Klucz do kultury regionu: konflikty - relacje (I) - "Zachód" 3224-D9KRzach
Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów w pogłębionym stopniu z najważniejszymi procesami związanymi z rozwojem stosunków interkulturowych w Niemczech, na ziemiach czeskich i na polskim pograniczu zachodnim. Zjawiska te będą tu analizowane przez pryzmat formowania się odrębności nowoczesnego narodu, z uwzględnieniem kontekstu religijnego, językowego, społecznego, politycznego, ekonomicznego. Szczególny nacisk położony zostanie na omówienie tych aspektów, które mają charakter konfliktogenny w stosunkach międzynarodowych i są przedmiotem różnych i sprzecznych wyobrażeń zbiorowych. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego.
Omówione zostaną następujące problemy:
1. Niemcy w Europie Środkowo-Wschodniej w średniowieczu (kolonizacja, Hanza, Krzyżacy)
2. Polsko-niemieckie stereotypy w XIX w.
3. Żydzi niemieccy od Bismarcka do Nocy Kryształowej
4. Społeczeństwo III Rzeszy – kobiety, rodzina, młodzież
5. Wypędzenia Niemców – pamięć i mit
6. Obszary pogranicza : Warmia i Mazury
7. Tożsamość polskich ziem zachodnich i północnych
8. Obszary pogranicza : Górny Śląsk
9. Sens czeskich dziejów
10. Czesi i Polacy – wzajemne postrzeganie (od dawnych wieków po początek XX w.)
11. Polsko-czeskie stereotypy i (nie)porozumienia
12. Obszary pogranicza : Śląsk Cieszyński
13. Zachód wobec komunizmu (II poł. lat 40. i lata 50. XX w.)
14. Rok 1968 – RFN, Polska, Czechosłowacja
15. Niemcy a Rosja
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu zajęć:
[Wiedza:]
1) zna i rozumie w pogłębionym stopniu historię Niemiec, Czech i zachodniego pogranicza polskiego oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące je z Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K2_W04; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
2) zna i rozumie w pogłębionym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych Niemiec, Czech i zachodniego pogranicza polskiego (K2_W06; Odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia, P7S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)
[Umiejętności:]
3) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K2_U01; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K2_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
5) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii Niemiec, Czech i zachodniego pogranicza polskiego, a także ich specyfiki w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K2_U06; Odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)
[Kompetencje społeczne:]
6) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K2_K01; Odniesienie do P7S_KK)
7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K2_K05; Odniesienie do P7S_KO)
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.)
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Merytoryczny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.
Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:
Merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Zaliczenie ustne (60%)
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Baron R., Ambasadorowie wzajemnego zrozumienia : niedocenieni twórcy pomostów między polską i czeską kulturą (XIX-XXI w.) : studia i szkice, Toruń 2013.
Broszat M., 200 lat niemieckiej polityki wobec Polski, Warszawa 1999.
Czapliński M. et al., Historia Śląska, Wrocław 2002.
Czapliński W., Galos A., Korta W., Historia Niemiec, Wrocław 2010.
Dönhoff M., Dzieciństwo w Prusach Wschodnich, Kielce 2015.
Dönhoff M., Nazwy, których nikt juz nie wymienia, Kielce 2011.
Elon A., Bez wzajemności : Żydzi-Niemcy 1743-1933, Warszawa 2012.
Gemziak Ł., »Lustro, którego sami nie potrafilibyśmy sobie podstawić«. Czeska recepcja »Gottlandu« Mariusza Szczygła, „Bohemistyka” 15 (2015), nr 1, s. 41-64.
Gouguenheim S., Krzyżacy, Malbork 2012.
Hausen K., Porządek płci : studia historyczne, Warszawa 2010.
Henning Hahn H., Stereotypy – tożsamość – konteksty : studia nad polską i europejską historią, Poznań 2011.
Heimann M., Czechoslovakia: The State That Failed, London 2009.
jot-Drużycki J., Hospicjum Zaolzie, Wędrynia 2014.
Judson P.M., Imperium Habsburgów : wspólnota narodów, Warszawa 2017.
Judt T., Powojnie : historia Europy od roku 1945, Poznań 2008.
Kaczmarek R., Powstania Śląskie 1919-1920-1921 : nieznana wojna polsko-niemiecka, Kraków 2019.
Krasuski J., Historia Niemiec, Wrocław 2008.
Kutta J., Druga Rzeczpospolita i Kaszubi : 1920-1939, Bydgoszcz 2003.
Loew P. O., Gdańsk : między mitami, Olsztyn 2006.
Majewski P.M., "Niemcy sudeccy" 1848-1948 : historia pewnego nacjonalizmu, Warszawa 2007.
Mann G., Niemieckie dzieje w XIX i XX wieku, Olsztyn 2007.
McCagg W.O., Dzieje Żydów w monarchii habsburskiej w latach 1670-1918, Warszawa 2010.
Nipperdey T., Rozważania o niemieckiej historii : eseje, Warszawa 1999.
Patočka J., Kim są Czesi?, Kraków 1997.
Pogranicze kulturowe : (odrębność - wymiana - przenikanie - dialog) : studia i szkice, pod red. O. Weretiuk, J. Wolskiego, G. Jaśkiewicza, Rzeszów 2009.
Polaków i Czechów wizerunek wzajemny (X-XVII w.), pod red. W. Iwańczaka i R. Gładkiewicza, Wrocław 2004.
Polsko-niemieckie miejsca pamięci. T. 1-4, red. R. Traba, H. H. Hahn, Warszawa 2012-2015.
Przez granicę : Polacy–Czesi w XX wieku na łamach „Karty”, red. K. Wittels, Warszawa 2016.
Rok 1968 w Europie : badania i pamięć = The year 1968 in Europe : research and memory, red. P. Podemski, D. Prola, Warszawa 2019.
Rokita Z., Kajś, Wołowiec 2020.
Rychlik J., Penczew W., Historia Czech, Wrocław 2020.
Sąsiedztwa III RP : Czechy : zagadnienia społeczne, pod red. M. Dębickiego i J. Makaro, Wrocław 2013.
Szarota T., Niemcy i Polacy : wzajemne postrzeganie i stereotypy, Warszawa 1996.
Szczepańska E., Etnonimy deprecjonujące a stereotypy językowe w czeszczyźnie i polszczyźnie, „Bohemistyka” 6 (2006), nr 4, s. 265-272.
Szczepańska E., Wybrane stereotypy Czecha i Polaka z perspektywy historycznej, „Bohemistyka” 15 (2015), nr 4, s. 366-377.
Szczepańska E., Wizerunek Czecha w »Zrób sobie raj« czy może kreowanie nowych stereotypów, „Bohemistyka” 13 (2013), nr 4, s. 286-296.
Śląsk Cieszyński od Wiosny Ludów do I wojny światowej (1848-1918), red. Krzysztof Nowak, Idzi Panic, Cieszyn 2013.
Ślązacy, Kaszubi, Mazurzy i Warmiacy : między polskością a niemieckością : praca zbiorowa / pod red. Andrzeja Saksona, Poznań 2008.
Tomaszewski J., Czechy i Słowacja, Warszawa 2008.
Volkov S., Pomysł na nowoczesność : Żydzi niemieccy w XIX i na początku XX wieku, Warszawa 2006.
Wańkowicz M., Na tropach Smętka, Kraków 1988.
Wereszycki H., Pod berłem Habsburgów : zagadnienia narodowościowe, Kraków 1986.
Zaolzie. Polsko-czeski spór o Śląsk Cieszyński 1918-2008, Warszawa 2008.
Ziemie Zachodnie i Północne (1945-2020) : nowe konteksty, pod red. M. Bukiel, A. Saksona, C. Trosiaka, Poznań 2020.
Żerko S., Niemcy wobec Rosji : zarys historii niemieckiej Russlandpolitik, Poznań 2022.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: