Przekład w ujęciu kulturowym: brytyjskie kultury mniejsze - Sem. mgr 3 3301-JSS3LEW
Seminarium poświęcone jest problematyce przekładu utworów należących do kultur mniejszych w obrębie obszaru językowego i kulturowego Wysp Brytyjskich, a więc twórczości pisarzy szkockich, irlandzkich i walijskich. Celem seminarium jest rozwinięcie umiejętności analitycznych uczestników, a zwłaszcza umiejętności analizy tekstu literackiego jako materiału do przekładu lub też tekstu literackiego w przekładzie w kontekście jego przynależności i specyfiki językowej i kulturowej. Na zajęciach omówiony zostaje zwrot kulturowy we współczesnej translatologii: Opisowe Badania nad Przekładem (Gideon Toury), Teoria Polisystemu i Teoria Repertuaru Kulturowego (Itamar Even-Zohar), pojęcie refrakcji (André Lefevere), koncepcja przekładu jako doświadczenia obcego (Antoine Berman), strategie egzotyzacji i udomowienia (Lawrence Venuti). Szczególny nacisk położony jest na ujęcie postkolonialne (Maria Tymoczko, Gayatri Chakravorty Spivak)
Uczestnicy poszerzają też swoją wiedzę o językowej i kulturowej różnorodności narodów Wysp Brytyjskich i o roli twórczości literackiej w budowaniu tożsamości narodowej (w tym wypadku w obliczu kultury dominującej). Te zagadnienia służą za punkt wyjścia do analizy sposobów, w jakie twórcy szkoccy, irlandzcy i walijscy zaznaczają, budują i definiują swoją kulturowo-językową odrębność, oraz tego, jak te stosowane strategie literackie funkcjonują w przekładzie. Omawiane są trudności związane z tłumaczeniem tekstów silnie nacechowanych językowo i kulturowo (a jednocześnie problematycznych z uwagi na złożoną i niejednoznaczną relację z kulturą dominującą), możliwe rozwiązania translatorskie oraz kwestie recepcji i znaczenia przekładów takich tekstów w kulturze docelowej. Zajęcia obejmują dyskusje grupowe oraz - w drugiej połowie semestru - indywidualne prezentacje studentów na wybrany przez nich temat.
Pierwszy semestr seminarium poświęcony jest przeglądowi współczesnych teorii przekładu. W drugim semestrze analizy (ujęcie językoznawcze, literaturoznawcze i kulturoznawcze) skupiają się na funkcjonowaniu w przekładzie utworów szkockich, irlandzkich i walijskich; omawiane będą zarówno teksty jeszcze nieprzełożone, jak i istniejące przekłady (uwzględniane są indywidualne zainteresowania studentów). W trzecim semestrze uczestnicy prezentują własne projekty badawcze, w tym zawartość kolejnych rozdziałów. Czwarty semestr, dostosowany do indywidualnych potrzeb studentów, obejmuje indywidualne konsultacje związane z przygotowaniem i złożeniem pracy magisterskiej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Studenci znają i rozumieją:
K_W01 w sposób pogłębiony specyfikę translation studies w odniesieniu do brytyjskich kultur mniejszych na tle dziedziny nauk humanistycznych
K_W02 w sposób pogłębiony tendencje rozwoju badań przekładoznawczych (translation studies) w ramach filologii angielskiej
K_W04 w sposób pogłębiony zasady projektowania badań przekładoznawczych w ujęciu kulturowym (w odniesieniu do brytyjskich kultur mniejszych), a w szczególności stosowania metod i narzędzi w formułowaniu problemów badawczych i testowaniu hipotez przekładoznawczych
K_W05 pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego, szczególnie w odniesieniu do przekładu literackiego i przekładoznawstwa
K_W06 ekonomiczne, prawne i etyczne i inne uwarunkowania różnych rodzajów działalności zawodowej, związanej z przekładem literackim i przekładoznawstwem
Umiejętności
Studenci potrafią:
K_U01 posługiwać się zaawansowaną terminologią i aparatem pojęciowym z zakresu przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym
K_U02 w sposób pogłębiony posługiwać się metodologią badań przekładoznawczych w ramach filologii angielskiej, z poszanowaniem norm etyki naukowej i prawa autorskiego
K_U03 wykorzystać zdobytą wiedzę do opisania i rozwiązania problemu oraz wykonania projektu naukowego dotyczącego tematyki z zakresu przekładoznawstwa w ujęciu kulturowym
K_U04 w sposób pogłębiony analizować i syntetyzować treści i zjawiska językowe, literackie i kulturowe zachodzące w przekładzie literackim w kontekście społecznym, historycznym i gospodarczym
K_U05 rozpoznawać różnice pomiędzy rożnymi podejściami metodologicznymi stosowanymi w przekładoznawstwie (translation studies)
