Podstawy ugrofinistyki 3320-LF32K-PU
Zajęcia dotyczą języków należących do rodziny ugrofińskiej (czy, szerzej, uralskiej) oraz narodów, które się nimi posługują.
Podstawy ugrofinistyki obejmują zatem zarówno wiedzę językoznawczą niezbędną dla przedstawienia zasad ustalania pokrewieństwa językowego, jak i informacje etnograficzne.
Zajęcia prowadzone są w sposób wymagający aktywnego udziału studenta, np. poprzez uczestnictwo w dyskusji, analizę wskazanych fragmentów podręcznika czy innych materiałów.
Tematem zajęć są podstawowe metody rekonstrukcji prajęzyka uralskiego i opis charakterystycznych cech wywodzących się od niego języków. Na przykładzie porównania dwóch znanych studentom języków - węgierskiego lub fińskiego – oraz jednego z mniejszych języków ugrofińskich, np. udmurckiego, poprzez pokazanie wspólnych im podstawowych reguł gramatycznych i należących do najwcześniejszych warstw leksyki regularnie (zgodnie z właściwymi dla języków ugrofińskich prawami głosowymi) przekształconych wyrazów wykazane zostanie ich pokrewieństwo.
Następnie poruszone będą zagadnienia dotyczące dziejów ludów ugrofińskich i samojedzkich, historii dyferencjacji ich języków, rozwoju ich kultury (w tym wierzeń, muzyki), współczesnej sytuacji politycznej, jak również wzajemnych kontaktów pomiędzy tymi narodami ze szczególnym uwzględnieniem historii badań ugrofinistycznych.
Na kolejnych zajęciach omawiane będą poszczególne grupy języków uralskich, ich cechy charakterystyczne oraz podstawowe informacje dotyczące kultury posługujących się nimi narodów, w następującej kolejności: samojedzkie, ugryjskie, permskie, wołżańskie (mari i mordwińskie), samskie (lapońskie) oraz bałtycko-fińskie.
Celem zajęć jest ukazanie szerszego – ugrofińskiego – kontekstu dla dwóch języków nauczanych na zajęciach w ramach specjalizacji węgierskiej i fińskiej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Wymagania (lista przedmiotów)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
wiedza
• zna pojęcie rodziny językowej,
• zna podstawy typologii języków,
• zna metody ustalania pokrewieństwa językowego,
• zna prawa głosowe dotyczące języków ugrofińskich,
• zna rodzinę języków uralskich (samojedzkich i ugrofińskich) oraz wewnętrzne podziały tej rodziny,
• zna obecną sytuację, w jakiej znajdują się poszczególne języki uralskie (przybliżoną liczbę użytkowników, status języka).
umiejętności
• potrafi wskazać charakterystyczne ugrofińskie cechy występujące w gramatyce języka kierunkowego (węgierskiego lub fińskiego),
• potrafi, na przykładzie podstawowych wyrazów, wykazać ugrofińskie pochodzenie języka kierunkowego,
• potrafi wskazać na mapie zasięg posługiwania się poszczególnymi językami uralskimi,
• potrafi przedstawić podstawowe informacje etnograficzne dotyczące przykładowo wyznania i organizacji społecznej poszczególnych narodów uralskich.
postawy
• ma świadomość zróżnicowania kultur narodów posługujących się językami uralskimi w Europie i Azji.
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę po każdym semestrze
Literatura
- Péter Hajdú, Narody i języki uralskie, przeł. Jolanta Jastrzębska-Helder, Warszawa 1971
słowniki etymologiczne języka węgierskiego i fińskiego, np:
- Etimológiai szótár, Tinta Könyvkiadó, 2006
- Suomen sanojen alkuperä: Etymologinen sanakirja. 1.-3., Helsinki 1992-2001
oraz (przetłumaczone) fragmenty z:
- Bereczki Gábor, A magyar nyelv finnugor alapjai, Budapest 2003
- Johanna Laakso, Uralilaiset kansat. Tietoa suomen sukukielistä ja niiden puhujista, Juva 1991
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: