Historia społeczno-polityczna Kanady - Historia Kanady: od wczesnych eksploracji do XIX wieku 3300-HS-PK-SK-OG

Celem wykładu jest przedstawienie historii Kanady w kontekście kluczowych procesów historycznych, polityczno-społecznych i kulturotwórczych, a także religijnych, demograficznych i ekonomicznych, które w okresie od XVI do XIX w. nie tylko kształtowały podstawy państwowości oraz wspólnotowości ale również pogłębiały rozumienie wielokulturowości w konstruowaniu tożsamości zarówno jednostkowej jak i społecznościowej. Procesy te zapoczątkowane zostały w okresie wielkich odkryć geograficznych oraz osadnictwa europejskiego na półkuli zachodniej, omawiane więc będą zagadnienia obejmujące początki europejskiej ekspansji zamorskiej od wczesnych eksploracji w XVI i XVII w., podejmowanych przez słynnych podróżników i odkrywców w służbie monarchów Anglii i Francji, takich jak m.in. John Cabot, Humphrey Gilbert, Martin Frobisher, Jacques Cartier, François de Roberval czy Samuel de Champlain, którzy poszukiwali tzw. Przejścia Północnozachodniego, tj. drogi morskiej do Indii Wschodnich (krainy złota i przypraw) przez strefę arktyczną. Zagadnienia te wiążą się z rywalizacją mocarstw europejskich o polityczne i ekonomiczne wpływy na kontynencie północnoamerykańskim, omawiane więc będą podbój oraz osadnictwo największych rywali w walce o kolonialne zdobycze: Francji i Anglii. Szeroki kontekst historyczno-kulturowy ma umożliwić analizę tekstów źródłowych o fundamentalnym znaczeniu dla zrozumienia europejskiej ekspansji terytorialnej w Ameryce Płn. w omawianym okresie: dzienników podróżnych, kazań misjonarzy jezuickich, a także pamiętników, map i listów. Stworzenie stabilnego imperium w oparciu o kolonie Nowej Francji (1661-1763) stało się celem polityki Ludwika XIV, po śmierci którego (1715) nastąpiła dalsza konsolidacja imperialnych dążeń francuskiej monarchii z odniesieniem do jej zamorskich kolonii. Wojna o sukcesję austriacką (1740-1748) , a wkrótce po niej konflikt globalny jakim była Wojna Siedmioletnia (w Europie w latach 1756-1763, w Ameryce w 1754-1763) stała się końcem Francuskiego Imperium na kontynencie północnoamerykańskim ale wyłoniła nową, brytyjską potęgę imperialną, wkrótce jednak zakończoną ogłoszeniem deklaracji o powstaniu Stanów Zjednoczonych Ameryki (1776). Celem wykładu w tym kontekście jest zwrócenie uwagi nie tylko na upadek Nowej Francji, przejętej na mocy Traktatu Paryskiego przez Wielką Brytanię, ale także na efektywną brytyjską kolonizację kraju oraz anglicyzację terenów zdominowanych przedtem przez Francję. Wojny Napoleońskie w Europie przeniosły swój klimat i konsekwencje również na grunt Ameryki Północnej. Wojna w 1812 r., znana jako Druga Woja o Niepodległość Stanów Zjednoczonych, a także rewolucje Amerykańska i Francuska ujawniły kierunek nowoczesnego rozwoju o charakterze liberalnym, kapitalistycznym i burżuazyjnym. Sama wojna natomiast znacząco osłabiła relacje kanadyjsko-amerykańskie, coraz gorsze od czasu Rewolucji Amerykańskiej a pokój w Ghent w 1815 przyczynił się znacznie do zakończenia skutecznego oporu aborygeńskiej populacji zamieszkującej dolinę rzeki Ohio przeciwko białym osadnikom. Wykład podejmie ocenę skutków olbrzymiej imigracji z W. Brytanii do Brytyjskiej Ameryki Północnej w okresie 1815-1850, co przyczyniło się do dalszego utrwalania anglicyzacji tego obszaru oraz wzmocnienia Imperium Brytyjskiego; do polowy XIX w. ustabilizował się zatem brytyjski komponent osadnictwa. Jego konsekwencją było utworzenie w 1858 Kolumbii Brytyjskiej. Ostatecznym ogniwem procesu tworzenia się państwowości Kanady była „konfederacja” (a raczej federacja) czterech kolonii, wynegocjowana w 1864 r., a następnie ogłoszona w 1867 r. jako Dominium Kanady. Istotnym celem wykładu jest w tym kontekście rozwijanie wśród słuchaczy zainteresowania samodzielnym poszerzaniem wiedzy w obszarze historii Kanady a także gotowość do przeprowadzenia pogłębionej analizy wybranych wydarzeń i procesów historyczno-społecznych oraz kulturotwórczych. Treści wykładu mają więc, w oparciu o zakładaną otwartość wobec różnic w obrębie kultury oraz systemów wartości, przedstawić historię społeczno-polityczną Kanady, której udało się stworzyć dobrze funkcjonującą jedność wspólnotową.

W cyklu 2023Z:

Patrz informacje o przedmiocie niezależnie od cyklu.

Tryb prowadzenia

w sali

Koordynatorzy przedmiotu

Bożenna Chylińska
Michał Obszyński

Rodzaj przedmiotu

Ogólnie:

obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

W cyklu 2023Z:

obowiązkowe

Efekty kształcenia

Student zna i rozumie w pogłębionym stopniu miejsce badań kanadyjskich w dziedzinie nauk humanistycznych (K_W01), na poziomie rozszerzonym terminologię, metodologię i stan badań z zakresu dyscyplin naukowych właściwych dla studiów kanadyjskich (K_W02), współczesne dokonania ośrodków i szkół badawczych w badaniach nad literaturą kanadyjską (K_W03), znaczenie wielokulturowości w budowaniu tożsamości jednostki i społeczności (K_W05), wybrane fakty, procesy i zjawiska zachodzące w obszarach kultury współczesnej Kanady (K_W07) oraz rozwój historyczny systemu politycznego Kanady (miejsce i rolę Kanady w polityce zagranicznej, zarówno z perspektywy historycznej, jak i współczesnych interesów polityczno-ekonomicznych) (K_W12).

Student potrafi stosować zaawansowane techniki informacyjno-komunikacyjne w procesie zdobywania wiedzy i porozumiewania się w zakresie literaturoznawstwa kanadyjskiego (K_U09), przeprowadzić pogłębioną analizę wybranych wydarzeń i zjawisk z historii Kanady (K_U10), przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych wytworów kultury Kanady z zastosowaniem aktualnych metod badawczych (K_U12), przeprowadzić pogłębioną analizę zjawisk społecznych i politycznych współczesnej Kanady z wykorzystywaniem wiedzy teoretycznej z zakresu nauk o polityce i administracji (K_U15), wykorzystywać zdobytą wiedzę i umiejętności w planowaniu rozwoju zawodowego (K_U16).

Student jest gotów do krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności w zakresie studiów kanadyjskich (K_K01), uznania znaczenia wiedzy humanistycznej i społecznej w rozwiązywaniu problemów samodzielnie lub z pomocą ekspertów (K_K02), przyjęcia postawy otwartości wobec różnic osobniczych i kulturowych (K_K06), myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy w kontekście wielokulturowym (K_K07) i systematycznego śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w literaturze Kanady (K_K09).

Kryteria oceniania

Zaliczenie na podstawie obecności, aktywności na zajęciach (np. udziału w dyskusjach czy wspólnej analizie tekstów źródłowych) oraz pisemny egzamin końcowy.

Szczegółowe warunki zaliczenia przedmiotu zostaną przedstawione przez prowadzącego na pierwszych zajęciach lub zostaną wysłane przez Uniwersytecki System Obsługi Studiów.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

*Teksty źródłowe
Cartier, Jacques. The Voyages of Jacques Cartier. Edited and Intr. by Ramsey Cook. Toronto: Toronto University Press, 1993.
Champlain, Samuel, de. Voyages of Samuel de Champlain, 3 vols. Edited by the Rev. Edmund F. Slafter. Trans. Charles Pomeroij Otis. First English edition: Boston 1882. Reprint: Kessinger Publishing, 2005.
‘The Edict of Nantes,1598.’ The History Guide. http://www.historyguide.org/earlymod/nantes.html
Gilbert, Humphrey, A Discourse Written by Sir Humphrey Gilbert, Knight. To Prove a passage by the North-West to Cathay and the East Indies, 1568. In : Richard Hakluyt. Voyages in Search of the North-West Passage. Cassell & Co., 1892. http://ebooks.adelaide.edu.au/h/hakluyt/northwest/chapter1.html
Ishiguro, Laura. Nothing to Write Home About : British Family Correspondence and the Settler Colonial Everyday in British Columbia. Vancouver, Toronto: University of British Columbia Press, 2019.
Jean Baptiste [Père] Labat. The Memoirs of Père Labat, 1693-1705. Edited by John Eaden. London: Frank Cass and Company, Ltd., 1970.
‘Patent Granted by King Henry VII to John Cabot and His Sons, March 1496.’ Newfoundland and Labrador Heritage. http://www.heritage.nf.ca/explorations/1496patent.html
Reid, Stewart J.H., Kenneth McNaught and Harry S. Crowe. A Source-book of Canadian History. Select Documents and Personal Papers. London and New York: Longmans, Green and Company, 1959.
‘Roberval ’s Voyage, 1542-1543.’ In: The Voyages of Jacques Cartier. Edited and Intr. by Ramsey Cook. Toronto: Toronto University Press, 1993.
"Richelieu to King Louis XIII, August 17, 1630." In: Richard Bonney, ed., Power and Pursuit of Wealth: The Writings of Cardinal Richelieu (Oxford: OUP, 1962), 78.
"On Champlain's Experience with the Hurons," undated. In: Henry Burrage, ed., Early English and French Voyages, chiefly from Hakluyt 1534-1608. Original Narratives of the Early American History (New York: C. Scribner's Sons, 1906), 56.
La Galissoniere to the Comte de Maurepas, 1 September, 1748." In: E. O'Callaghan, ed., Documents Relative to the Colonial History of the State of New York, 15 vols. (Albany: Weed, Parsons, and Co., 1853-1887), X (Paris Documents, 1745-1774), 222.

** Źródła opisowe
Barman, Jean. French Canadians, Furs, and Indigenous Women in the Making of the Pacific Northwest. Vancouver, Toronto: University of British Columbia Press, 2014.
Bothwell, Robert. The Penguin History of Canada. Toronto: Penguin Canada, 2006.
Bumsted, John M. The Peoples of Canada: A Pre-Confederation History. Toronto: Oxford University Press, 1992.
Campbell, Lara. A Great Revolutionary Wave: Women and the Vote in British Columbia. Vancouver: University of British Columbia Press, 2020.
Chylińska, Bożenna. The Mystique of the Northwest Passage: Martin Frobisher’ s Voyages to the Arctic Wasteland, 1576-1578. Newcastle upon Thyne : Cambridge Scholars Publishing, 2018.
Ducharme, Michel. The Idea of Liberty in Canada during the Age of Atlantic Revolutions, 1776-1838. Trans Peter Feldstein. Montreal and Kingston: McGill-Queen ’s University Press, 2014.
Eccles, William J. France in America. New York : Harper and Row, 1972.
Gillmor, Don and Pierre Turgeon. Canada: A People ’s History. Vol. 1 [until 1870s]. Toronto: The Canadian Publishers, 2002.
Harmon, Daniel E. Jacques Cartier and the Exploration of Canada. New York: Chelsea House Publishing, 2001.
Krikorian, Jacqueline et al. Roads to Confederation: The Making of Canada, 1867. 2 vols. Toronto: University of Toronto Press, 2017.
MacGregor, Roy. Canoe Country: The Making of Canada. Toronto: Vintage Canada, 2016.
Pitchard, James. In Search of Empire: The French in the Americas, 1670-1730. Cambridge: Cambridge University Press, 2004.
Quinn, Frederick. The French Overseas Empire. Westport: Greenwood Publishing Group, 2000.
Ray, Arthur J., I Have Lived Here Since the World Began: An Illustrated History of Canada’ s Native People. Rev. Edition. Toronto: Lester/Key Porter, 2005.
Roy, Patricia E., and John Herd Thomson. British Columbia : Land of Promise. Don Mills, Ontario: Oxford University Press, 2002.

W cyklu 2023Z:

Patrz informacje o przedmiocie niezależnie od cyklu.

Uwagi

W cyklu 2023Z:

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3300-HS-PK-SK-OG w USOSweb