K_U06 samodzielnie wyszukiwać informacje w różnych źródłach i oceniać ich przydatność do pracy badawczej z zakresu przekładoznawstwa w ujęciu kulturowym
K_U07 korzystać z nowoczesnych technologii w procesie zdobywania wiedzy w zakresie przekładoznawstwa (translation studies) oraz porozumiewać się (np. z osobami prowadzącymi wykłady, konsultacje, szkolenia, itp. oraz współuczestnikami zajęć i projektów) z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych
K_U09 przedstawić zdobytą wiedzę z zakresu przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym w sposób spójny, precyzyjny i poprawny językowo, posługując się językiem angielskim na poziomie C2 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego, dobierając odpowiednio formy wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej, oraz komunikować się z innymi, zróżnicowanym kręgami odbiorców (kompetencje mediacyjne)
K_U011 projektować własną ścieżkę rozwoju w zakresie przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym
Kompetencje społeczne
Studenci są gotowi do:
K_K02 kształcenia ustawicznego, rozwoju osobistego i zawodowego, z wykorzystaniem wiedzy i umiejętności w obrębie przekładoznawstwa (translation studies) uzyskanych w trakcie studiów
K_K03 wzięcia odpowiedzialności za pracę własną i poszanowania pracy innych w ramach seminarium, dbając o przestrzeganie zasad etyki zawodowej, rozwijanie etosu zawodu oraz zasad i norm etycznych w nauce w odniesieniu do przekładoznawstwa (translation studies)
K_K04 krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie przekładoznawstwa (translation studies) w ujęciu kulturowym.
Kryteria oceniania
Student zalicza seminarium na podstawie regularnego uczestnictwa w zajęciach, udziału w przeprowadzonych dyskusjach i ukończenia pracy magisterskiej. Warunkiem zaliczenia I semestru jest przygotowanie ustnej prezentacji, II semestru – złożenie pierwszego rozdziału pracy, III semestru – złożenie drugiego rozdziału, IV semestru – złożenie całej pracy (powinna być gotowa do maja).
Literatura
Baker, Mona ed. (1997) Routledge Encyclopaedia of Translation Studies, London & New York: Routledge.
Bassnett, Susan (1991) Translation Studies, London: Routledge.
Bassnett, Susan and André Lefevere (1998) Constructing Cultures. Essays on Literary Translation, Clevedon: Multilingual Matters.
Berman, Antoine (2000 [1985]) “Translation and the Trials of the Foreign”, trans. Lawrence Venuti, in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 284-297.
Bukowski, Piotr i Magda Heydel red. (2009) Współczesne teorie przekładu, Kraków: Znak.
Cronin, Michael (2003) Translation and Globalization, London & New York: Routledge.
Even-Zohar, Itamar (2000 [1975/revised 1990]) “The Position of Translated Literature within the Literary Polysystem”, in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 192-197.
Even-Zohar, Itamar (1997) “ The Making of Culture Repertoire and the Role of Transfer”, Target, 9 (2), 373-381.
Gentzler, Edwin (1993) Contemporary Translation Theories, London & New York: Routledge.
Jarniewicz, Jerzy (2012) Gościnność słowa. Szkice o przekładzie literackim, Kraków: Znak.
Jarniewicz, Jerzy (2018) Tłumacz między innymi. Szkice o przekładach, językach i literaturze, Wrocław: Ossolineum.
Korzeniowska, Aniela (2013) “’Scotland Small? Our Multiform, Our Infinite Scotland Small?’ Scotland’s Literary Contribution to the Modern World” in Colloquia Humanistica 2, 37-58.
Korzeniowska, Aniela (2008) Translating Scotland. Nation and Identity, Warsaw: University of Warsaw.
Sommer, Piotr (ed.) (1995) Literatura na świecie nr 7/1995, Szkoci, Warszawa.
Sommer, Piotr (ed.) (2009) Literatura na świecie nr 07-08/2009, Walia, Warszawa.
Toury, Gideon (2000 [1978/revised 1995]) “The Nature and Role of Norms in Translation” in Lawrence Venuti (ed.) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge, 198-211.
Venuti, Lawrence (1995) The Translator's Invisibility. A History of Translation, London & New York: Routledge.
Venuti, Lawrence ed. (2000) The Translation Studies Reader, London & New York: Routledge.
Walkowitz, Rebecca L (2017) Born Translated. The Contemporary Novel in an Age of World Literature. New York: Columbia University Press.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: