Historia Węgier II 3320-HW4
Wykład przedstawia historię Węgier od XIV wieku do końca XVIII wieku. Celem wykładu jest zapoznanie studentów II roku Hungarystyki z historią kraju w czasie panowania dynastii Andegawenów, Luksemburgów, Jagiellonów, Habsburgów, oraz Macieja Korwina. Jeśli chodzi o okres od 1526 roku, to wykład zajmuje się rozpadem państwa węgierskiego na trzy części (tereny okupowane przez Turków i przyłączone do Imperium Osmańskiego, zachodnie i północne tereny kraju uznające za króla Ferdynanda Habsburskiego - czyli tzw. Węgry królewskie - oraz tereny wschodnie, zależne - ale nie okupowane- od Turków), powstaniem i historią Księstwa Siedmiogrodzkiego, walkami przeciwko tureckim okupantom, powstaniami przeciwko Habsburgom, wyzwoleniem kraju spod okupacji tureckiej, absolutyzmem Habsburgów, skutecznym przeciwstawieniem się temu przez Węgrów, modernizacją kraju w XVIII wieku, która doprowadziła do obudzenia narodowego społeczeństwa węgierskiego w końcu XVIII wieku. Wykład koncentruje się głównie na historii politycznej kraju w kontekście europejskim. Procesy społecznego i gospodarczego rozwoju są przedstawione w takim wymiarze, jaki jest potrzebny dla pełnego zrozumienia współzależności polityki, gospodarki i stanu społeczeństwa węgierskiego oraz wzajemnych uwarunkowań tych trzech dziedzin w procesie historycznym. Szczegółowo jest przedstawiony środkowo-europejski kontekst historii Węgier, głównie związki polsko-węgierskie oraz geopolityczna współzależność tych dwóch krajów. Wykład poświęca dużo uwagi dynamicznemu wzrostowi potęgi imperium tureckiego, które od końca XIV wieku zasadniczo zmieniło sytuację geopolityczną i na Bałkanach i w Europie Środkowej, w rezultacie czego stało się historyczną koniecznością powstanie wielkiego monarchii środkowo-europejskiej. Wykład stara się wyjaśnić, dlaczego ta monarchia powstała pod berłem dynastii Habsburgów (mimo starań Macieja Korwina oraz ambicji dynastii Jagiellonów), a także jak doszło do upadku niedawno jeszcze silnego państwa węgierskiego na początku XVI wieku. Jednym z głównych zamierzeń wykładu jest przedstawienie uwarunkowań i motywacji Węgrów, którzy mimo rozpadu kraju na trzy części konstytucyjnie i w świadomości narodowej nigdy nie zrezygnowali z jedności i rozpoczęli długą walkę o odzyskanie jedności i niepodległości kraju. Walka ta doprowadziła nie tylko do wyzwolenia spod okupacji tureckiej ale i do serii powstań narodowych przeciwko Habsburgom na początku ery nowożytnej. Wykład stara się wyjaśnić również to,
dlaczego Węgrzy w połowie XVIII wieku i na przełomie XVIII i XIX wieku nie odłączyli się od Habsburgów, pomimo ówczesnych sprzyjających uwarunkowań międzynarodowych. Węgrzy nie skorzystali z tej okazji, co więcej, udzielając pomocy Habsburgom, uratowali ich imperium.
Tryb prowadzenia
Wymagania (lista przedmiotów)
Efekty kształcenia
WIEDZA:
- student zna podstawowe fakty z historii Węgier od XIV wieku do końca XVIII wieku (wydarzenia polityczne, kulturalne, gospodarcze i społeczne wraz ich datami, ważniejsze osobistości i ich działalność);
UMIEJĘTNOŚCI:
student umie:
- opisać podstawowe procesy polityczne, społeczne i gospodarcze w danym okresie historycznym;
- interpretować kluczowe pojęcia i terminologię, dotyczące historii Węgier w danym okresie;
- analizować wzajemne wpływy między wydarzeniami i procesami historycznymi w Kotlinie Karpackiej i w Europie Środkowo-Wschodniej, oraz tzw. w Starej Europie;
Kryteria oceniania
kontrola obecności 10 % oceny końcowej
śródsemestralne pisemne testy kontrolne 10 % oceny końcowej
egzamin ustny 80 % oceny końcowej
Literatura
W. FELCZAK, Historia Węgier, wyd. Ossolineum, 1993.
J.SNOPEK, Węgry. Zarys dziejów kultury, wyd. Rytm, 2002.
A. SROKA, Historia Węgier do roku 1526, wyd. Homini 2000.
D. LENGYEL, Opowieści z dziejów z Węgier, Warszawa 1990.
Felczak, Wacław – Fischinger, Andrzej: Polska-Węgry, tysiąc lat przyjaźni. Warszawa, Krajowa Agencja Wydawnicza – Budapeszt, "Corvina", [1979].
Gy. SZÉKELY, Polacy i Węgry pod wspólnym berłem. Unie personalne.[w:] Polska i Węgry w kulturze i w cywilizacji europejskiej, red. J. Wyrozumski, Kraków 1997, s.47-56.
J. WYROZUMSKI, Sprawa Rusi halicko-włodzimierskiej i Podola w stosunkach polsko-węgierskich wcześniej epoki jagiellońskiej, [w:] Węgry-Polska w Europie Środkowej. Historia-literatura. Księga pamiątkowa ku czci pof. W. Felczaka, red. A. Cetnarowicz, Cs.G. Kiss, I. Kovács, Kraków 1997, s.43-50.
K. BACZKOWSKI, Idea Jagiellońska a stosunki polsko-węgierskie w XV w., ibidem s. 57-72.
J. KŁOCZOWSKI, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 2003, 200-228; 449-450; 456-459.
A. DZUBIŃSKI, Turcja osmańska w Europie do 1526 roku, [w:] H. SAMSONOWICZ (red.), Schyłek Średniowiecznej Europy, Warszawa 2003, s.242-265.
Bibliotheca Corviniana, Biblioteka Króla Macieja Korwina, Ossolineum-Magyar Helikon 1981, s 7-25.
Węgiersko-polskie więzi historyczne w X-XVI wieku = Magyar-lengyel történelmi kapcsolatok a X-XVI. században, red. A. Nagy, L. Ábrán, Budapest 2003.
Polska i Węgry w kulturze i cywilizacji europejskiej. Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 1997.
Lengyel-magyar történelmi olvasókönyv. Polsko-węgierska czytanka historyczna. Bátki Zoltán kézirata alapján. Redakcja i teksty uzupełniające: Karol Biernacki. Szeged, Lengyel Kisebbségi Önkormányzat, 2007.
M. DUCZMAL, Izabela Jagiellońska, Kraków 2002.
F. CONTI, Habsburgowie w Europie Środkowo-Wschodniej, [w:] Mocarstwa świata, t.4, Warszawa 1995, s. 249-327.
TAZBIR, J., Węgry jako symbol i przestroga w literaturze staropolskiej, [w:]J. TAZBIR, Prace wybrane t.3, Sarmaci i świat, Kraków 2001, 433-454.
RÁKÓCZY F., Pamiętniki, Wyznania, Warszawa 1988.
Literatura fakultatywna:
MAGYAR KÓDEX, 3. Szultán és császár birodalmában. Magyarország müvelődéstörténete 1526-1790, Budapest 2000.
BARTHA G., Az erdélyi fejedelemség kialakulása és első válságai, [w:] Erdély rövid története, szerk. Bartha G. Budapest 1989. p. 215-265.
PÉTER K. A fejedelemség virágkora. Ibidem, s.266-317.
PÁLLFY G., A török elleni védelmi rendszer története. „Történeti Szemle” 1996.
HOPP L., - J. ŚLASKI, A magyar-lengyel múltszemlélet előzményei. Politikai és kulturális hagyományok Báthory Istvánig, Budapest 1991.
VÁRKONYI Á. , Europica varietes – Hungarica varietes, tanulmányok, Budapest 1994.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: