły zbrojne w czasie wojny, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (XI Konwencja haska)
Konwencja o pewnych ograniczeniach w wykonywania prawa zdobyczy podczas wojny morskiej, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (XI Konwencja haska)
Konwencja dotycząca praw i obowiązków mocarstw neutralnych w razie wojny morskiej, sporządzona w Hadze, dnia 18.10.1907 r. (XIII Konwencja haska)
Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie Ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych z dnia 26 czerwca 1945 r.
Konwencja Genewska o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych, sporządzona w Genewie dnia 12.08.1949 r. (I Konwencja genewska)
Konwencja Genewska o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu, sporządzona w Genewie, dnia 12.08.1949 r. (II Konwencja genewska)
Konwencja Genewska o traktowaniu jeńców wojennych, sporządzona w Genewie, dnia 12.08.1949 r. (III Konwencja genewska)
Konwencja Genewska o ochronie osób cywilnych podczas wojny, sporządzona w Genewie, dnia 12.08.1949 r. (IV Konwencja genewska)
Protokół dodatkowy do Konwencji Genewskich z dnia 12.08.1949 r., dotyczący ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzony w Genewie, dnia 8.07.1977 r. (Protokół I)
Protokół dodatkowy do Konwencji Genewskich z dnia 12.08.1949 r., dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzony w Genewie, dnia 8.06.1977 r. (Protokół II)
Protokół dodatkowy do Konwencji Genewskich z dnia 12.08.1949 r., dotyczący przyjęcia dodatkowego znaku rozpoznawczego, sporządzony w Genewie, dnia 8.12.2005 r. (Protokół III)
Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, sporządzona w Nowym Jorku, dnia 9.12.1948 r.
Zasady Norymberskie 1950 r. (Komisja Prawa Międzynarodowego ONZ)
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 roku (oraz protokoły do niej)
Konwencja o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości, sporządzona w Nowym Jorku, dnia 26 listopada 1968 r.
Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego traktowania albo karania, sporządzona w Nowym Jorku, dnia 10.12.1984 r.
Europejska Konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu, sporządzona w Paryżu, dnia 26.11.1987 r.
Konwencja o amunicji kasetowej, sporządzona w Dublinie, dnia 30.05.2008 r.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: