Czytając zwierzęta: Zwierzęta w teorii i literaturze amerykańskiej 3301-LA2228

Perspektywa animal studies – często łączona z posthumanizmem, ekokrytyką czy environmental humanities – zdobywa coraz większą popularność we współczesnym literaturoznawstwie. Pozwala ona zarówno na ponowne odczytania klasyki literackiej jak i na konceptualizację zmiany, którą można obecnie zauważyć we współczesnej literaturze, czyli pierwszoplanową refleksję na relacją ludzi i zwierząt, zwykle w kontekście podstawowych pytań etycznych. Zajęcia mają za zadanie zainteresowanie studentów nową perspektywą krytyczną animal studies oraz przekazanie im odpowiednich narzędzi do zastosowania tej perspektywy do krytycznego odczytania amerykańskich dzieł literackich oraz filmowych. Zajęcia rozpoczynają się wstępem teoretycznym, który kontekstualizuje zainteresowanie zwierzętami w literaturze i kulturze jako element większych zwrotów w teorii krytycznej, zwłaszcza zainteresowania relacją etyki i literatury, zwrotem afektywnym oraz kwestionowaniem poststrukturalistycznych koncepcji dotyczących relacji między językiem a podmiotowością (Derrida 2002, Wolfe 2003, Weil 2012).

Następnie, za pomocą tekstów krytycznych (Glenney Boggs 2012) i historycznych (Anderson 2004), studenci analizują rolę zwierząt i pojęcia zwierzęcości dla kształtowania się wczesnej tożsamości amerykańskiej. Studenci odczytują ponownie kanoniczne dzieła literatury amerykańskiej (lub ich fragmenty) z naciskiem na dynamikę relacji człowiek-zwierzęta oraz konieczność oderwania się od ‘zwierzęcości’ dostrzeganą zwłaszcza przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Kolejnym blokiem tematycznym są przedstawienia zwierząt w literaturze sentymentalnej oraz wykorzystanie tychże ‘sentymentalnych zwierząt’ dla celów kampanii społecznych, poczynając od abolicji w połowie wieku 19 do ruchu antywiwisekcyjnego na przełomie wieku XIX i XX (Mason 2005). Przedmiotem analizy jest również feminizacja udomowionego zwierzęcia towarzyszącego.

Amerykański naturalizm, zafascynowany dzikością, zdaje się przedstawiać relację człowiek-zwierzę w zupełnie innym kontekście, którego nie sposób zrozumieć bez odwołania się do zmian we wzorcach męskości i kobiecości na przełomie wieków (Shukin 2012).
Perspektywa animal studies – często łączona z posthumanizmem, ekokrytyką czy environmental humanities – zdobywa coraz większą popularność we współczesnym literaturoznawstwie. Pozwala ona zarówno na ponowne odczytania klasyki literackiej jak i na konceptualizację zmiany, którą można obecnie zauważyć we współczesnej literaturze, czyli pierwszoplanową refleksję na relacją ludzi i zwierząt, zwykle w kontekście podstawowych pytań etycznych. Zajęcia mają za zadanie zainteresowanie studentów nową perspektywą krytyczną animal studies oraz przekazanie im odpowiednich narzędzi do zastosowania tej perspektywy do krytycznego odczytania amerykańskich dzieł literackich. Zajęcia rozpoczynają się wstępem teoretycznym, który kontekstualizuje zainteresowanie zwierzętami w literaturze i kulturze jako element większych zwrotów w teorii krytycznej, zwłaszcza zainteresowania relacją etyki i literatury, zwrotem afektywnym oraz kwestionowaniem poststrukturalistycznych koncepcji dotyczących relacji między językiem a podmiotowością (Derrida 2002, Wolfe 2003, Weil 2012).

Następnie, za pomocą tekstów krytycznych (Glenney Boggs 2012) i historycznych (Anderson 2004), studenci analizują rolę zwierząt i pojęcia zwierzęcości dla kształtowania się wczesnej tożsamości amerykańskiej. Studenci odczytują ponownie kanoniczne dzieła literatury amerykańskiej (lub ich fragmenty) z naciskiem na dynamikę relacji człowiek-zwierzęta oraz konieczność oderwania się od ‘zwierzęcości’ dostrzeganą zwłaszcza przez przedstawicieli mniejszości etnicznych.

Kolejnym blokiem tematycznym są przedstawienia zwierząt w literaturze sentymentalnej oraz wykorzystanie tychże ‘sentymentalnych zwierząt’ dla celów kampanii społecznych, poczynając od abolicji w połowie wieku 19 do ruchu antywiwisekcyjnego na przełomie wieku XIX i XX (Mason 2005). Przedmiotem analizy jest również feminizacja udomowionego zwierzęcia towarzyszącego.

Amerykański naturalizm, zafascynowany dzikością, zdaje się przedstawiać relację człowiek-zwierzę w zupełnie innym kontekście, którego nie sposób zrozumieć bez odwołania się do zmian we wzorcach męskości i kobiecości na przełomie wieków (Shukin 2012).

Choć w literaturze modernistycznej postacie zwierząt rzadko kiedy są pogłębione psychologicznie, wzięcie pod uwagę nie-ludzkiej inności staje się perspektywą interpretacyjną, która pozwala na nowo odczytać np. opowiadania Hemingwaya (Armstrong 2008, Wolfe 2003)
W literaturze współczesnej refleksja nad relacją człowiek-zwierzę, w tym zarówno konkretny człowiek-konkretne zwierzę (tutaj np. Mark Doty) jak i postantropocentryczny namysł nad miejscem człowieka w nie do końca ludzkim świecie często staje się pierwszoplanowym tematem literackim. W tym bloku tematycznym studenci analizują różnorodne strategie formalne wykorzystywane przez pisarzy, którzy angażują się w tego typu refleksję i porównują je ze strategiami wykorzystywanymi wcześniej.