Współczesne teorie składniowe 3301-JF2611
Niniejszy kurs przeznaczony jest dla osób zainteresowanych językoznawstwem formalnym (teoretycznym). Uczestnik poszerzy zasoby swojej wiedzy o formalizmy używane obecne do analizy składniowej (parsowania) języka naturalnegom takie jak Teoria rządu i wiązania (Government and Binging), Minimalizm, Head-Driven Phrase Structure Grammar i Lexical Functional Grammar. Formalizmy te stanowią zarówno teoretyczną podstawę współczesnych dociekań nad organizacją języka, jak i trzon wielu rozwiązań powszechnie stosowanych w dziedzinie inżynierii lingwistycznej (przetwarzania języka naturalnego). Prowadzący poświęci szczególną uwagę unaocznieniu różnic i podobieństw pomiędzy wspomnianymi podejściami i tego, jakie są ich mocne i słabe strony, a co za tym idzie, do jakiego rodzaju analiz dany formalizm powinien być wykorzystywany. Przykładowo, zostaną unaocznione zależności pomiędzy typologią danego języka, a skutecznością opisową danego formalizmu. Wiedza ta czyni kurs szczegolnie wartościowym dla studentów, którzy chcą w przyszłości badać zjawiska składniowe lub też zainteresowania są napisaniem pracy dyplomowej dotyczącej składni.
Niemniej jednak, zasadniczym celem kursu jest uświadomienie słuchaczowi, na podstawie omawianych zagadnień, że badania nad abstrakcyjnym bytem, jakim jest język, wiążą się z koniecznością sformalizowania obserwowanych zjawisk za pomocą stosownych reguł lub zawężeń, a tym samym, że nie można mówić o istnieniu „ateoretycznej lingwistyki”. Jest to obserwacja niejako analogiczna do tej, że świat materialny nie sposób opisać bez formalnej gramatyki takiej jak np. aparat matematyczny.
Kurs składa się z trzech składowych: zarysu danej teorii w kontekście rozwoju lingwistyki, dyskusji z udziałem uczestników oraz analiz konkretnych zjawisk językowych w ujęciu teorii składniowych o różnym charakterze.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_U01 - student potrafi zastosować na poziomie zaawansowanym wiedzę o składni formalnej; w szczególności przeprowadzić analizę zdań w języku naturalnym z użyciem poznanych formalizmów;
K_U01 - student potrafi zoperacjonalizować badane zjawisko w języku naturalnym, zaproponować hipotezę zerową i alternatywną i poddać obie hipotezy próbie z użyciem metody naukowej;
K_U04 - student potrafi zaproponować opis zjawiska w języku naturalnym z użyciem poznanych formalizmów składniowych;
K_U09 - student potrafi merytorycznie ocenić przydatność różnych poznanych formalizmów składniowych do analizy konkretnych zjawisk w języku naturalnym;
K_W08 - student zna w stopniu zaawansowanym, umożliwiającym specjalizację, najważniejsze współczesne nurty i kierunki badań językoznawczych w zakresie składni; w szczególności student rozróżnia teorie formalnego opisu języka, ich atuty i ograniczenia;
K_W09 - student ma rozszerzoną wiedzę o projektowaniu badań z zakresu regułowej i wiążącej składni formalnej;
K_U10 - student potrafi dobrać formalizm składniowy odpowiedni do analizowanego zjawiska;
K_U11 - student umie samodzielnie i skutecznie wyszukiwać informacje w różnych źródłach, oceniać ich przydatność, interpretować je pod kątem teoretycznym i praktycznym oraz formułować na ich podstawie krytyczne sądy;
K_W20 - student ma ugruntowaną świadomość zasad i norm etycznych w nauce;
K_U01 - student rozwija umiejętności posługiwania się zaawansowaną terminologią językoznawczą w języku angielskim na poziomie nie niższym niż C1, i czynnie aspiruje do osiągnięcia biegłości językowej w obrębie języka specjalistycznego (C2 wg. ESKOJ) jeśli tylko istnieje taka możliwość.
Kryteria oceniania
Ocena na podstawie ważonej średniej kroczącej wyprowadzonej z punktacji pracy grupowej i indywidualnej, zadań domowych, testu końcowego oraz opcjonalnego referatu na zatwierdzony przez prowadzącego temat.
Praktyki zawodowe
Brak.
Literatura
Prowadzący udostępnia potrzebne materiały na platformie elektronicznej.
Niemniej jednak, zachęca się uczestników do zapoznania się ze źródłami pierwotnymi materiałów (lista poniżej).
Asudeh, A., Toivonen, I. (2009). Lexical-Functional Grammar. Berand Heine and Heiko Narrog, (eds.), The Oxford Handbook of Linguistic Analysis. Oxford: Oxford University Press.
Bresnan, J, (2001). Lexical-Functional Syntax. Blackwell.
Carnie, A. (2002). Syntax. A generative introduction. Malden: Blackwell Publishers.
Chomsky, N. & Schützenberger, M.P. (1963). The algebraic theory of context free languages. in Braffort, P., Hirschberg, D. Computer Programming and Formal Languages. Amsterdam: North Holland. pp. 118–161.
Chomsky, Noam (1956). "Three models for the description of language" (PDF). IRE Transactions on Information Theory (2): 113–124.
Chomsky, N. (1957). Syntactic Structures. The Hague/Paris: Mouton.
Chomsky, N. (1959). On certain formal properties of grammars. Information and Control 2 (2): 137–167. doi:10.1016/S0019-9958(59)90362-6.
Chomsky, N. (1965). Aspects of the Theory of Syntax. Cambridge, MA: MIT Press.
Chomsky, N. (1981). Lectures on Government and Binding. Mouton de Gruyter.
Chomsky, N. (1986). Knowledge of Language: Its Nature, Origin and Use. New York: Praeger.
Chomsky, N. (1995). The Minimalist Program. Cambridge, MA: The MIT Press.
Gazdar, G.; Klein, E.H.; Pullum, G.K.; Sag, I. (1985). Generalized Phrase Structure Grammar. Oxford: Blackwell, and Cambridge, MA: Harvard University Press.
Falk, Y.N. (2001). Lexical-Functional Grammar: An Introduction to Parallel Constraint-Based Syntax. CSLI.
Müller, Stefan (2016). Grammatical theory: From transformational grammar to constraint-based approaches. Berlin: Language Science Press. pp. 490–491.
Pollard, C.; Sag, I. (1987). Information-based syntax and semantics. Volume 1. Fundamentals. CLSI Lecture Notes 13.
Pollard, C.; Sag, I. (1994). Head-driven Phrase Structure Grammar. Chicago University Press and CSLI Publications, Chicago, IL.
Pollard, C. (1996). The nature of constraint-based grammar. Paper delivered at the Pacific Asia Conference on Languagein formation, and Computation, Kyung Hee University, Seoul, Korea, December 20, 1996. Available from: ftp://julius.ling.ohio-state.edu/pub/pollard/anthology/paclic.txt.
Przepiórkowski, A.; Kupść, A. (2006). HPSG for Slavists . Glossos vol. 8
Radford, A. (1988). Transformational syntax. A first course. (Cambridge textbooks in linguistics.) Cambridge: Cambridge University Press.
Radford, A. (1990). Syntactic theory and the acquisition of English syntax: The nature of early child grammars of English. Oxford: Basil Blackwell.
Radford, A. (1996). Towards a structure-building model of acquisition. in Clahsen (ed.), pp. 43–89.
Radford, A. (2000). Children in search of perfection: Towards a minimalist model of acquisition. Essex Research Reports in Linguistics, 34, 57–74.
Sag, I.; Wasow, T.; Bender, E.M. (2003). Syntactic Theory: A Formal Introduction. CSLI Publications, Stanford, CA.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: