Historia Węgier I 3320-HW1
Wykład przedstawia historię Węgier od najdawniejszych czasów do upadku niepodległego państwa węgierskiego (1526). Celem wykładu jest zapoznanie studentów I roku Hungarystyki z teoriami o pochodzeniu Węgrów, z koncepcjami o geograficznym położeniu praojczyzny Węgrów, hipotezami o prawdopodobnym przebiegu wędrówki Węgrów od praojczyzny do Kotliny Karpackiej. Dalej studenci poznawać będą historię kraju i dynastii najpierw Arpadów potem Andegawenów, Luksemburgów, Habsburgów oraz Jagiellonów. Wykład koncentruje się głównie na historii politycznej kraju w kontekście europejskim. Procesy społecznego i gospodarczego rozwoju są przedstawione w takim wymiarze, jaki jest potrzebny dla pełnego zrozumienia współzależności polityki, gospodarki i stanu społeczeństwa węgierskiego oraz wzajemnych uwarunkowań tych trzech dziedzin w procesie historycznym. Szczegółowo jest przedstawiony środkowo-europejski kontekst historii Węgier, głównie związki polsko-węgierskie oraz geopolityczna współzależność tych dwóch krajów. Wykład poświęca dużo uwagi dynamicznemu wzrostowi potęgi imperium tureckiego, które od końca XIV wieku zasadniczo zmieniło sytuację geopolityczną i na Bałkanach i w Europie Środkowej, w rezultacie czego stało się historyczną koniecznością powstanie wielkiego monarchii środkowo-europejskiej. Wykład stara się wyjaśnić z jednej strony dlaczego ta monarchia powstała pod berłem dynastii Habsburgów mimo starań Macieja Korwina oraz ambicji dynastii Jagiellonów, z drugiej zaś strony jak doszło do upadku niedawno jeszcze silnego państwa węgierskiego na początku XVI wieku. (Przybliżona, szacowana całkowita liczba godzin studenta 90 godzin).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
WIEDZA:
- student zna podstawowe fakty historii Węgier od czasów najdawniejszych do roku 1526 (wydarzenia polityczne, kulturalne, gospodarcze i społeczne razem ich datami, ważniejszych osobistości /głównie panujących/ i czas ich działalności /panowania/);
UMIEJĘTNOŚCI:
student umie:
- opisać podstawowe procesy polityczne, społeczne i gospodarcze w danym okresie historycznym;
- interpretować kluczowe pojęcia i terminologie dotyczące historii Węgier w danym okresie;
- analizować wzajemne wpływy między wydarzeniami i procesami historycznymi w Kotlinie Karpackiej i w Europie Środkowo-Wschodniej oraz tzw. w Starej Europie;
- wyjaśnić rolę tzw. Młodej Europy (w tym Węgier) w formowaniu się cywilizacji europejskiej (Europy).
Kryteria oceniania
kontrola obecności
śródsemestralne pisemne testy kontrolne
egzamin ustny
Literatura
W. FELCZAK, Historia Węgier, wyd. Ossolineum, 1993.
J. SNOPEK, Węgry. Zarys dziejów kultury, wyd. Rytm, 2002.
A. SROKA, Historia Węgier do roku 1526, wyd. Homini 2000.
I. PANIC, Początki Węgier. Polityczne aspekty formowania się państwa i społeczeństwa węgierskiego w końcu IX i w pierwszej połowie X w., Cieszyn 1995.
ANONIMOWEGO notariusza króla Béli Gesta Hungarorum, wstęp R. Grzesik, Kraków 2006.
Gy. GYÖRFFY, Święty Stefan I, król Węgier, wyd. Rytm 2003, s.49-65, 102-113, 153-168, 280-281, 333-377, 447-471.
Testamentum Świętego Stefana. Przestrogi i statuty, wyd. Fronda 2004.
R. GRZESIK, Kronika węgiersko-polska. Z dziejów polsko-węgierskich kontaktów kulturalnych w średniowieczu, Poznań 1999, s. 213-217.
A. FIJAŁKOWSKI, Święci rodu Arpadów, [w:] KA - Miejsce Święte, 2004 nr 3.
D. LENGYEL, Opowieści z dziejów z Węgier, Warszawa 1990, s. 12-83.
B. ZIENTARA, Historia powszechna średniowiecza, wyd. Trio 1994, s. 147-148, 171-175, 209-136, 256-271, 291-294.
Gy. SZÉKELY, Polacy i Węgry pod wspólnym berłem. Unie personalne.[w:] Polska i Węgry w kulturze i w cywilizacji europejskiej, red. J. Wyrozumski, Kraków 1997, s.47-56.
J. WYROZUMSKI, Sprawa Rusi halicko-włodzimierskiej i Podola w stosunkach polsko-węgierskich wcześniej epoki jagiellońskiej, [w:] Węgry-Polska w Europie Środkowej. Historia-literatura. Księga pamiątkowa ku czci pof. W. Felczaka, red. A. Cetnarowicz, Cs.G. Kiss, I. Kovács, Kraków 1997, s.43-50.
K. BACZKOWSKI, Idea Jagiellońska a stosunki polsko-węgierskie w XV w., ibidem s. 57-72.
J. KŁOCZOWSKI, Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 2003, s.86-108, 114-124; 200-228; 449-450; 456-459.
A. DZUBIŃSKI, Turcja osmańska w Europie do 1526 roku, [w:] H. SAMSONOWICZ (red.), Schyłek Średniowiecznej Europy, Warszawa 2003, s.242-265.
I. DRASKÓCZY, Ludy i języki na Węgrzech w średniowieczu (przegląd), [manuskrypt]
Węgierskie legendarium andegaweńskie, opr. F. Lévárdy, Wrocław 1978
Kronika ilustrowana
Bibliotheca Corviniana, Biblioteka Króla Macieja Korwina, Ossolineum-Magyar Helikon 1981, s 7-25.
Węgiersko-polskie więzi historyczne w X-XVI wieku = Magyar-lengyel történelmi kapcsolatok a X-XVI. században, red. A. Nagy, L. Ábrán, Budapest 2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: