Wykład monograficzny II stopień - literaturoznawstwo (fińska) 3320-LMF12-WML
Wykład ma charakter interdyscyplinarny – jego tematyka obejmuje pogranicza językoznawstwa, nauk społecznych i historii idei. Jego przedmiot stanowią dzieje refleksji nad językiem postrzeganym jako wyznacznik tożsamości kulturowej i politycznej, a także historyczne związki badań nad językiem z przemianami społecznymi i politycznymi nowoczesnej Europy. Zagadnienia te rozpatrywane są na przykładzie krajów tworzących północne peryferie Europy (Skandynawia ze szczególnym akcentem na Finlandię, kraje bałtyckie), ale rozważaniom nad poszczególnymi przypadkami towarzyszyć będą odniesienia do szerszego kontekstu europejskiego, jak również do szerszego kręgu zagadnień związanych z kategoriami tożsamości, narodu i języka.
Najważniejsze zagadnienia:
1. Kategoria tożsamości w naukach społecznych
2. Naród i nacjonalizm
3. Język i przynależność społeczna
4. Przemiany krajobrazu socjolingwistycznego we wczesnonowożytnej Europie
5. Refleksja nad językiem i tożsamością w XVIII- i XIX-wiecznej Europie.
1. romantycy niemieccy i ich oddziaływanie na elity „małych narodów” Europy
6. Koncepcje literatury narodowej
7. Język jako podmiot emancypacji i jako przedmiot odgórnego planowania
1. Oralność vs. piśmienność; mowa ludu vs. język narodowy
2. Czy języki mają tożsamość? (język vs. dialekt; problem granicy języka)
3. Kategoria poprawności językowej – jej uwarunkowania społeczne i ideologiczne
8. Przegląd historycznych przykładów przemian socjolingwistycznych w północnej Europie:
1. Finlandia
2. Skandynawia (ze szczególnym uwzględnieniem Norwegii)
3. Estonia
4. Łotwa i Litwa
5. ważniejsze społeczności mniejszościowe regionu
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student posiada podstawową wiedzę o problemach narodowych, znaczeniu języka w kształtowaniu tożsamości oraz o czynnikach społeczno-kulturowych warunkujących relacje między językiem i tożsamością. Jest w stanie analizować zjawiska z dziejów kultury i literatury fińskiej, w perspektywie interdyscyplinarnej i porównawczej. Potrafi przedstawić i zanalizować sytuację społeczno-językową w Finlandii i krajach ościennych, wskazując elementy rozbieżne i wspólne, oraz odnosząc tę wiedzę szczegółową do szerszego kontekstu historycznego zagadnień narodowościowych.
Kryteria oceniania
Sprawdzian wiedzy z wykładu i lektur
Literatura
* Seija Aalto, Auli Hakullinen, Klaus Laalo, Pentti Leino, Anneli Lieko (toim.), Kielestä kiinni, Helsinki 1990 (wybrane teksty)
* Benedict Anderson, Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków 1997.
* Zbigniew Bokszański, Tożsamości zbiorowe, PWN, Warszawa 2005.
* Michael Branch (ed.), National History and Identity. Approaches to the Writing of National History in the North-East Baltic Region Nineteenth and Twentieth Centuries, Helsinki 1999. (wybrane teksty)
* Peter Burke, Języki i społeczności w Europie wczesno nowożytnej
* Mati Erelt (ed.), The Estonian Language, Tallinn 2007 (wybrane teksty)
* István Fodor, Claude Hagège (eds.), Language Reform. History and Future, Hamburg 1983/1984 (wybrane teksty)
* Ernest Gellner, Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991.
* Anthony Giddens, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa 2006.
* Einar Haugen, The Scandinavian Languages. An Introduction to their History, Faber and Faber Limited, London 1976.
* Katja Huumo, Lea Laitinen, Outi Paloposki (toim.), Yhteistä kieltä tekemässä. Näkökulmia suomen kirjakielen kehitykseen 1800-luvulla, Helsinki 2004. (wybrane teksty)
* Arja Koskinen, Eira Söderholm (toim.), Barentsin alueen itämerensuomalaiset vähemmistöt ja kirjakieli, Tromsø 1998 (wybrane teksty)
* Hanna Lappalainen, Marja-Leena Sorjonen, Maria Vilkuna (toim.), Kielellä on merkitystä. Näkökulmia kielipolitiikkaan, Helsinki 2010 (wybrane teksty)
* Laila Lehikoinen, Silva Kiuru, Kirjasuomen kehitys, Helsinki 2001.
* Anne Mäntynen, Miten kielestä kerrotaan. Kielijuttujen retoriikka, Helsinki 200
* Raimo Raag, Talurahva keelest riigikeeleks, Tartu 2008
* Velta Rūķe-Draviņa, The Standardization Process in Latvian: 16th Century to the Present, Stockholm 1977.
* V. Tarkiainen, Aarne Anttila (toim.) Arwidssonista Snellmaniin. Kansallisia kirjoitelmia vuosilta 1817–44, Helsinki 1929 (wybrane teksty)
* Peter Trudgill, Sociolinguistics. An Introduction to Language and Society, Penguin Books, Hammondsworth, England 1995
* Language in society across the Baltic Republics: A comparative overview, Journal of Baltic Studies 3/2005 (wybrane teksty)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: