Problem Innego: Europa i Nowy Świat 3223-PI-OG

Wprowadzenie. Terminologia:
Problem Innego (Tzvetan Todorov, Ryszard Kapuściński) / Zderzenie cywilizacji (Samuel Phillips Huntington) / Zderzenie kultur (Marshal Eakin) / Spotkanie dwóch światów (El encuentro de dos mundos) / Akulturacja / Asymilacja / Dialog z Innym (bariera językowa, problem tłumaczy).
I. Zderzenie kultur: Ameryka i Europa w ujęciu historycznym.
1. Nowy Świat, Niezwykły Świat: „amerykańska rzeczywistość cudowna”.

1.1. Ameryka w kronikach Indii.
• Krzysztof Kolumb Pisma, PWN, Warszawa 1970.
• Amerigo Vespucci „O naturze i zwyczajach mieszkańców tego kraju” w: Listy o odkryciu Ameryki, Novus Orbis, Gdańsk 1995, s. 72-75
• Hernán Cortés Listy o Zdobyciu Meksyku, Novus Orbis, Gdańsk 1997.
• Bernal Díaz del Castillo, Prawdziwa historia podboju Nowej Hiszpanii, Wyd. Łódzkie, Łódź 1986.
• Wybór tekstów: Adam Elbanowski Nowe Królestwo Grenady. Historia naturalna, obyczajowa i domniemana, WAB, Warszawa 2006.
• Komentarz: Tzvetan Todorov „Kolumb i Indianie” w: Podbój Ameryki. Problem Innego, Aletheia, Warszawa 1996.
1.2. “Amerykańska rzeczywistość cudowna” (lo real maravilloso americano).
• Alejo Carpentier, „Przedmowa” w: Królestwo z tego świata, PIW, Warszawa 2018 https://docer.pl/doc/s1v55e1
2. Kanibal vs. szlachetny dzikus: Kim jest Indianin?
• Michel Montaigne „O kanibalach” w: Próby https://bazhum.muzhp.pl/media/files/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura-r2003-t-n2_(7)/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura-r2003-t-n2_(7)-s173-182/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura-r2003-t-n2_(7)-s173-182.pdf
• Dysputa w Valladolid (1550-1551), Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2014: Spór między Bartolomé de Las Casas a Juanem Ginés de Sepúlvedą.
3. Asymilacja à rebours: Losy Francisca Martína, konkwistadora który został Indianinem.
• A.E. Portrety zdobywców i sylwetki niepozornych. Z dziejów Wenezueli i Nowego Królestwa Grenady w XVI wieku. CESLA, Warszawa 2017, s. 9-24.
• A.E “Przypadki Francisca Martina – konkwistadora, który został Indianinem” Kwartalnik Ameryka Łacińska. Nr.4 (66), 2009, ss. 34-42. https://bibliotekanauki.pl/articles/28328084
4. Hiszpańscy konkwistadorzy w oczach Azteków: wizja zwyciężonych.
• Miguel León Portilla Visión de los vencidos, UNAM, México 2003 (Zmierzch Azteków. Kronika zwyciężonych, PIW, Warszawa 1967).
5. Nowy Świat w oczach Francuzów (La France Antarctique, 1555-1567).
• Jean de Léry Histoire d'un voyage fait en la terre du Brésil, autrement dite Amérique (History of a voyage to the land of Brazil, University of California Press, 1992). https://books.google.pl/books?id=F8qqKoCSWVkC&pg=PA53&redir_esc=y&hl=pl#v=onepage&q&f=false
• André Thevet Les Singularités de la France antarctique, autrement nommee Amerique (The New found worlde, or Antarctike) https://quod.lib.umich.edu/e/eebo/A13665.0001.001/1:30?rgn=div1;view=fulltext
6. Nowy Świat w oczach Anglików.
• Walter Raleigh The Discovery of Guiana https://www.gutenberg.org/files/2272/2272-h/2272-h.htm
7. Nowy Świat w oczach Polaków.
• Janusz Tazbir Sarmaci i świat (Prace krytyczne T. 3), Universitas, Warszawa 2001.
8. Bariera językowa w spotkaniu z Innym. Problem tłumaczy.

8.1. Rola tłumaczy w podboju Nowego Królestwa Grenady
• A.E. „Język a konkwista. Podbój Nowego Królestwa Grenady” w: Ameryka Łacińska – rozumem i sercem, Wydawnictwo CESLA, Warszawa 2003, ss.179-201.
8.2. Marina (La Malinche): indiańska tłumaczka Hernán Cortesa
• Octavio Paz „Synowie Malinche” (rozdz. IV) w: Labirynt samotności,Wydawnictwo Literackie, Kraków 1991.
9. Nazywanie Ameryki: Nowy Świat w dyskursie encyklopedycznym XVI-XVIII wieku (dykcjonarze, leksykony, encyklopedie).
• A.E. „Nowy Świat w piśmiennictwie europejskim XVII wieku”, Ameryka Łacińska, 3-4 (77-78), 2012, ss. 43-64. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-7e514134-7fd8-4e49-b33d-72a0eb5c177e
• A.E. Obraz Nowego Świata w piśmiennictwie staropolskim, Studi@ Naukowe, nr. 21, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, 131 s. https://portal.uw.edu.pl/documents/7732735/0/SN+21+Adam+Elbanowski+-+Obraz+Nowego+%C5%9Awiata.pdf
• A.E. „Nazywanie Ameryki. Nowy Świat w słownikach w latach 1550-1750”, Prace filologiczne, tom LXIV, 2013, Wydział Polonistyki UW, ss. 65-98.https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=4778
• A.E. „Nowy Świat w polskich dykcjonarzach od XVI do początku XIX wieku”, Lingwistyka stosowana, nr. 7, 2013, ss. 7-32. https://bazhum-muzhp-pl.webpkgcache.com/doc/-/s/bazhum.muzhp.pl/media/files/Lingwistyka_Stosowana_Applied_Linguistics_Angewandte_Linguistik/Lingwistyka_Stosowana_Applied_Linguistics_Angewandte_Linguistik-r2013-t-n7/Lingwistyka_Stosowana_Applied_Linguistics_Angewandte_Linguistik-r2013-t-n7-s7-32/Lingwistyka_Stosowana_Applied_Linguistics_Angewandte_Linguistik-r2013-t-n7-s7-32.pdf

II. Problem Innego z perspektywy współczesnych pisarzy latynoamerykańskich.
• Alejo Carpentier „Wielki lot” (rozdz. VIII) w: Królestwo z tego świata, PIW, Warszawa 2018 https://docer.pl/doc/s1v55e1
• Alejo Carpentier Koncert barokowy, Czytelnik, Warszawa 1977. https://chomikuj.pl/ChomikKulturalny/KSI*c4*84*c5*bbKI/Alejo+Carpentier/Alejo+Carpentier+-+Koncert+barokowy,7137523229.pdf
• Mario Vargas Llosa Gawędziarz, Rebis, Poznań 1997. http://www.ebookoteka.pl/ksiazki/gawedziarz-2796#google_vignette
• Leonardo Padura Jak na wietrze pył, Noir sur Blanc, Warszawa 2023.
• Leonardo Padura Heretycy, Noir sur Blanc, Warszawa 2022.
III. Problem Innego w ujęciu globalnym.

3.1. Perspektywa antropologa.
• Claude Lévi Strauss „Szklaneczka rumu” (rozdz. XXXVIII) w: Smutek tropików. Warszawa 1960 i 2008, Łódź 1992. https://docer.pl/doc/se511n
• Bronisław Malinowski „Wprowadzenie. Przedmowa, metoda i zakres niniejszych badań” w: Argonauci Zachodniego Pacyfiku, PWN, Warszawa 2005 https://docer.pl/doc/ncn8e5x
3.2. Perspektywa historiozofa.
• Arnold Toynbee „Unifikacja świata i zmiana w perspektywie historycznej” w: Cywilizacja w czasie próby, Wyd. Przedświt, Warszawa 1988, 1991 (Civilization on Trial, 1948).
3.3. Perspektywa filozofa.
• Leszek Kołakowski „Szukanie barbarzyńcy” w: Czy diabeł może być zbawiony i 27 innych kazań, Znak, Kraków 2012 https://www.scribd.com/doc/254068852/Leszek-Ko%C5%82akowski-Szukanie-Barbarzy%C5%84cy-Z%C5%82udzenia-Uniwersalizmu-Kulturalnego
3.4. Podsumowanie: Ten Inny.
• Ryszard Kapuściński Ten Inny, Znak, Kraków 2006 https://docer.pl/doc/n585evs